- Katılım
- 15 Kasım 2020
- Mesajlar
- 6,360
- Çözümler
- 36
- Reaksiyon puanı
- 11,227
- Puanları
- 3,258
- Yaş
- 21
Dünyanın en zengin iki insanı Elon Musk ve Jeff Bezos, uzun zamandır birbirleriyle savaş hâlinde. İkisinin de hayali bir: güneş sisteminde rahatlıkla gezinebilecek bir gezegen. Belki öncü, belki kral olmak için. Gelin, ikilinin kavgasını geçmişten günümüze inceleyelim.
Geçtiğimiz ay ABD'li bir gazeteci tarafından bir fotoğraf paylaşıldı. Bu fotoğraf, Musk ve Bezos arasındaki ezeli rekabetin başlangıcı olarak basına yansıdı. Fotoğrafla ilgili "Vay be, aradan 17 yıl geçmiş" diyerek yorum yaparken "Uzay Baronları: Elon Musk'tan Jeff Bezos'a Evreni Kolonileştirme Serüveni" isimli bir kitapta ise o fotoğrafta, o yemekte konuşulanlar hakkında şunu söyledi:
Geçtiğimiz ay ABD'li bir gazeteci tarafından bir fotoğraf paylaşıldı. Bu fotoğraf, Musk ve Bezos arasındaki ezeli rekabetin başlangıcı olarak basına yansıdı. Fotoğrafla ilgili "Vay be, aradan 17 yıl geçmiş" diyerek yorum yaparken "Uzay Baronları: Elon Musk'tan Jeff Bezos'a Evreni Kolonileştirme Serüveni" isimli bir kitapta ise o fotoğrafta, o yemekte konuşulanlar hakkında şunu söyledi:
- "Bezos, roketler hakkında yanlış ağaca havlıyor. Aslında, ona iyi bir tavsiye vermek için elimden gelenin en iyisini yaptım, ama o büyük ölçüde görmezden geldi."
Gördüğünüz gibi aradan 17 yıl geçmesine rağmen rekabetin sebebi hâlâ aynı. Tabii bazı kaynaklar rekabetin başlangıcının bu yemek olduğunu söylerken, Musk da bu kaynaklara dahil, bazı kaynaklar ise dostane bir yemek olduğunu söylemekte. Her ne kadar o dönemde dostane bir yemek yenmiş olsa da şunu da unutmamak lazım: o dönemde SpaceX ve Blue Origin pek de birbirleriyle rekabet edecek düzeyde değildi.
2000'lerin başında ne Bezos bu denli güçlü biriydi, ne de Musk Tesla'nın CEO'su değildi. Durum bu şekilde olsa da ikisinin de aklında uzay ve uzayda koloni yaratma fikri vardı. Tabii bunun sonrasında 2000 yılında Blue Origin, 2002 yılında SpaceX kuruldu. Musk, SpaceX kurulduğunda pek de umutlu değildi. Öyle ki paralarını kaybetmemesi adına arkadaşlarının yatırım yapmasına engel olmuştu.
2013 Yılında Bezos Kızgındı: SpaceX 39A Rampasını Kullanmamalıydı
Tarihi fırlatma rampası 39A, 2013 yılında NASA'nın rampayı özel şirketlere kiralamayı planlaması sonrasında gündem oldu. 90'dan fazla uçuşa eşlik eden rampa, 2011 yılından beri kullanılmazken NASA, bu rampayı en az iki özel şirkete kiralamak istiyordu.
SpaceX durmadı, rampayı kullanmak istediğini belirtti ve bu rampayı operasyon noktası olarak kullanabileceğini söyledi. Tam da bu noktada Bezos devreye girdi ve rampayı kendilerinin de istediğini söyledi ancak bununla yetinmedi. SpaceX'in rampayı kullanmasını istemeyen Bezos, bunun için SpaceX'i hükümete şikayet edebilecek düzeye geldi. Tabii bu hamle Musk'ı kızdırmıştı fakat hiçbir şey değişmedi ve 2014 yılında rampa için 20 yıllık bir kira sözleşmesi imzalandı.
39A'dan Bir Yıl Sonra Patent Savaşı
NASA'nın 2013 yılında 39A rampasını kiralayacağını söylemesi sonrasında patent savaşları başladı. Bu patent sayesinde taraflar denize drone gemisi yerleştirerek roketlerin denize inmesini sağlayabilecek veya roketlerden düşen parçaları bu drone gemileri ile yakalayabilecekti. Tarafların bu patenti kaptırması demek karşı tarafa bunu kullanması için para ödemesi demekti.
Daha sonrasında SpaceX patent için adımını attı ve drone gemisi konseptinin on yıllarca var olduğunu söyleyerek patentteki bilimin "eski şapka" olduğunu, yani uzun yıllardır var olduğunu ve ilgi görmediğini belirtti. İlerleyen dönemlerde ise bir yargıç SpaceX'in yanında yer alarak Blue Origin'in patentteki sunduklarının çoğunun devre dışı kalmasını sağladı.
İnternet Projesi İçin Yörünge Kavgası
Geçtiğimiz aylarda SpaceX, Starlink uydularının planlananın aksine yörüngede daha alçak bir konuma çekmek istemesi sonrasında Amazon tarafından açıklama geldi ve bu açıklamada konum değişikliğinin kendi projelerini olumsuz yönde etkileyeceğini belirtti.
Yörüngeye binlerce uydu göndererek dünyanın dört bir yanına internet hizmeti sunmayı hedeflerken bu proje kapsamında 900'den fazla uydu uzaya gönderilmiş durumda. Buna ek olarak ABD Federal İletişim Komisyonu ile bunun gibi binlerce uydu göndermek için izinleri bulunmakta. Bu izni bulunan binlerce uydudan 3 bini ise Amazon'un uydularına yakın bir yörüngeye yerleştirilmek isteniyor.
SpaceX'in bunu yapması demek Amazon'un kendi uydudan internet projesi olan Kuiper Projesi'ni riske sokmak demek. Her ne kadar Amazon'un bu proje kapsamında yörüngede uydusu bulunmasa da hâli hazırda bunun için izni bulunmakta. Bunun aksine SpaceX'in uydularını yörüngenin alçak bir konumuna göndermek istemesi aldığı izinlere ters bir durum. Amazon'un itirazı sonrasında ise Musk Twitter'dan şu açıklamayı yaptı:
2000'lerin başında ne Bezos bu denli güçlü biriydi, ne de Musk Tesla'nın CEO'su değildi. Durum bu şekilde olsa da ikisinin de aklında uzay ve uzayda koloni yaratma fikri vardı. Tabii bunun sonrasında 2000 yılında Blue Origin, 2002 yılında SpaceX kuruldu. Musk, SpaceX kurulduğunda pek de umutlu değildi. Öyle ki paralarını kaybetmemesi adına arkadaşlarının yatırım yapmasına engel olmuştu.
2013 Yılında Bezos Kızgındı: SpaceX 39A Rampasını Kullanmamalıydı
Tarihi fırlatma rampası 39A, 2013 yılında NASA'nın rampayı özel şirketlere kiralamayı planlaması sonrasında gündem oldu. 90'dan fazla uçuşa eşlik eden rampa, 2011 yılından beri kullanılmazken NASA, bu rampayı en az iki özel şirkete kiralamak istiyordu.
SpaceX durmadı, rampayı kullanmak istediğini belirtti ve bu rampayı operasyon noktası olarak kullanabileceğini söyledi. Tam da bu noktada Bezos devreye girdi ve rampayı kendilerinin de istediğini söyledi ancak bununla yetinmedi. SpaceX'in rampayı kullanmasını istemeyen Bezos, bunun için SpaceX'i hükümete şikayet edebilecek düzeye geldi. Tabii bu hamle Musk'ı kızdırmıştı fakat hiçbir şey değişmedi ve 2014 yılında rampa için 20 yıllık bir kira sözleşmesi imzalandı.
39A'dan Bir Yıl Sonra Patent Savaşı
NASA'nın 2013 yılında 39A rampasını kiralayacağını söylemesi sonrasında patent savaşları başladı. Bu patent sayesinde taraflar denize drone gemisi yerleştirerek roketlerin denize inmesini sağlayabilecek veya roketlerden düşen parçaları bu drone gemileri ile yakalayabilecekti. Tarafların bu patenti kaptırması demek karşı tarafa bunu kullanması için para ödemesi demekti.
Daha sonrasında SpaceX patent için adımını attı ve drone gemisi konseptinin on yıllarca var olduğunu söyleyerek patentteki bilimin "eski şapka" olduğunu, yani uzun yıllardır var olduğunu ve ilgi görmediğini belirtti. İlerleyen dönemlerde ise bir yargıç SpaceX'in yanında yer alarak Blue Origin'in patentteki sunduklarının çoğunun devre dışı kalmasını sağladı.
İnternet Projesi İçin Yörünge Kavgası
Geçtiğimiz aylarda SpaceX, Starlink uydularının planlananın aksine yörüngede daha alçak bir konuma çekmek istemesi sonrasında Amazon tarafından açıklama geldi ve bu açıklamada konum değişikliğinin kendi projelerini olumsuz yönde etkileyeceğini belirtti.
Yörüngeye binlerce uydu göndererek dünyanın dört bir yanına internet hizmeti sunmayı hedeflerken bu proje kapsamında 900'den fazla uydu uzaya gönderilmiş durumda. Buna ek olarak ABD Federal İletişim Komisyonu ile bunun gibi binlerce uydu göndermek için izinleri bulunmakta. Bu izni bulunan binlerce uydudan 3 bini ise Amazon'un uydularına yakın bir yörüngeye yerleştirilmek isteniyor.
SpaceX'in bunu yapması demek Amazon'un kendi uydudan internet projesi olan Kuiper Projesi'ni riske sokmak demek. Her ne kadar Amazon'un bu proje kapsamında yörüngede uydusu bulunmasa da hâli hazırda bunun için izni bulunmakta. Bunun aksine SpaceX'in uydularını yörüngenin alçak bir konumuna göndermek istemesi aldığı izinlere ters bir durum. Amazon'un itirazı sonrasında ise Musk Twitter'dan şu açıklamayı yaptı:
- "Amazon'un en iyimser tahminle birkaç yıl sonra faaliyete geçecek uydu sistemi için Starlink'i baltalaması halkın çıkarına değil."
Bu açıklamaya karşılık olarak ise Amazon'dan şu açıklama geldi:
- "Gerçekler çok açık. Biz Kuiper Sistemini Starlink'le sorun yaşamayacak şekilde geliştirdik. Ama SpaceX şimdi sistemini değiştirmek istiyor. SpaceX rekabeti daha beşikte boğmaya çalışıyor."
Tartışmaların Yeni Adresi: Twitter
Tartışmaların yeni adresi Twitter olmuşken bu durum birçok kez gündeme gelmiş durumda. Aslında Elon Musk'ın Twitter'ı sıkı bir şekilde kullandığını düşünürsek bu pek de şaşırtıcı bir durum değil.
Yaşanan tartışmalardan biri yeniden kullanılan roketler hakkında. Blue Origin, 2015 yılında New Shepard roketini başarıyla indirmesi sonrasında Bezos, "en nadide canavar, kullanılmış bir roket" diyerek bir video tweetlerken Musk ise anında cevap vererek SpaceX'in bu başarıyı 3 yıl önce gerçekleştirdiğini belirtmişti.
Tabii unutmamak lazım ki Musk, defalarca kez Bezos'a 'kopyacı' olduğunu söylemişti. Bunlardan biri Bezos'un sürücüsüz araç şirketi Zoox'u satın alması sonrasında yaşandı. Zoox'a tam 1,2 milyar dolarlık ödeme yapan Bezos, Zoox'un Amazon'un teslimat sürecinde faydalı olabileceğini düşünerekten böyle bir satın alma gerçekleştirdi. Musk ise bu haberden sonra Zoox'u Tesla'ya benzeterek Bezos'a "O bir kopyacı" diyerek yüklendi.
Bir diğer 'kopyacı' söylemi ise Kuiper Projesi'nin ilk kez basında açıklanması sonrasında yaşandı. Amazon'un kendi uydu üzerinden internet erişimini sağlamak adına 3 binden fazla uydusunu yörüngeye göndereceğini belirtmesi sonrasında Musk, SpaceX'in zaten uydudan internet çalışmalarını başlatması sebebiyle Bezos'a 'kopyacı' dedi.
Tartışmalar ve rekabet uzun yıllardır sürerken bunun sonu kesilecek gibi durmuyor. Bazı kaynaklar ise bu sürtüşmenin diğer şirketlerle olan rekabetleri de etkileyeceğini dile getirdi. Bu ikili polemikler devam ederken iki taraftan hangisinin hayalini daha önce gerçekleştireceği, hangisinin uzaya hakim olacağı belli değil ancak Elon Musk'ın kendisini şimdiden Mars'ın kralı ilan ettiğini hatırlatmak lazım.
Elon Musk and Jeff Bezos are arguing again with their rival rocket companies. It's the latest in a 20-year feud.
The two execs have sparred over their respective space ambitions — Musk runs SpaceX, while Bezos owns Blue Origin — but it hasn't stopped there.
www.businessinsider.com
Jeff Bezos and Elon Musk are fighting over the moon
Jeff Bezos and Elon Musk, two of the richest men in the world, both with dreams of leading humanity out into the solar system, are fighting over the moon. On Monday, Blue Origin, the rocket company founded by Bezos, who will step down as Amazon’s chief executive later this year, filed a 50-page...
www.deccanherald.com
Why Elon Musk and Jeff Bezos are in an epic feud that's lasted years
Elon Musk and Jeff Bezos are in an epic feud that's been raging for years. But it wasn't always the case. Here's how things got so out of hand.
www.businessinsider.com
Elon Musk taunts Jeff Bezos over Blue Origin’s challenge to SpaceX’s contract for lunar lander
Jeff Bezos' Blue Origin space venture is challenging NASA's award of a lunar lander contract to SpaceX — sparking a sly double entendre from Elon Musk.
www.geekwire.com
Elon Musk-Jeff Bezos: Dünyanın en zengin iki insanının uzayda 'yörünge savaşı' - BBC News Türkçe
Dünyanın en zengin iki insanın sahibi olduğu SpaceX ve Amazon şirketleri arasında uzayda "uydu gerilimi" yaşanıyor. Elon Musk'ın sahibi olduğu Space X ve Jeff Bezos'un sahibi olduğu Amazon, birbirlerini rekabeti engellemeye çalışmakla suçladı.
www.bbc.com
Despite winning contract, SpaceX sticks with lawsuit against feds and rocket rivals
SpaceX is pursuing its lawsuit against the federal government and its launch industry rivals, even though it's been cleared for billions of dollars in contracts
www.geekwire.com
76. Nesilden akrabam olur kendisi.
