Sorularla Ef'al-i Mükellefin [bir müslümanın sorumlulukları]

[cheleby]

Soru 1 : Allah (c.c.)'ın emir ve yasakları karşısında sorumlu olan

akıllı ve bülüğ çağına eren müslümana ne denir?
Cevap : Mükellef denir.

Soru 2 : Mükellef olan insanın bilmesi gereken fiiller sekiz tanedir. Mükellef olan kimse bu sekiz fiili

ameli yerine
getirmek mecburiyetindedir. Efal-i Mükellefin de denilen bu sekiz kısım amel ve işler nelerdir?
Cevap : a- Farz

b- Vacip

c- Sünnet

d- Müstehap

e- Mübah

f- Haram

g- Mekruh

h- Müfsit.

Soru 3 : Kendisinde şüphe olmayan kati bir delille sabit olan

Allah (c.c.)'ın işlenmesini kesin olarak emrettiği
hükümlere ne ad verilir? bir kaç örnek veriniz.
Cevap : Farz denir. (Beş vakit namaz

Zekat

Oruç

Hac vb.)

Soru 4 : Farzları terk haramdır

inkar etmek küfürdür. Farzlar iki çeşittir. Farzı ayın ve farzı kifaye.
Bu her iki farzı tarif edip misallendiriniz.
Cevap : a- Farzı Ayın: Mükelleflerden her birinin yapması gereken farzlardır. (Oruç

Hac

vb.) b- Farzı Kifaye:
Mükelleflerden bazılarının yapmasıyla diğerlerinde sorumluluk kalkan farzdır.
(Cenaze namazı kılmak

Hafız olmak vb.)

Soru 5 : Yapılması şeran kesin bir delille sabit olmayan ama kuvvetli bir delille sabit olan ibadettir.
İşleyene sevap

özürsüz terk edene günah olan bu amel nedir?
Cevap : Vacip (Vitir ve bayram namazları gibi.)

Soru 6 : Peygamber Efendimiz (s.a.v.)'in farz ve vacipler dışında yaptığı veyapılmasını istediği ibadetlere ne ad verilir?
Cevap : Sünnet.

Soru 7 : Sünnet iki kısımdır. Sünneti müekkede

sünneti gayri müekkededir. Her iki sünneti tarif edip misaller veriniz.
Cevap : a- Müekket Sünnet: Rasülullah (s.a.v.)'in devamlı yaptığı ve yapılmasını teşvik ettiği sünnetlerdir.
(Sabah

öğle

akşam namazlarının sünnetleri

namazları cemaatla kılmak vb.)
b- Gayri Müekket Sünnet: Rasülullah (s.a.v.)'in ara sıra yaptığı ve yapılmasını tavsiye ettiği sünnetlerdir.
(Abdesti kıbleye dönerek almak

Ezanı dinlemek

İşe sağdan başlamak vb.)

Soru 8 : Abdest dinimizde; namaz kılmak

Kur'an'ı Kerim'i elle tutmak

Kabe'yi tavaf etmek gibi amelleri yapmak için
yapılan

belli organları usulüne göre yıkamaktan ve meshetmekten ibaret bir temizliktir

bir ibadettir ve itaattir.
Abdestin farzları nelerdir? Sayınız.
Cevap : a- Yüzü yıkamak (İki kulak memesi arasındaki yer ile alnının saç biten yerinden çene altına kadar )
b- İki eli dirseklerle beraber yıkamak
c- Basın dörtte birini meshetmek
d- Her iki ayağı topuklarla beraber yıkamak.

Soru 9 : İşlenmesinde sevap olan

terk edilmesinde günah olmayan

Efal-i Mükellefinden olup Peygamberimiz (s.a.v.)'in
bazen yaptığı bazense terk ettiği ibadete ne denir? (Kuşluk namazı gibi)
Cevap : Müstehap.

Soru 10: Yapılmasında ve yapılmamasında günah olmayan

yapılıp yapılmama hususu dinde caiz görülen şeylere ne denir?
(Helal olan bir meyveyi yiyip yememek gibi.)
Cevap : Mübah.

Soru 11: Mükellefin yapmaması istenen ve kesin bir delille işlenmesi yasak olan şeri hükümlere ne ad verilir? Ki bunların
terk edilmesi sevap işlenmesi günahtır. İnkarı ise günahtır. (Zina yapmak

domuz eti yemek

yalan konuşmak vb.)
Cevap : Haram.

Soru 12: Haram iki kısımdır. Haram li aynihi

Haram li gayrihi. Bunların tarifini yapıp misal veriniz.
Cevap : a- Liaynihi Haram: Aslı itibariyle herkese haram olan şeydir.(Şarap

zina vb.)
b- Ligayrihi Haram: Aslında helal olup başkasının hakkından dolayı haram olan şeydir. Sahibinin izni olmadıkça
o şeyden başkaları faydalanamaz. (Başkasına ait olan bir malı izinsiz almak gibi)

Soru 13: Kelime manası itibariyle; sevilmeyen ve hoş görülmeyen şeyler olup

dindeki manası da; yasaklığı sabit olmakla
beraber

ona aykırı olarakda bir delil ve işaret bulunup

yapılması doğru olmayıp yapılmaması iyi olan şeylere
ne ad verilir? (Sağ elle sümkürmek

gusül alması gereken bir kimsenin elini ve ağzını yıkamadan bir şey yiyip
içmesi gibi.)
Cevap : Mekruh.

Soru 14: Meşru olan bir işi (başlanmış bir ibadeti) bozan

hükümsüz kılan kasten yapılması azabı gerektiren şeylere
ne denir? (Namaz içinde gülmek gibi)
Cevap : Müfsit.

Soru 15: Dinimizde namazların camide cemaatle kılınıp eda edilmesi bildirilmiştir. Namaz ibadetimizi camide kılarken
cemaatin önünde namazı kıldıran kişiye imam denir. İmam efendinin namaz kıldırırken durduğu yere ne ad verilir?
Cevap : Mihrap.

Soru 16: Hadesten taharet vücudumuzu cünüplükten ve abdestsizlikten kurtarmaktır. Cünüplükten kurtulmak Gusül ile olur.
Cünüp ise

şehvetle kendisinden meni dediğimiz su çıktıktan sonra henüz boy abdesti almamış yani yıkanmamış
olan kimsedir. Boy abdesti dediğimiz guslün farzları nelerdir yazınız.
Cevap : a- Mazmaza: Ağza üç defa su alıp gargara yaparak ağzı yıkamak.
b- İstinşak: Burnu üç kere sağ elle su alıp

sol elle sümkürerek yıkamak.
c- Bütün vücudu iyice ovuşturarak yıkamak (Hiç bir kuru yer kalmamak suretiyle.)

Soru 17: Camilerimizde dini ve dünyevi mevzuların anlatılmak ve açıklanmak üzere Cuma namazından önce ve diğer
bazı vakitlerde imamlarımızın çıkıp vaaz ettiği

talim

irşat ve telkin makamı olan yere ne ad verilir?
Cevap : Kürsü.

Soru 18: Camilerimizde beş vakit namazlarımız için Ezan-ı Muhammedi'yi okuyan

gamet eden

Hz. Bilal Habeşi'nin
mesleğini yapan kimselere ne denir?
Cevap : Müezzin.

Soru 19: Namazın farzları on ikidir. Bunlar iki kısma ayrılır. Şartlar ve rükünler diye adlandırılır. Altısı şart diğer altısı
ise rükündür. Şartlar daha namaza başlamadan önce yapılması gereken şeyler olup

rükünler ise başlangıç
tekbiri ile namaza başlayıp namazın içinde yapılması gereken farzlardır. Namazın farzları dediğimiz şartları
ve rükünleri sayıp tarif ediniz.
Cevap : A- Namazın Şartları:
a- Hadesten Taharet; Bedeni cünüp ve abdestsizlikten temizlemek
b- Necasetten Taharet; Elbise ve namaz kılacak yeri temizlemek
c- Setrul Avret; Avret yerlerin örtülmesi
d- İstikbali Kıble; Kıbleye yönelmek
e- Vakit; Vaktinde kılınması
f- Niyet; Niyet etme
B- Namazın Rükünleri:
a- İftidah Tekbiri; Başlangıç tekbiri
b- Kıyam; Ayakta durmak
c- Kıraat; Okumak
d- Ruku; Rukuya eğilmek
e- Sücut; Secdeye eğilmek
f- Kade-i Ahire; Namazda son oturuşu yapmak.

Soru 20: İnsanoğlunun uzuvlarından örtülmesi farz olan

başkalarının da bakması haram olan yerlere avret mahalli denir.
Kadınlar ve erkekler için Setri avret yerlerini tarif ediniz.
Cevap : Erkeklerde: Göbek ve diz kapakları dahil bu kısmın arasında kalan bölgeler.
Kadınlarda: Yüzleri

elleri ve ayakları dışında kalan bütün bölgeleri kapatmaları gereklidir.


Soru 21: Peygamber Efendimiz (s.a.v.)'in yaşantısı olarak tarif edilen sünnetin bölümleri üçtür.
Sünnetin çeşitleri diyebileceğimiz bölümlerini söyleyiniz.
Cevap : a- Fiili Sünnet: Yaşantısıdır

b- Kavli Sünnet: Sözleridir

c- Takriri Sünnet: Söz ve olaylara sukutu ile karşılığıdır.


Soru 22: Camilerimizde Cuma günü insanlara dini meseleleri

hükümleri açıklamak veya Ümmeti Muhammedi ilgilendiren
haftalık meseleleri anlatmak için hutbe okunur. İmamın Cuma günü hutbe okumak için çıktığı

camilerde
kıbleye göre sağ tarafta bulunan basamaklı olan yere ne denir?
Cevap : Mimber.

Soru 23: Suyun bulunmadığı zamanlar veya mekanlar olduğunda dinimiz

ibadetlerimizi aksatmadan yapabilmemiz için
abdest yerine yapabileceğimiz bir ameli bize bildirmiştir. Bu amel toprakla yapılıp su bulununcaya kadar abdesti
bozacak bir iş bir fiil yapılmamış ise abdestle yapılacak bütün ibadetler ve taatlar yapılır. Çünkü bu amel abdest
ve gusül abdestinin yerine geçer. Su görülünce de bozulur. İki darp (vuruş) bir niyet olmak üzere iki tane farzı
vardır. Niyetin farz olduğu bu ibadetimizin adı nedir?
Cevap : Teyemmüm denir.

Soru 24: Boy abdesti olmayana yapması yasak olan ameller nelerdir?
Cevap : a- Namaz kılamaz

b- Camiye mescide giremez

c- Kur'an'a el süremez ve okuyamaz

d- Kabe'yi tavaf edemez.

Soru 25: Namazlarımızda yapmış olduğumuz secde yedi tane uzvumuzun (organımızın) beraber yere değerek
yapılmasıyla olur. Bu yedi azamızı sayınız.
Cevap : Alnımız ve burnumuz(1)

Ellerimiz(2)

Dizlerimiz(2)

Ayaklarımız(2) toplam yedidir.


Soru 26: Namazlarımızı kılarken yanılabiliriz

böyle hallerde namazın telafisi için son oturuşta Et-Tahiyyatüyü okuyup iki
defa daha secde yaparak namazımızı tamamlamış oluruz. Böyle hallerde yapılan secdeye sehiv secdesi yani
yanılma secdesi denir. Namazda sehiv secdesini gerektiren haller nelerdir?
Cevap : Namazın farzlarından birisinin unutularak yapılmasının geciktirilmesinde

vaciplerinin birinin unutularak terk
edilmesi veya yine unutularak yapılmasının geciktirilmesinde yapılır.


Soru 27: Namazın kıyam

rüku ve secde gibi her rüknünü yerine getirmek ve bunu yaparken her uzvun rahat bir halde
bulundurulması

her yapılan amele

harekete özenerek yapılmasına ne ad verilir? Mesela: Rükudan kıyama
kalkarken vücut dimdik bir hale gelmeli

iki secde arasında en az bir defa "sübhanallahil azim" diyecek kadar
oturmuş olmak gibi.
Cevap : Tadili erkana riayet (Rükunların hakkını vererek yapmak.)

Soru 28: Cuma namazı kimlere farzdır?
Cevap : a-Erkek olmak

b-Hür olmak

c-Misafir olmamak

d-Sıhhatli olmak (Camiye yürüyerek gidecek kudrette olmak)
e-Kör olmamak f-Kötürüm olmamak (Ayakları kesilmiş olmamak)


Soru 29: Cuma günü müslümanların bayram günüdür. O günde mü'minler Allah (c.c.)'ın emriyle camilere toplanır

Cuma namazlarını kılarlar ve hutbeyi dinlerler. Vakti öğle namazının vaktidir. Bu vakitte kılınan Cuma namazı
kaç rekattır

isimleriyle birlikte söyleyiniz.
Cevap : 10 rekattır. 4 ilk sünnet

2 farz

4 rekatta son sünnetidir. (Ayrıca aynı vakitte kılınan 4 rekat Zuhri Ahir ve 2
rekatta vaktin son sünneti kılınır. Ama Cuma 10 rekattır.)

Soru 30: Ramazan ayında

yatsı namazından sonra 20 rekat kılınan namazdır. Cemaatla veya tek başına kılınabilir.
İki yada dört rekatta bir selam verilerek kılınan ve ramazan ayına ait olan bu namazın adı nedir?
ve nasıl bir namazdı
Cevap : Teravih namazıdır ve Sünneti müekkede bir namazdır.

Soru 31: Oruç ibadetimizin çeşitleri altıdır. Bunları misaller vererek sayınız.
Cevap : a- Farz oruçlar: Ramazan orucu

keffaret orucu vb.
b- Vacip oruçlar: Adaklar

itikaf orucu ve kazaya kalmış nafile oruçlar
c- Sünnet oruçlar: Muharrem ayının 9. 10. 11.ci günleri tutulan oruçlar.
d- Müstehap oruçlar: Kameri ayların 13. 14. 15.ci günleri tutulan oruçlar.
e- Mekruh oruçlar: Aşure günü

Cuma günleri tutulan oruçlar.
f- Haram oruçlar: Bayramlarda tutulan oruç.

Soru 32: İslamın şartlarından mali ibadetimizdir. Dinen zengin sayılan erkek

kadın

her mükellef müslümanın senede
bir kez

malının kırkta birini

niyet ederek müslüman fakire vermesi farzı ayın olan ibadettir. Bir diğer mana ile
müslüman fakirin müslüman zengin üzerindeki hakkıdır. Terki günah

inkarı küfürdür.
Bu mali ibadetimiz hangisidir?
Cevap : Zekat.

Soru 33: Ramazan ayının sonuna ulaşan ve temel ihtiyaçlardan başka nisaba malik (mala sahip) olan her müslümanın
vermesi gereken ve vacip olan mali bir ibadettir. İnsanların yaratılışına bir şükür olmak üzere sevap kazanmak
için yapılan mali ibadetimiz nedir?
Cevap : Sadaka-i Fıtır.

Soru 34: Kurban bayramı günlerinde Arafat'a çıkarak vakfe yapılan

ihrama girerek ve Kabe'yi tavaf ederek ziyaret
yapılan

zengin olan müslümana ömründe bir kez yapmak farzı ayın olan mali ve bedeni ibadetimiz hangisidir?
Cevap : Hac.

Soru 35: Senenin herhangi bir bölümünde Kabe-i Muazzamayı ve Ravza-i Mudahharayı ziyaret maksadıyla yapılan
mali ve bedeni ibadetimiz hangisidir?
Cevap : Umre ziyareti.

Soru 36: Takvim olarak aya göre düzenlenen ve hicretle başlayan yıla hicri yıl denir. Hicri yılın aylarına kameri aylar denir.
Müslümanların takvimi olan bu takvime göre bayram ve diğer önemli gün ve geceler ayarlanır. Bu hicri yılın
kameri aylarını sayınız.
Cevap : Muharrem

Sefer

Rebiyyül Evvel

Rebiyyül Ahir

Cemaziel Evvel

Cemaziel Ahir

Recep

Şaban

Ramazan

Şevval

Zilkade

Zilhicce.

Soru 37: Hicri yılın başlangıç günü hangi gündür?
Cevap : 1 Muharrem.

Soru 38: Mevlit kandili Peygamber Efendimiz (s.a.v.)'in doğum günüdür. Mekke'de Kabe'nin içinde 360 putun yıkıldığı

Sasani İmparatorluğunun bin yıldan beri yaktıkları ateşin söndüğü gün bu gündür.
İslam takvimi olan hicri yılda Mevlit kandili hangi gündür
Cevap : Rebiyyül evvel ayının 12. Gecesi

Pazartesi günü.

Soru 39: Mübarek üç ayların başlangıç tarihi ne zamandır?
Cevap : 1 Recep ile başlar.

Soru 40: İkram

değeri çok olan

bağış

ihsan

istenilen gibi manalar taşıyan ve Hz. Amine'nin Peygamber Efendimiz
(s.a.v.)'e hamile olduğunu anladığı gün olarak bilinen

mübarek gece olarak ibadetlerle değerlendirdiğimiz

Peygamber Efendimiz (s.a.v.)'in kendisinin de 12 rekat şükür namazı kıldığı
mübarek gecemizin adı ve hangi günde olduğunu söyleyiniz.
Cevap : Regaip kandili

Recep ayının ilk Cuma gecesidir.

Soru 41: Peygamber Efendimiz (s.a.v.)'in bir gecede Mekke'den Kudüs şehrine yürüyüşüne ve oradan da semaya
yükselişine ayrı ayrı isim verilen

hakkında Kur'an'ı Kerim'de sure olan mübarek gecemizin ismi ve zamanını
söyleyiniz.
Cevap : İsra ve Miraç denir. Recep ayının 27.ci gecesidir.

Soru 42: Yaratılmışların bir sene içindeki rızıklarına

zengin veya fakir

aziz veya zelil olacaklarına

diriltilip öldürüleceklerine
ve ecellerine dair Allah (c.c.) tarafından meleklerine bilgi verilen mübarek gecemiz hangisidir

ve hicri tarihini
söyleyiniz.
Cevap : Berat Gecesi. Şaban ayının 15.ci gecesi.

Soru 43: Ramazan ayı içersinde idrak ettiğimiz ve Kur'an'ı Kerim bu geceden başlayarak indirildiği bildirilen adına
Kur'an'ı Kerim'de sure bulunan ve Peygamberimiz (s.a.v.)'in Ramazan ayının son on gününün tekli günlerinde
arayın dediği mübarek gecemizin ismi nedir ve hangi güne rastlar?
Cevap : Kadir Gecesi. Ramazanın 27.ci gecesi.

Soru 44: Ramazan ayının son on gününde beş vakit namaz kılınan cami veya mescitte

ibadet niyeti ile ikamet edilen
(kalınan) ve bayram namazı ile son bulan ibadetin adı nedir?
Cevap : İtikaf.

Soru 45: Amelde hak mezhepler dediğimiz mezheplerimiz ve imamlarımızı söyleyiniz.
Cevap : a- Hanefi Mezhebi; İmamı Azam Ebu Hanife
b- Şafi Mezhebi; İmamı Şafi
c- Maliki Mezhebi; İmamı Malik
d- Hanbeli Mezhebi; İmamı Ahmet Bin Hanbel.

Soru 46: Haccın çeşitleri nelerdir?
Cevap : a- Haccı Temettü

b- Haccı İfrat

c- Haccı Kıran.

Soru 47: Haccın farzlarını söyleyiniz.
Cevap : a- Arafat'ta vakfe durmak

b- Ziyaret tavafı yapmak.

Soru 48: Cihat ibadetini diğer ibadetlerden ayıran özellikler nelerdir?
Cevap : a- Kur'an'ı Kerim'de en çok zikredilen ibadet olması

b- En büyük ibadettir

c- Zamana bağlı değildir

d- İlk eda edilecek farzdır

e- Miktarla sınırlı değildir.

Soru 49: Üç vakit vardır ki bu vakitlerde kaza namazı

vacip bir namaz

cenaze namazı

tilavet secdesi

nafile namaz
kılınmaz ve olmaz. Bu vakitlere dinimizde kerahat vakitleri denir. Kendisinde ibadet olmayan bu vakitleri
söyleyiniz?
Cevap : a- Güneş doğarken

b- Güneş tam tepede iken

c- Güneş batarken.

.
Soru 50: Namaz dinin direği ve ilk görülecek olan ibadettir. Namazların vaktinde kılınması gerekir

çünkü "vakit"
namazın farzlarındandır. Vaktinde ve vakti geçtikten sonra kılınan namazlara ne ad verilir?
Cevap : Vaktinde kılınan namaza; "Eda"

Vaktinden sonra kılınan namaza ise; "Kaza" denir.


Soru 51: Dinimiz her yönüyle bize kolaylıklar getirir. Ki bunlardan biride kışın ayaklarımıza giyilen deriden yapılmış
mestlerin giyilmesidir. Bu mestler abdest alındıktan sonra giyilir ve ondan sonra belirli bir zamana kadar alınacak
abdestler için bu mestler çıkarılmadan üzerine ıslak elle yapılan meshetme işlemi ile abdest alınmış olur.
Bu meshetmenin müddeti (süresi) yolculukta ve ikamette (bulunduğumuz yerde) ne kadardır?
Cevap : İkamette 24 saat (bir gün bir gece)

yolculukta 72 saat (üç gün üç gece).