Hemen hemen butun isletim sistemi basliklarinda 64 bit ne fayda saglar uzerinde sorular soruluyor yorumlar yapiliyor.
Yine de tam anlamiyla sanirim bir cevap cikmamis ortaya.
Bende bu yuzden yaklasik 4 senedir 64 bit kullanan biri olarak karinca kararinca 64 bit'in Teorik ve pratikte ki faydalarindan bahsetmek istiyorum.
Baslangic noktamiz 64 Bit
Bilmemiz gereken yonuyle 64 Bit Nedir?
Standart X86 islemciler normalde 32 Bitlik adresleme yapabilirler.
Bu adresleme okuma ve yazma aninda olusur ve komut setleride 32 bit genisliginde isleme uygundur.
Yanliz AMD 2000 yilinda X86 islemci mimarisine 64 bit komut seti eklemek suretiyle X86-X64 yada bilinen adiyla AMD 64 mimarisini gelistirmistir.
Bu mimarinin gelisimi ile x86 islemciler 64 bit adresleme yetenegine kavusmustur.
Burada ki onemli nokta islemcinin aslinda hala 32 Bit X86 olup X64 komut seti isleyebilmesidir.
Gercek anlamda 64 Bit islemciler 32 bit veri isleyemez.
Bunun en basit ornegi de IA 64 denilen Intel-HP ortak gelistirilen Itanium
mimarisidir.
Intel tarafindan patenti olan X86 mimarisi 64 bit komut setleri ile genisletildiginde intel de bunu EMT64 olarak ÁMD'den lisanslamistir.
Yani X86-64 aslinda X86 islemciler icin 64 Bit komut setidir.
MMX ve SSE gibi.
Isletim sistemlerinde 64 Bit.
X86 platformu isletim sistemlerinin ilk 64 Bit isletim sistemi Microsoft Windows XP X64 Edition ve Windows XP 64 Bit'tir.
Buradan gorebilecegimiz uzere yine 2 tane 64 bit var.
Windows XP X64 Edition = X86-X64 ( AMD64 ) mimarisi uzerine kurulu olan.
Windows XP 64 Bit = IA64 Itanium mimarisi uzerine kurulu olan.
Bizi ilgilendiren surum ise X64 Edition'dur, cunki Windows XP 64 Bit X86 islemciler ile calismaz sadece IA64 mimarisi ile uretilen islemcileri destekler.
Takiben Microsoft Windows Vista ile 64 Bit deneyimini tepe noktasina cikarmis ve bugun Windows 7 ile artik uyumluluk ve stabilite sorunlarini neredeyse cozmustur.
Linux ve Apple tarafinda henuz son kullanici icin tam stabil bir 64 bit surum yoktur.
Yukarida belirttigim uzere AMD64 tabanli 64 bit isletim sistemleri dogal olarak 32 bit destegine sahiptir yanliz ana cekirdek 64 bit oldugu icin WoW 64 motoru ile tekrar emule edilir bu yuzden yazilimlar maximum stabilite icin isletim sistemi kaynaklariyla da uyumlu olmalidir.
Bu uyumu genelde Windows ( WoW64 ) yapar ama bu her zaman tam verim saglamaz bu yuzden microsoft yazilim ureticilerinden 64 bit cekirdekle uyumlu yazilim uretmelerini istemektedir ( Vista X64 Compatible / Windows 7 X64 Compatible )
Bizi ilgilendiren yonu ile X64 Isletim sistemi ( X64 Edition )
Bundan 10 sene oncesinde 256 mb bellek orta seviye bilgisayarlar icin standart idi, giris seviyesi 64-128 mb olup ust seviyeler 512 maximum 1 gb bellege sahiptiler ki bunlari normal sartlarda gormeniz hemen hemen imkansizdi.
O zamanin standartlarinda populer olan Windows 98 icin bu bellek miktarlari tabiri caiz ise nimetti.
Ama teknoloji gelisiyor, isletim sistemleri ve 3. parti uygulamalar artik daha fazla bellek istiyor.
Peki neden?
Bunun en temel sebebi olarak islemciyi gosterebiliriz, artik islemciler cok fazla veriyi cok hizli isleyebiliyorlar buda yazilimin yada isletim sisteminin daha fazla is yapmasina olanak sagliyor.
Tabi bu cogalan isler haliyle dogru orantili olarak cogalan bellek ihtiyaci anlamina geliyor.
X86-32 bit Islemci temel mimarisi maximum 4 gb bellek kullanabilmektedir. 2(32) = 4 GB
32 Bit Windows icin bu limit 3 gb'dir.
Intel tarafindan pentium pro icin gelistirilen PAE bellek genisletmesi ile bu limit 64 gb cikarilmis olsada bu 64 gb desteklenen degil kullanilabilen alandir.
4 gb ustu olan bellek sayfalandirilarak kullanilir. Bu mantik sanal bellek mantigina benzer.
X86-X64 mimarisi ise tam 2 TB bellek adresleyebilme kapasitesine sahiptir.
Kullanilabilen maximum fiziksel bellek 3 gb oldugunda ve bilgisayarinizda fazla is yapmak istiyorsaniz fazladan bellek gereksinimi Sanal Bellek ile karsilanacaktir.
Sanal bellek harddisk'te ayrilan pagefile.sys adli dosyadir. Bu dosya isletim sistemine has bir indexleme ile bellek gibi kullanilir.
Fiziksel bellekte yer bosaldiginda islem fiziksel bellege tasinir dolayisiyla harddisikiniz surekli okunur ve yazilir.
Ayrica harddisk yada flashdisk bile olsa okuma/yazma hizi ve bant genisligi bakimindan fiziksel belleklerden cok cok alt seviyelerde olmasindan dolayi tahmin edebileceginiz uzere asiri bellek kullanimi oldugunda isletim sistemi yavaslamaya bazen tikanmaya baslar.
Bu sorunu iki turlu asabilirsiniz.
1- 32 bit devam edip PAE ( Bellek genisletme ) kullanabilirsiniz
2- 64 bit isletim sistemine gecersiniz.
1. Secenekte fayda saglamasi acisindan PAE harddisk'e nispeten daha hizli oldugundan sanal bellekten haliyle daha iyidir. Ama veriler yine 32 bit olarak yazilir / okunur ayrica sadece 4 gb olan kisim aktif bellektir.
2. Secenek ise bize tam 128 gb bellek kullanabilme imkani saglar.
Islemci ayaginda limit bunun cok uzerindedir ama ev kullanicisi yahut kucuk isletmeler icin olan isletim sistemlerinde maximum limit 128 gb'dir.
Tabi bu ust limit'in altlarida vardir.
Windows Vista / 7 X64 Edition :
Bussines, Enterprise ve Ultimate surumleri 128 gb bellek destekler.
Home Premium 16 gb Basic ise 4 gb ile sinirlidir.
Windows XP Professional X64 Edition yine 128 gb bellek destekler.
Su anki teknolojik gelisimde artik 2 gb orta seviyenin altlarina giris seviyesine yakin konumlara gelirken 3. parti yazilimlar ve isletim sistemleride artik 1 gb alt limit istemeye baslamistir.
Bilgisayarinizda 2 gb bellek var ve Vista kullaniyorsaniz bunun 1 gb'a yakin bolumunu isletim sistemi isgal edecektir. Windows 7 de bu sorun daha aktif sanal bellek kullanimiyla dusurulmustur.
Ama yine de bellek hala ihtiyactir.
Sonucta bellegi sadece isletim sistemi ve diger 3. parti yazilimlar kullanmiyor.
Oyunlarda video ve ses'in de bellek kullanimina dogrudan ihtiyaci vardir.
Ekran kartlari uzerinde bellek olmasi sistem icin ekstra bellek anlamina gelmez. Sonucta o ekran kartina veri gonderebilmek ve ekran kartindan veri alabilmek icin de yine bellek gereklidir.
Isletim sistemi ve gunluk kullanilan yazilimlarla sisen bellekler oyunlar icin dar alan olusturacaktir.
Windows her ne kadar bellek kullanimini islemci kullanimiyla orantili olarak dagitsa da yetersiz bellek butun yazilimlari oldugu gibi oyunlari da dogrudan etkiler.
Sadece oyunlar mi?
Hayir..
3B uygulamalari, Web tarayicilari, Ses uygulamalari, Video uygulamalari gibi yazilimlarda bellek ihtiyacina sahipler ve bu ihtiyaclari uygulamanin yetenekleri ile dogru orantili.
Yani kullandiginiz uygulama ne kadar cok is basariyorsa o kadar bellege ihtiyaci olabiliyor.
Yada yaptiginiz is te bu kapsamda dir.
Mesela grafik yahut video duzenleme yapiyorsaniz yine bellek sizin icin ihtiyactir.
Sonuc:
x86 64 bit isletim sistemleri Microsoft tarafinda Xp professional'dan beri var. Bunlardan bizi ilgilendiren X64 Edition ise 2005 yilindan beri aramizda.
Vista ile gelisimini neredeyse tamamladi ve artik Windows 7 ile neredeyse mukemmel durumda.
Dolayisiyla daha rahat ve hizli bir sistem istiyorsak 64 bit tercih listemize girmelidir.
Hem temel windows bilesenleri daha hizli ve aktif calisacagindan isletim sistemi bellek tikanmasi yaratmaz hem de 3. parti uygulamalar icin yeterince elde bellek bulunur.
Ve yine 64 yazilimlarin ivme kazanmasi ilerde daha stabil ve daha cok is yapabilen uygulamalari karsimiza cikaracaktir.
Bu oyunlarda ve bazi programlarda kendini gostermeye basladi.
Not:
Bu yazi bir kaynak olusturmak amacli degil tamamen merak eden yada bilmeyenlere fikir vermek amaciyla yazilmistir. Daha fazla bilgi edinmek isteyenler icin de bir baslangic noktasi olarak dusunulebilir.
Saygilar.
:w00t:/|sDn|
/▌
/ \
Yine de tam anlamiyla sanirim bir cevap cikmamis ortaya.
Bende bu yuzden yaklasik 4 senedir 64 bit kullanan biri olarak karinca kararinca 64 bit'in Teorik ve pratikte ki faydalarindan bahsetmek istiyorum.
Baslangic noktamiz 64 Bit
Bilmemiz gereken yonuyle 64 Bit Nedir?
Standart X86 islemciler normalde 32 Bitlik adresleme yapabilirler.
Bu adresleme okuma ve yazma aninda olusur ve komut setleride 32 bit genisliginde isleme uygundur.
Yanliz AMD 2000 yilinda X86 islemci mimarisine 64 bit komut seti eklemek suretiyle X86-X64 yada bilinen adiyla AMD 64 mimarisini gelistirmistir.
Bu mimarinin gelisimi ile x86 islemciler 64 bit adresleme yetenegine kavusmustur.
Burada ki onemli nokta islemcinin aslinda hala 32 Bit X86 olup X64 komut seti isleyebilmesidir.
Gercek anlamda 64 Bit islemciler 32 bit veri isleyemez.
Bunun en basit ornegi de IA 64 denilen Intel-HP ortak gelistirilen Itanium
mimarisidir.
Intel tarafindan patenti olan X86 mimarisi 64 bit komut setleri ile genisletildiginde intel de bunu EMT64 olarak ÁMD'den lisanslamistir.
Yani X86-64 aslinda X86 islemciler icin 64 Bit komut setidir.
MMX ve SSE gibi.
Isletim sistemlerinde 64 Bit.
X86 platformu isletim sistemlerinin ilk 64 Bit isletim sistemi Microsoft Windows XP X64 Edition ve Windows XP 64 Bit'tir.
Buradan gorebilecegimiz uzere yine 2 tane 64 bit var.
Windows XP X64 Edition = X86-X64 ( AMD64 ) mimarisi uzerine kurulu olan.
Windows XP 64 Bit = IA64 Itanium mimarisi uzerine kurulu olan.
Bizi ilgilendiren surum ise X64 Edition'dur, cunki Windows XP 64 Bit X86 islemciler ile calismaz sadece IA64 mimarisi ile uretilen islemcileri destekler.
Takiben Microsoft Windows Vista ile 64 Bit deneyimini tepe noktasina cikarmis ve bugun Windows 7 ile artik uyumluluk ve stabilite sorunlarini neredeyse cozmustur.
Linux ve Apple tarafinda henuz son kullanici icin tam stabil bir 64 bit surum yoktur.
Yukarida belirttigim uzere AMD64 tabanli 64 bit isletim sistemleri dogal olarak 32 bit destegine sahiptir yanliz ana cekirdek 64 bit oldugu icin WoW 64 motoru ile tekrar emule edilir bu yuzden yazilimlar maximum stabilite icin isletim sistemi kaynaklariyla da uyumlu olmalidir.
Bu uyumu genelde Windows ( WoW64 ) yapar ama bu her zaman tam verim saglamaz bu yuzden microsoft yazilim ureticilerinden 64 bit cekirdekle uyumlu yazilim uretmelerini istemektedir ( Vista X64 Compatible / Windows 7 X64 Compatible )
Bizi ilgilendiren yonu ile X64 Isletim sistemi ( X64 Edition )
Bundan 10 sene oncesinde 256 mb bellek orta seviye bilgisayarlar icin standart idi, giris seviyesi 64-128 mb olup ust seviyeler 512 maximum 1 gb bellege sahiptiler ki bunlari normal sartlarda gormeniz hemen hemen imkansizdi.
O zamanin standartlarinda populer olan Windows 98 icin bu bellek miktarlari tabiri caiz ise nimetti.
Ama teknoloji gelisiyor, isletim sistemleri ve 3. parti uygulamalar artik daha fazla bellek istiyor.
Peki neden?
Bunun en temel sebebi olarak islemciyi gosterebiliriz, artik islemciler cok fazla veriyi cok hizli isleyebiliyorlar buda yazilimin yada isletim sisteminin daha fazla is yapmasina olanak sagliyor.
Tabi bu cogalan isler haliyle dogru orantili olarak cogalan bellek ihtiyaci anlamina geliyor.
X86-32 bit Islemci temel mimarisi maximum 4 gb bellek kullanabilmektedir. 2(32) = 4 GB
32 Bit Windows icin bu limit 3 gb'dir.
Intel tarafindan pentium pro icin gelistirilen PAE bellek genisletmesi ile bu limit 64 gb cikarilmis olsada bu 64 gb desteklenen degil kullanilabilen alandir.
4 gb ustu olan bellek sayfalandirilarak kullanilir. Bu mantik sanal bellek mantigina benzer.
X86-X64 mimarisi ise tam 2 TB bellek adresleyebilme kapasitesine sahiptir.
Kullanilabilen maximum fiziksel bellek 3 gb oldugunda ve bilgisayarinizda fazla is yapmak istiyorsaniz fazladan bellek gereksinimi Sanal Bellek ile karsilanacaktir.
Sanal bellek harddisk'te ayrilan pagefile.sys adli dosyadir. Bu dosya isletim sistemine has bir indexleme ile bellek gibi kullanilir.
Fiziksel bellekte yer bosaldiginda islem fiziksel bellege tasinir dolayisiyla harddisikiniz surekli okunur ve yazilir.
Ayrica harddisk yada flashdisk bile olsa okuma/yazma hizi ve bant genisligi bakimindan fiziksel belleklerden cok cok alt seviyelerde olmasindan dolayi tahmin edebileceginiz uzere asiri bellek kullanimi oldugunda isletim sistemi yavaslamaya bazen tikanmaya baslar.
Bu sorunu iki turlu asabilirsiniz.
1- 32 bit devam edip PAE ( Bellek genisletme ) kullanabilirsiniz
2- 64 bit isletim sistemine gecersiniz.
1. Secenekte fayda saglamasi acisindan PAE harddisk'e nispeten daha hizli oldugundan sanal bellekten haliyle daha iyidir. Ama veriler yine 32 bit olarak yazilir / okunur ayrica sadece 4 gb olan kisim aktif bellektir.
2. Secenek ise bize tam 128 gb bellek kullanabilme imkani saglar.
Islemci ayaginda limit bunun cok uzerindedir ama ev kullanicisi yahut kucuk isletmeler icin olan isletim sistemlerinde maximum limit 128 gb'dir.
Tabi bu ust limit'in altlarida vardir.
Windows Vista / 7 X64 Edition :
Bussines, Enterprise ve Ultimate surumleri 128 gb bellek destekler.
Home Premium 16 gb Basic ise 4 gb ile sinirlidir.
Windows XP Professional X64 Edition yine 128 gb bellek destekler.
Su anki teknolojik gelisimde artik 2 gb orta seviyenin altlarina giris seviyesine yakin konumlara gelirken 3. parti yazilimlar ve isletim sistemleride artik 1 gb alt limit istemeye baslamistir.
Bilgisayarinizda 2 gb bellek var ve Vista kullaniyorsaniz bunun 1 gb'a yakin bolumunu isletim sistemi isgal edecektir. Windows 7 de bu sorun daha aktif sanal bellek kullanimiyla dusurulmustur.
Ama yine de bellek hala ihtiyactir.
Sonucta bellegi sadece isletim sistemi ve diger 3. parti yazilimlar kullanmiyor.
Oyunlarda video ve ses'in de bellek kullanimina dogrudan ihtiyaci vardir.
Ekran kartlari uzerinde bellek olmasi sistem icin ekstra bellek anlamina gelmez. Sonucta o ekran kartina veri gonderebilmek ve ekran kartindan veri alabilmek icin de yine bellek gereklidir.
Isletim sistemi ve gunluk kullanilan yazilimlarla sisen bellekler oyunlar icin dar alan olusturacaktir.
Windows her ne kadar bellek kullanimini islemci kullanimiyla orantili olarak dagitsa da yetersiz bellek butun yazilimlari oldugu gibi oyunlari da dogrudan etkiler.
Sadece oyunlar mi?
Hayir..
3B uygulamalari, Web tarayicilari, Ses uygulamalari, Video uygulamalari gibi yazilimlarda bellek ihtiyacina sahipler ve bu ihtiyaclari uygulamanin yetenekleri ile dogru orantili.
Yani kullandiginiz uygulama ne kadar cok is basariyorsa o kadar bellege ihtiyaci olabiliyor.
Yada yaptiginiz is te bu kapsamda dir.
Mesela grafik yahut video duzenleme yapiyorsaniz yine bellek sizin icin ihtiyactir.
Sonuc:
x86 64 bit isletim sistemleri Microsoft tarafinda Xp professional'dan beri var. Bunlardan bizi ilgilendiren X64 Edition ise 2005 yilindan beri aramizda.
Vista ile gelisimini neredeyse tamamladi ve artik Windows 7 ile neredeyse mukemmel durumda.
Dolayisiyla daha rahat ve hizli bir sistem istiyorsak 64 bit tercih listemize girmelidir.
Hem temel windows bilesenleri daha hizli ve aktif calisacagindan isletim sistemi bellek tikanmasi yaratmaz hem de 3. parti uygulamalar icin yeterince elde bellek bulunur.
Ve yine 64 yazilimlarin ivme kazanmasi ilerde daha stabil ve daha cok is yapabilen uygulamalari karsimiza cikaracaktir.
Bu oyunlarda ve bazi programlarda kendini gostermeye basladi.
Not:
Bu yazi bir kaynak olusturmak amacli degil tamamen merak eden yada bilmeyenlere fikir vermek amaciyla yazilmistir. Daha fazla bilgi edinmek isteyenler icin de bir baslangic noktasi olarak dusunulebilir.
Saygilar.
:w00t:/|sDn|
/▌
/ \
