sarper.arıkan
Asistan
- Katılım
- 18 Mart 2016
- Mesajlar
- 149
- Reaksiyon puanı
- 21
- Puanları
- 18
- Yaş
- 39
Görme engelliler için Accessible Talkback Editor ile android platformlu sistemlerde erişilebilir metin okuma ve oluşturma
Özet
Android işletim sisteminin gün geçtikçe erişilebilirlik özelliklerini geliştirmesi ve açık kaynak tabanlı bir platform olması her amaca hitap eden yazılımların oluşturulmasını olanaklı kılmıştır.
Engelli grubu içerisinde, özellikle görme engellilerin yaşamlarını kolaylaştırıcı taşınabilir veya taşınamaz, özel üretilmiş veya uyumlaştırılmış sistemleri kullandıkları düşünüldüğünde, yazılım ve donanım üreticilerininde erişilebilirlik kiriterlerine uygun sistem geliştirme çabasında olduklarını gözlemleyebiliriz. İşte bu noktada android işletim sistemli donanımlarda çalışan “Accessible Talkback Editor” yazılımının görm engelli bireyler için neler sunduğu bu özel çalışmada yer almaktadır. Proje kapsamında değerlendirilen yazılım görme engelli bireylere kolayca metin okuma ve düzenleme işlemlerini yapabilmelerine imkan tanımıştır.
Çalışma kapsamında ele alınan yazılımın sunulmasındaki amacımız görme engelli bireyler için gerek devlet tarafından sunulan gerekde bireysel olarak elde ettikleri android sistemli cihazlarda erişilebilir bir metin okuma ve düzenleme deneyimi yaşamalarını sağlamak olarak belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Görme engellilik, açık kaynak kodlu, android,mobil yazılım, Accessible Talkback Editor
ERİŞİLEBİLİR TALKBACK METİN EDİTÖRÜ
Giriş
Yardımcı teknolojilerin hızlıca yenilenmesi ve gelişme göstermesi, görme engelliler için farklı kullanım deneyimleri edinmelerine sebep olmuştur.Özellikle birçok cihazın kullanımında karşımıza çıkan hissedilebilir giriş yöntemleri, yerini dokunmatik giriş stiline bırakmıştır. Bununla birlikte paralel olarak değişim gösteren arayüz yazılımlarda doğrudan kullanıcıyla etkilişime girebilir duruma gelmiştir.
Çalışmada incelenecek yazılım, görme engellilerin android işletim sisteminde erişilebilir bir metin okuma ve yazma deneyimini sunarak, görme engelli kullanıcıyla etkileşimli şekilde, erişilebilir seçenekleriyle uyumlu olan erişilebilir talkback metin editörü programıdır.
ANDROID İŞLETİM SİSTEMİ VE ERİŞİLEBİLİRLİK
Android işletim sistemi denildiği zaman ilk olarak akla gelen açık kaynak kodlu bir işletim sistemi olduğudur. Linux’un mobil sistemlerdeki uzantısı olarak şekillenen android işletim sistemi, özgür yazılım topluluğu tarafından geliştirilmiş ve Google tarafından sahiplenilmiştir. Günümüzde birçok marka ve modelde hayat bulan android taşıdığı ve getirdiği yeniliklerle özellikle görme engelli kullanıcılar için erişilebilir olmuştur.
Android işletim sisteminin erişilebilirliğine değinmişken, şunu dile getirmek gerekirki aşağıda yer alan üç versiyonda her engel grubu için anlam ifade ettiğini söyleyebiliriz.
*Android 4.1.2 Ice Cream Sandwitch.
*Android 4.2.2 Jelly Bean.
*Android 4.3 Jelly Bean.
Android işletim sisteminde genel olarak gelen erişilebilirlik seçenekleri üç başlıkta toplanmaktadır.Sırasıyla
*Görme engelli kullanıcılar.
*İşitme engelli kullanıcılar.
*Dokunma güçlüğü çeken kullanıcılar.
A.Görme engelli kullanıcılar için Talk Back
Android işletim sistemiyle birlikte gelen ve eyes-free ekibi tarafından geliştirilmektedir. Talk back android işletim sisteminde çalışan ekran okuma yazılımıdır. Birçok mobil cihazın içerisinde gelmektedir. Talk back programını kullanan bir görme engelli aşağıdaki işlemleri yapabilir.
*Arama yapma, yanıtlama ve reddetme.
*Android masaüstü simgeleri arasında gezme, yerini değiştirme ve kaldırma.
*Klasör oluşturma ve kaldırma.
**Metin girişi yapma ve düzenleme işlemleri.
*Metin okuma ve farklı düzeylerde okutma işlemleri.
*Cihaz durumunu öğrenme ve bildirim merkezinde yer alan bildirimleri takip etme işlemleri.
*E-Posta ve mesajlaşma işlemleri.
*Mobil sistem yazılımını güncelleme ve kurtarma işlemleri.
*Yazılım geliştirme ve düzenleme işlemleri.
*Üçüncü parti yazılım kurma ve kaldırma işlemleri.
*İnternete girme ve dolaşma işlemleri.
Görme engelli bireyin Talk Back ile yapabilecekleri yukarıdakilerlede sınırlı olmamaktadır. Cihaz ile gelen erişilebilirlik seçeneklerini düzenleme ve paylaşma işlemlerinide gerçekleştirebilmektedirler.
Genel kullanım ve özellikler
Erişilebilir doküman editörü özel olarak görme engelli kullanıcılar için dizayn edilmiştir. Bu yazılım ile mesaj oluşturma, eposta oluşturma ve benzer uygulamalara metin girişi yaparak programlara yollama görme engelliler için kolay hale gelmiştir.
Yazılım tüm android telefon ve tabletlerde, sanal ve fiziksel klavyeler ile birlikte çalışması mümkündür.
Bu metin editörü üç işlemi yerine getirmek için dizayn edildi.
1.Düğmelere basma.
2.Parmak hareketleriyle çalışma.
3.Harici klavyede bulunan hızlı tuşlarla çalışma.
Yazılımla doküman içeriğine bağlı olarak üç farklı dildeki sentezleyici motoruyla, içeriği duymak mümkündür.
Tüm dokümanlar diğer uygulamalara aktarılarak, kaydedelinebilinir.
Ayrıca daha fazla belge düzenlemek için diğer uygulamalardan içeri aktarılabilinir.
Erişilebilir metin editörü talkback ile çalışmak üzere dizayn edilmiştir, bu sebeple yeni bir ortam kullanımını öğrenmenize gerek yoktur.
İyi kalitede kontrast ve metin büyütülmesi için özel önem verilmiştir.
A.Editörle çalışmak üzerine genel açıklamalar
Editörle çalışmak için aşağıdaki yolları takip edebilirsiniz.
İlk olarak önemli metinlerinizi sanal klavye, fiziksel klavye ve ses tanıma kullanarak girebilirsiniz.
Sonra, metnin tümünü dinleyebilirsiniz.
Eğer herhangi bir hatanız olursa, sözcük, sözcük geri dönerek, hatayı içeren sözcüğe gelebilirsiniz.
Hatalı sözcüğe ulaştığınızda, heceleme fonksiyonunu aktifleştirerek, harf harf dinleyebilir, sözcüğü seçebilirsiniz.
Tüm bu eylemler, düğmelerle, hızlı tuşlarla ve parmak hareketleriyle yapılabilir. Ayrıca ve daha sonra açıklanacaktır.
Sözcük seçildiğinde, bu sözcüğün doğru şeklini yazabilirsiniz. Eski hatalı sözcük ile yenisi yer değiştirecektir.
Eposta veya mesaj gibi uygulamalara aktarılmasına kadar dokümanda hiç hata kalmaması isteniyorsa, bu eylemleri tekrar denemelisiniz.
B.Düzenleme ve önizleme modlarıyla çalışma
Bu editörün iki modu vardır. Varsayılan düzenleme modu ve önizleme modudur.
Düzenleme modunda içerikte sadece düzenleme yapılabilinir. Önizleme modunda ise sadece metin okumak için gösterilir.
Önizleme modundayken sanal klavye gösterilmez.
Bu mod ileri, geri gezinmek için iyi olduğu bilinir.
Tüm ekran sadece gezinme hareketleri için kullanılır. Klavye çıkmayacaktır.
Ayrıca, kullanıcılar bu modda hata yapmayacaklarından emin olabilirler.
Düzenleme modunu, önizleme moduna çevirmek için eylem çubuğundaki düzenleme/önizleme modu düğmesine tıklanır.
Not: Her iki moddada çalışmayı harici klavye varken etkilemez.
C. Yazma modunda hareket
Yazma modunda hareket iki aşamada yapılır.
İlk olarak, metin alanına odaklanmak için, bu alana dokunulur.
İkinci olarak, klavyenin yüklenmesi için çift dokunulur. Bu eylemin işlem tamamlandığında talkback tarafından bir geri bildirim duymalısınız.
Not: Düzenleme modunda olduğunuza emin olun. Aksi durumda klavye yüklenmeyecek.
D.Harf ileri, geri hareket ettirme
Harici klavyeyle yöntuşlarını kullanabilirsiniz.
Ses tuşlarıyla birlikte harf harf hareket ettirebilirsiniz. Metin girişi modunda olmalısınız ki ses tuşlarını harf harf hareket ettirmek için kullanın.
Metin alanına odaklanmak ve klavyeyi yüklemek için, metin alanına çift dokunun.
Sesi artırırken imleç bir sonraki harfe, sesi azaltırken imleç bir önceki harfe gider.
E.Dokümanın sonuna hareket
Düğmelerle birlikte, metin alanının üzerinde ve solda yeralan beşinci düğme kullanılır.
Harici klavye ile birlikte, CTRL+D kullanılır.
7.Sözcük, sözcük hareket
Düğmelerle birlikte,metin alanının üzerindeki çoğunlukla sol düğmeyle sözcüklerle hareket ettirilir.
Jestlerle birlikte sağdan sola veya soldan sağa kaydırma hareketiyle sözcükler gezilebilir.
F.Mevcut sözcüğü heceleme ve seçme
Heceleme düğmesiyle metin alanında bulunan içeriği heceletebilirsiniz veya iki parmağınızla yukarıdan aşağıya kaydırma hareketi yaparak heceletebilirsiniz.
Metin alanında bulunan içeriği seçmek için sözcük seç düğmesini kullanabilirsiniz veya yukarıdan aşağıya ikinci defa kaydırma hareketi yapabilirsiniz.
Harici klavye ile CTRL+S ile metni seçebilir, CTRL+L ile heceletebilirsiniz.
G.Son cümleyi ve tüm dokümanı oynatma
Son cümleyi metin alanınında yukarıda sağda ikinci pozisyonda yeralan düğmeye dokunulduğunda, son cümleyi söyleyecektir. Tüm dokümanı okutmak için dokümanı oynat düğmesine dokunabilirsiniz.
Parmak hareketleriyle ise iki parmağınızı aşağıdan yukarıya kaydırarak son cümleyi dinleyebilir, tekrardan aynı doğrultuda iki parmakla kaydırarak metnin tümünü dinleyebilirsiniz.
H.Metin büyütme ve küçültme
Büyütme ve küçültme düğmesine dokunabilirsiniz. Dokunduğunuzda açılır menüden büyütme ve küçültme seçeneklerinden ihtiyacınıza göre olanı tercih edebilirsiniz.
Önizleme modunda iki parmağınızı kıstırıp, açarak yazıda büyütme ve küçültme yapabilirsiniz.
Harici klavye ile, CTRL +Z yazıyı büyütebilir, CTRL+R ile yazıyı küçültebilirsiniz.
I.Açılır menü
Ekranın sağ köşesinde bulunmaktadır.
Soldan sağa daha fazla seçeneği duymak için tek parmağınızla hareket ettirebilirsiniz.
Harici klavye ile tab tuşuna basarak seçenekler arasında gezebilirsiniz.
J.Editöre veri aktarma
Verileri editöre içe aktarmanın üç yolu vardır.
1.Bir başka uygulamadan kopyala yapıştır düğmesine basarak açılır menüden yapıştır komutunu seçerek.
2.Başka uygulamalarda gönder listesinde var ise, erişilebilir editöre gönderilen metin gösterilerek varsayılan modda açılması sağlanmasıyla.
3.TXT formatındaki dosyaları açmaya çalışma.
TXT dosyaları açmaya çalıştığınızda varsayılan uygulama olarak seçebileceksiniz ve bundan sonraki txt dosyaları için varsayılan metin göstericisi olarak seçebileceksiniz.
NOT: Varsayılan olarak bu uygulamanın txt dosyalarını göstermek istemiyorsanız, uygulama yöneticisinden programı varsayılan çalışmasını silebilirsiniz.
K.Başka uygulamalardan içerik gönderme
Başka uygulamalardan içerik göndermenin iki yolu vardır.
1.Açılır menüden başka uygulamaya gönder öğesine dokunarak.
2.Menüden kopyala yapıştır düğmesiyle açılır menüden kopyala öğesini seçerek.
14.Mesaj gönderme
Mesaj göndermek için menüde farklı kolaylıklar bulunmaktadır.
1.Kişi listenizdeki özel bir numaraya mesaj gönderme. Bu işlem için menüden kişiye mesaj gönder seçeneği seçilmeli.
2.Özel bir numaraya göndermek için numaraya mesaj gönder seçeneğiyle, açılan dialogta, sanal klavye veya harici klavye ile numara girişi yaparak. İşlem tamamlandığında başarılı olunduğuna dair ses duyulur.
15.Arkadaşınıza davet gönderme
Menüden arkadaşını davet et menü seçeneğiyle görünen listeden arkadaşınıza Erişilebilir Metin Editörü demosunu kurması için mesaj gönderebilirsiniz.
L.Tüm metni temizleme
Tüm metni silmek için, menüden sil seçeneğine dokunabilirsiniz.
M.Yeni dosya oluşturma
Yeni bir dosya oluşturmak için menüden yeni dosya öğesini seçiniz.
N.Dosyayı kaydetme
Dosyayı kaydetmek için menüden kaydet seçeneğini seçiniz. Açılan ekranda dosya ismi kısmına ilgili bilgiyi girerek kayıt işlemini tamamlayınız.
Eğer ki tekrardan kaydetme fonksiyonunu kullanmak isterseniz veya farklı kaydet yapmak isterseniz, menüden farklı kaydet öğesine dokunmalısınız.
O.Dosyayı açma
Menüden dosya aç öğesini seçinizve gelen ekranda kaydilmiş dosyalardan açmak için istediğinizi seçebilirsiniz.
P.Dosyayı silme
Dosya aç ekranında listedeki silmek istediğiniz dosyanın üzerine iki kere dokunun ve açılan menüden sil seçeneğini kullanın.
R.Konuşma motoru ayarları
Bu bölümde birden fazla dile göre sentezliyici seçebilirsiniz. Burada yapılan ayarlar talkback tarafından seslendirilir ve telefon bundan etkilenmez.
S.Heceleme önerileri ve araç çubuğunu gösterme
Varsayılan olarak heceleme önerileri gösterilmez. Bunun nedeni hareket etmeyi zorlaştırdığı içindir.Bu seçeneği değiştirmek için heceleme önerilerini aktifleştirme seçeneği kullanılır.
Araç çubuğu düğmeleri varsayılan olarak erişilebilir metin editöründe gösterilir. Gösterilmesi istenmez ise ayarlardan değiştirilebilinir.
Sonuç
Görme engelli kullanıcıların ilerleyen süreçte değişen giriş yöntemli sistemlere adapte olması söz konusu olmuştur. Farklı erişilebilir yazılımlarında bu süreçte gelişim göstermesiyle birçok işlem yapılabilir duruma gelmiştir.
Android işletim sistemiyle gelen erişilebilir çözümler gerek yazılımsal gerekde farklı donanım seçenekleriyle hayatımıza girerek görme engelli kullanıcılar için alternatifler arasında yerini almıştır. Yazıda incelenen erişilebilir talkback editör programımetin düzenleme konusunda birçok çözümle erişilebilir android deneyimini artırmıştır.
Kaynakça
Özet
Android işletim sisteminin gün geçtikçe erişilebilirlik özelliklerini geliştirmesi ve açık kaynak tabanlı bir platform olması her amaca hitap eden yazılımların oluşturulmasını olanaklı kılmıştır.
Engelli grubu içerisinde, özellikle görme engellilerin yaşamlarını kolaylaştırıcı taşınabilir veya taşınamaz, özel üretilmiş veya uyumlaştırılmış sistemleri kullandıkları düşünüldüğünde, yazılım ve donanım üreticilerininde erişilebilirlik kiriterlerine uygun sistem geliştirme çabasında olduklarını gözlemleyebiliriz. İşte bu noktada android işletim sistemli donanımlarda çalışan “Accessible Talkback Editor” yazılımının görm engelli bireyler için neler sunduğu bu özel çalışmada yer almaktadır. Proje kapsamında değerlendirilen yazılım görme engelli bireylere kolayca metin okuma ve düzenleme işlemlerini yapabilmelerine imkan tanımıştır.
Çalışma kapsamında ele alınan yazılımın sunulmasındaki amacımız görme engelli bireyler için gerek devlet tarafından sunulan gerekde bireysel olarak elde ettikleri android sistemli cihazlarda erişilebilir bir metin okuma ve düzenleme deneyimi yaşamalarını sağlamak olarak belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Görme engellilik, açık kaynak kodlu, android,mobil yazılım, Accessible Talkback Editor
ERİŞİLEBİLİR TALKBACK METİN EDİTÖRÜ
Giriş
Yardımcı teknolojilerin hızlıca yenilenmesi ve gelişme göstermesi, görme engelliler için farklı kullanım deneyimleri edinmelerine sebep olmuştur.Özellikle birçok cihazın kullanımında karşımıza çıkan hissedilebilir giriş yöntemleri, yerini dokunmatik giriş stiline bırakmıştır. Bununla birlikte paralel olarak değişim gösteren arayüz yazılımlarda doğrudan kullanıcıyla etkilişime girebilir duruma gelmiştir.
Çalışmada incelenecek yazılım, görme engellilerin android işletim sisteminde erişilebilir bir metin okuma ve yazma deneyimini sunarak, görme engelli kullanıcıyla etkileşimli şekilde, erişilebilir seçenekleriyle uyumlu olan erişilebilir talkback metin editörü programıdır.
ANDROID İŞLETİM SİSTEMİ VE ERİŞİLEBİLİRLİK
Android işletim sistemi denildiği zaman ilk olarak akla gelen açık kaynak kodlu bir işletim sistemi olduğudur. Linux’un mobil sistemlerdeki uzantısı olarak şekillenen android işletim sistemi, özgür yazılım topluluğu tarafından geliştirilmiş ve Google tarafından sahiplenilmiştir. Günümüzde birçok marka ve modelde hayat bulan android taşıdığı ve getirdiği yeniliklerle özellikle görme engelli kullanıcılar için erişilebilir olmuştur.
Android işletim sisteminin erişilebilirliğine değinmişken, şunu dile getirmek gerekirki aşağıda yer alan üç versiyonda her engel grubu için anlam ifade ettiğini söyleyebiliriz.
*Android 4.1.2 Ice Cream Sandwitch.
*Android 4.2.2 Jelly Bean.
*Android 4.3 Jelly Bean.
Android işletim sisteminde genel olarak gelen erişilebilirlik seçenekleri üç başlıkta toplanmaktadır.Sırasıyla
*Görme engelli kullanıcılar.
*İşitme engelli kullanıcılar.
*Dokunma güçlüğü çeken kullanıcılar.
A.Görme engelli kullanıcılar için Talk Back
Android işletim sistemiyle birlikte gelen ve eyes-free ekibi tarafından geliştirilmektedir. Talk back android işletim sisteminde çalışan ekran okuma yazılımıdır. Birçok mobil cihazın içerisinde gelmektedir. Talk back programını kullanan bir görme engelli aşağıdaki işlemleri yapabilir.
*Arama yapma, yanıtlama ve reddetme.
*Android masaüstü simgeleri arasında gezme, yerini değiştirme ve kaldırma.
*Klasör oluşturma ve kaldırma.
**Metin girişi yapma ve düzenleme işlemleri.
*Metin okuma ve farklı düzeylerde okutma işlemleri.
*Cihaz durumunu öğrenme ve bildirim merkezinde yer alan bildirimleri takip etme işlemleri.
*E-Posta ve mesajlaşma işlemleri.
*Mobil sistem yazılımını güncelleme ve kurtarma işlemleri.
*Yazılım geliştirme ve düzenleme işlemleri.
*Üçüncü parti yazılım kurma ve kaldırma işlemleri.
*İnternete girme ve dolaşma işlemleri.
Görme engelli bireyin Talk Back ile yapabilecekleri yukarıdakilerlede sınırlı olmamaktadır. Cihaz ile gelen erişilebilirlik seçeneklerini düzenleme ve paylaşma işlemlerinide gerçekleştirebilmektedirler.
Genel kullanım ve özellikler
Erişilebilir doküman editörü özel olarak görme engelli kullanıcılar için dizayn edilmiştir. Bu yazılım ile mesaj oluşturma, eposta oluşturma ve benzer uygulamalara metin girişi yaparak programlara yollama görme engelliler için kolay hale gelmiştir.
Yazılım tüm android telefon ve tabletlerde, sanal ve fiziksel klavyeler ile birlikte çalışması mümkündür.
Bu metin editörü üç işlemi yerine getirmek için dizayn edildi.
1.Düğmelere basma.
2.Parmak hareketleriyle çalışma.
3.Harici klavyede bulunan hızlı tuşlarla çalışma.
Yazılımla doküman içeriğine bağlı olarak üç farklı dildeki sentezleyici motoruyla, içeriği duymak mümkündür.
Tüm dokümanlar diğer uygulamalara aktarılarak, kaydedelinebilinir.
Ayrıca daha fazla belge düzenlemek için diğer uygulamalardan içeri aktarılabilinir.
Erişilebilir metin editörü talkback ile çalışmak üzere dizayn edilmiştir, bu sebeple yeni bir ortam kullanımını öğrenmenize gerek yoktur.
İyi kalitede kontrast ve metin büyütülmesi için özel önem verilmiştir.
A.Editörle çalışmak üzerine genel açıklamalar
Editörle çalışmak için aşağıdaki yolları takip edebilirsiniz.
İlk olarak önemli metinlerinizi sanal klavye, fiziksel klavye ve ses tanıma kullanarak girebilirsiniz.
Sonra, metnin tümünü dinleyebilirsiniz.
Eğer herhangi bir hatanız olursa, sözcük, sözcük geri dönerek, hatayı içeren sözcüğe gelebilirsiniz.
Hatalı sözcüğe ulaştığınızda, heceleme fonksiyonunu aktifleştirerek, harf harf dinleyebilir, sözcüğü seçebilirsiniz.
Tüm bu eylemler, düğmelerle, hızlı tuşlarla ve parmak hareketleriyle yapılabilir. Ayrıca ve daha sonra açıklanacaktır.
Sözcük seçildiğinde, bu sözcüğün doğru şeklini yazabilirsiniz. Eski hatalı sözcük ile yenisi yer değiştirecektir.
Eposta veya mesaj gibi uygulamalara aktarılmasına kadar dokümanda hiç hata kalmaması isteniyorsa, bu eylemleri tekrar denemelisiniz.
B.Düzenleme ve önizleme modlarıyla çalışma
Bu editörün iki modu vardır. Varsayılan düzenleme modu ve önizleme modudur.
Düzenleme modunda içerikte sadece düzenleme yapılabilinir. Önizleme modunda ise sadece metin okumak için gösterilir.
Önizleme modundayken sanal klavye gösterilmez.
Bu mod ileri, geri gezinmek için iyi olduğu bilinir.
Tüm ekran sadece gezinme hareketleri için kullanılır. Klavye çıkmayacaktır.
Ayrıca, kullanıcılar bu modda hata yapmayacaklarından emin olabilirler.
Düzenleme modunu, önizleme moduna çevirmek için eylem çubuğundaki düzenleme/önizleme modu düğmesine tıklanır.
Not: Her iki moddada çalışmayı harici klavye varken etkilemez.
C. Yazma modunda hareket
Yazma modunda hareket iki aşamada yapılır.
İlk olarak, metin alanına odaklanmak için, bu alana dokunulur.
İkinci olarak, klavyenin yüklenmesi için çift dokunulur. Bu eylemin işlem tamamlandığında talkback tarafından bir geri bildirim duymalısınız.
Not: Düzenleme modunda olduğunuza emin olun. Aksi durumda klavye yüklenmeyecek.
D.Harf ileri, geri hareket ettirme
Harici klavyeyle yöntuşlarını kullanabilirsiniz.
Ses tuşlarıyla birlikte harf harf hareket ettirebilirsiniz. Metin girişi modunda olmalısınız ki ses tuşlarını harf harf hareket ettirmek için kullanın.
Metin alanına odaklanmak ve klavyeyi yüklemek için, metin alanına çift dokunun.
Sesi artırırken imleç bir sonraki harfe, sesi azaltırken imleç bir önceki harfe gider.
E.Dokümanın sonuna hareket
Düğmelerle birlikte, metin alanının üzerinde ve solda yeralan beşinci düğme kullanılır.
Harici klavye ile birlikte, CTRL+D kullanılır.
7.Sözcük, sözcük hareket
Düğmelerle birlikte,metin alanının üzerindeki çoğunlukla sol düğmeyle sözcüklerle hareket ettirilir.
Jestlerle birlikte sağdan sola veya soldan sağa kaydırma hareketiyle sözcükler gezilebilir.
F.Mevcut sözcüğü heceleme ve seçme
Heceleme düğmesiyle metin alanında bulunan içeriği heceletebilirsiniz veya iki parmağınızla yukarıdan aşağıya kaydırma hareketi yaparak heceletebilirsiniz.
Metin alanında bulunan içeriği seçmek için sözcük seç düğmesini kullanabilirsiniz veya yukarıdan aşağıya ikinci defa kaydırma hareketi yapabilirsiniz.
Harici klavye ile CTRL+S ile metni seçebilir, CTRL+L ile heceletebilirsiniz.
G.Son cümleyi ve tüm dokümanı oynatma
Son cümleyi metin alanınında yukarıda sağda ikinci pozisyonda yeralan düğmeye dokunulduğunda, son cümleyi söyleyecektir. Tüm dokümanı okutmak için dokümanı oynat düğmesine dokunabilirsiniz.
Parmak hareketleriyle ise iki parmağınızı aşağıdan yukarıya kaydırarak son cümleyi dinleyebilir, tekrardan aynı doğrultuda iki parmakla kaydırarak metnin tümünü dinleyebilirsiniz.
H.Metin büyütme ve küçültme
Büyütme ve küçültme düğmesine dokunabilirsiniz. Dokunduğunuzda açılır menüden büyütme ve küçültme seçeneklerinden ihtiyacınıza göre olanı tercih edebilirsiniz.
Önizleme modunda iki parmağınızı kıstırıp, açarak yazıda büyütme ve küçültme yapabilirsiniz.
Harici klavye ile, CTRL +Z yazıyı büyütebilir, CTRL+R ile yazıyı küçültebilirsiniz.
I.Açılır menü
Ekranın sağ köşesinde bulunmaktadır.
Soldan sağa daha fazla seçeneği duymak için tek parmağınızla hareket ettirebilirsiniz.
Harici klavye ile tab tuşuna basarak seçenekler arasında gezebilirsiniz.
J.Editöre veri aktarma
Verileri editöre içe aktarmanın üç yolu vardır.
1.Bir başka uygulamadan kopyala yapıştır düğmesine basarak açılır menüden yapıştır komutunu seçerek.
2.Başka uygulamalarda gönder listesinde var ise, erişilebilir editöre gönderilen metin gösterilerek varsayılan modda açılması sağlanmasıyla.
3.TXT formatındaki dosyaları açmaya çalışma.
TXT dosyaları açmaya çalıştığınızda varsayılan uygulama olarak seçebileceksiniz ve bundan sonraki txt dosyaları için varsayılan metin göstericisi olarak seçebileceksiniz.
NOT: Varsayılan olarak bu uygulamanın txt dosyalarını göstermek istemiyorsanız, uygulama yöneticisinden programı varsayılan çalışmasını silebilirsiniz.
K.Başka uygulamalardan içerik gönderme
Başka uygulamalardan içerik göndermenin iki yolu vardır.
1.Açılır menüden başka uygulamaya gönder öğesine dokunarak.
2.Menüden kopyala yapıştır düğmesiyle açılır menüden kopyala öğesini seçerek.
14.Mesaj gönderme
Mesaj göndermek için menüde farklı kolaylıklar bulunmaktadır.
1.Kişi listenizdeki özel bir numaraya mesaj gönderme. Bu işlem için menüden kişiye mesaj gönder seçeneği seçilmeli.
2.Özel bir numaraya göndermek için numaraya mesaj gönder seçeneğiyle, açılan dialogta, sanal klavye veya harici klavye ile numara girişi yaparak. İşlem tamamlandığında başarılı olunduğuna dair ses duyulur.
15.Arkadaşınıza davet gönderme
Menüden arkadaşını davet et menü seçeneğiyle görünen listeden arkadaşınıza Erişilebilir Metin Editörü demosunu kurması için mesaj gönderebilirsiniz.
L.Tüm metni temizleme
Tüm metni silmek için, menüden sil seçeneğine dokunabilirsiniz.
M.Yeni dosya oluşturma
Yeni bir dosya oluşturmak için menüden yeni dosya öğesini seçiniz.
N.Dosyayı kaydetme
Dosyayı kaydetmek için menüden kaydet seçeneğini seçiniz. Açılan ekranda dosya ismi kısmına ilgili bilgiyi girerek kayıt işlemini tamamlayınız.
Eğer ki tekrardan kaydetme fonksiyonunu kullanmak isterseniz veya farklı kaydet yapmak isterseniz, menüden farklı kaydet öğesine dokunmalısınız.
O.Dosyayı açma
Menüden dosya aç öğesini seçinizve gelen ekranda kaydilmiş dosyalardan açmak için istediğinizi seçebilirsiniz.
P.Dosyayı silme
Dosya aç ekranında listedeki silmek istediğiniz dosyanın üzerine iki kere dokunun ve açılan menüden sil seçeneğini kullanın.
R.Konuşma motoru ayarları
Bu bölümde birden fazla dile göre sentezliyici seçebilirsiniz. Burada yapılan ayarlar talkback tarafından seslendirilir ve telefon bundan etkilenmez.
S.Heceleme önerileri ve araç çubuğunu gösterme
Varsayılan olarak heceleme önerileri gösterilmez. Bunun nedeni hareket etmeyi zorlaştırdığı içindir.Bu seçeneği değiştirmek için heceleme önerilerini aktifleştirme seçeneği kullanılır.
Araç çubuğu düğmeleri varsayılan olarak erişilebilir metin editöründe gösterilir. Gösterilmesi istenmez ise ayarlardan değiştirilebilinir.
Sonuç
Görme engelli kullanıcıların ilerleyen süreçte değişen giriş yöntemli sistemlere adapte olması söz konusu olmuştur. Farklı erişilebilir yazılımlarında bu süreçte gelişim göstermesiyle birçok işlem yapılabilir duruma gelmiştir.
Android işletim sistemiyle gelen erişilebilir çözümler gerek yazılımsal gerekde farklı donanım seçenekleriyle hayatımıza girerek görme engelli kullanıcılar için alternatifler arasında yerini almıştır. Yazıda incelenen erişilebilir talkback editör programımetin düzenleme konusunda birçok çözümle erişilebilir android deneyimini artırmıştır.
Kaynakça
