Yarın "şakanın evrensel günü" olarak kabul edilen 1 Nisan.
Salı günü evinizden çıkmadan önce bugünün dünyanın ortak şaka günü olduğunu unutturmayacak önlem alın. Yoksa hiç ummadığınız bir anda şaka seven bir dostunuzun kurbanı olabilirsiniz. Beklemediğiniz bir haber, paket ya da telefon, sizi ummadığınız anda yakalayabilir ve aldanabilirsiniz. Çünkü, şakanın günü 1 Nisan geldi çattı. Şakaseverlerin iple çektiği 1 Nisan’da her türlü şaka serbest.
İlk olarak eski Romalıların Hilarya, Hintlilerin ise Huli Festivali'nde görülen şakaların 1564'te Fransa'da yapılan takvim düzenlemesiyle gelenek haline geldiği sanılıyor.
Fransa'da 1564 yılında takvimde yapılan reformla yılbaşı 1 Nisan'dan 1 Ocak'a alındı. 1 Nisan'ı sene başı olarak kabul etmeye devam edenlerle alay etmek amacıyla yapılan şakalar, bir süre sonra gelenek haline geldi.
1 Nisan'ı yılbaşı kabul edenlere ise 'Nisan Balığı' (Poisson D'avril) adı verildi. Fransa'dan sonra diğer ülkelere de geçen bu gelenek, 18'inci yüzyılda İngiltere ve İskoçya'ya da yayıldı, oradan da Amerika'ya taşındı. Amerikalılar bu günü 28 Aralık'ta kutluyor.
İşte, dünyadan en ünlü 1 Nisan şakaları:
”-1957 yılında BBC'nin saygın haber programı 'Panorama', ılık geçen kış nedeniyle ağaçlarda artık spagetti yetişmeye başladığını duyurdu. Bunun ardından köylülerin artık ağaçlardan spagettinin hasadını yapmaya başladığı açıklandı.
Bir anda televizyon kanalına telefon yağmaya başladı, tüm izleyiciler kendi spagetti ağaçlarını nasıl yetiştirebileceğini soruyordu. Telefonu açan BBC yetkilileri de 'bir kutu domates soslu spagettiyi ekin ve tutması için dua edin' yanıtını veriyordu. Sonunda bunun bir şaka olduğu anlaşıldı.
-1962'de İsveç'in siyah beyaz yayın yapan tek televizyon kanalına 1 Nisan'da çıkan bir teknisyen, ekranın önüne bir naylon kadın çorabı geçirerek izleyicilere renkli televizyon izleyebilecekleri müjdesini verdi.
-1976'da da İngiliz gökbilimci Patrick Moore, 1 Nisan 09.47'de Plüton Jüpiter'in arkasında geçerken sıra dışı bir olay meydana geleceğini, gezegenlerin bu dizilişinin Dünya'nın çekim gücünü azaltacağını söylemişti. Tam bu anda sıçrayanların havada uçma hissini yaşayacaklarını söyledi.
-1977'de İngiliz The Guardian gazetesi, Hint Okyanusu'ndaki hayali San Seriffe ada cumhuriyetinin 10. kuruluş yıldönümünü kutlamak için 7 sayfalık ek çıkardı.
-Sports Illustrated'in 1985 yılı nisan sayısında yaşamı boyunca Mets'de oynamayı hayal eden 'çaylak' bir beysbol atıcısının hikayesi konu edildi. Sidd Finch adlı bu kişi beysbol topunu neredeyse ışık hızıyla metrelerce uzağa atabiliyordu.
Bununla birlikte aslında söz konusu Finch ömründe hiç beysbol oynamamış, bir Tibet manastırında beysbol atışlarının felsefesi üzerine öğrenim görmüştü. Mets taraftarları ülkenin her yerinde bu inanılmaz, adeta tanrının bir lütfu olan oyuncu için kutlamalar yaptı. Sonunda bu oyuncuyu yazarın hayal gücüyle yarattığı ve bunun 1 Nisan şakasından ibaret olduğu anlaşıldı.
-1992'de sol eğilimli NPR radyosu, Richard Nixon'ın "Kötü bir şey yapmadım ve bir kez daha kötü bir şey yapmayacağım" sloganıyla başkanlık seçimlerine aday olduğunu açıkladı.
-1995'te Discover dergisi, Aprile Pazzo isimli bir biyoloğun Antarktika'da kafası yassı kemiklerden oluşan ve penguenleri yakalamak için buzu büyük bir hızla ısıtan yeni bir tür hayvan türü keşfetiğini açıkladı.
-1996'da Amerikan fast food zinciri Taco Bell'in, Amerikan bağımsızlık tarihinin sembolü olan özgürlük çanını satın aldığını ve federal hükümetin çanın adını Taco özgürlük çanı olarak değiştirdiğini açıklaması, halk arasında infial yarattı.
-1998 yılında Science and Reason adlı derginin nisan sayısında Alabama eyaletinde '3.14' olan 'pi' sayısının değerinin yapılacak oylama ile yuvarlanarak '3.0' olacağı duyuruldu. Bunun üzerine yüzlerce telefonla halk bu kararı protesto etti. Sonunda ikinci bir sayı yayınlanarak orijinal makaleye yer verildi, bu evrim teorisiyle ilgili Mark Boslough adlı bir fizikçinin yazısıydı.
-Yine 1998'de Burger King, USA Today'e verdiği bir sayfalık ilanda solaklar için özel olarak hazırlanmış 'whopper' mönüsünü sunacaklarını açıkladı. İlana göre, ülkedeki 32 milyon solak için hazırlanmış bu menüdeki hamburger solakların rahatça yemesi için 180 derece dönüyordu. Ertesi günü Burger King, solaklar için hamburgerin şaka olduğunu duyurdu. Ancak günlerce müşteriler gelerek bu mönüden istedi, hatta bazıları sağ elliler için olanının üretilmesini talep etti."
TÜRKİYE'DE YAKIN ZAMANDAKİ 1 NİSAN ŞAKALARI
Geçtiğimiz yıllarda Türkiye’de yapılan ve zihinlerde kalan 1 Nisan şakaları ise şöyle:
SAMSUN'A FİL ŞAKASI
Samsun'un Havza İlçesi'ndeki radyo istasyonunu canlı yayında arayan ve kendini "Fettullah Doğrusöylemez" olarak tanıtan bir kişi, "Kunduz yaylasından arıyorum. Ormandan ilçe merkezine doğru yüzlerce fil geliyor. Çok iriler ve önüne gelen her şeyi ezip geçiyorlar" diyerek telefonu kapattı.
DJ Ertaş Çoban olayın "1 Nisan şakası" olduğunu anladı. Ancak, yaklaşık 20 kişi radyoyu telefonla arayarak, "Burada fil mi varmış? Nereden geliyorlar?" gibi sorularla bilgi almaya çalıştı. Kısa süre sonra aynı kişi yeniden radyoyu arayarak, "Size 1 Nisan şakası yaptım" dedi.
KÖTÜ ŞAKA
Şakacılardan biri ise, geçen yıl 1 Nisan şakasının dozunu kaçırınca hapis cezasına çarptırıldı: 1 Nisan 2006 tarihinde Kadıköy-Beşiktaş seferini yapan vapura binen Murat Alas, 'üzerinde bomba olduğunu' söyledi. Şakacı, vapur iskeleye yaklaşınca gözaltına alındı ve 2 Nisan'da tutuklandı. 23 yaşındaki seyyar satıcı ve müzisyen, savunmasında "Aklıma nereden geldi bilmiyorum. Keşke yapmasaydım. Yolculara 'üzerimde bomba var, pimi çeker patlatırım' dedim. Elimde, bir şey yoktu. Daha sonra da 'Bu da size 1 Nisan şakası olsun' dedim. Gülenler oldu. Sadece bir bayan ağladı" dedi. Alas'ı önce 2 yıl hapse çarptıran 8'inci Asliye Ceza Mahkemesi, sanığın suçunu ikrar etmesi nedeniyle cezasını 1 yıl 8 aya indirdi.
BAKAN ÇELİK'E ŞAKA
Van'ın düşman işgalinden kurtuluşunun yıldönümü törenlerine katılan Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik Ferit Melen Havaalanı'na indi. Çelik'i karşılayan gazeteciler, "Sayın Bakanım, az önce önemli bir gelişme oldu ve Saddam Hüseyin, Türkiye'ye sığındı. ABD ve müttefik kuvvetler ise Irak Savaşı'ndan geri çekildi. Bu konuda düşüncelerinizi alabilir miyiz?' diye sordu. Bakan, çevresindekilere, "Biz uçaktayken mi bu gelişme oldu?" diye heyecanla sordu ve ekledi, "İlk defa sizden duyuyorum. Çok güzel bir gelişme, sevindim" dedi.
CHP Van Milletvekili Mehmet Kartal'ın, "Sayın Bakanım 1 Nisan şakası olmasın" demesiyle durumu farkeden Çelik, şakaya muhabirlerle birlikte güldü.
ARINÇ'A ŞAKA
Bülent Arınç TBMM Başkanlığı sırasında, Milli Egemenlik Yılı dolayısıyla balonla Ankara gezintisi yapacağını bekleyen gazetecilere 1 Nisan şakası yaptı. Arınç, balonla gezmek yerine Meclis çatısına balon bağladı.
TBMM Ana Bina önündeki alanda, üzerinde "Milli Egemenlik Yılı 2005" yazılı bir balon, Arınç'ın da katılımıyla Meclis çatısına bağlandı. Törende gazeteciler ile şakalaşan TBMM Başkanı Arınç, 2005 yılının "Milli Egemenlik Yılı" olarak çeşitli etkinliklerle kutlandığını hatırlatarak, şunları söyledi: "Konserler yapılıyor, yürüyüşler yapılıyor. Bugün de Meclis ana binasının 50 metre kadar üstünde belli bir süre yer alacak olan balonumuzu uçuruyoruz. 24 Nisan günü de Kapadokya'dan balonlar gelecek. Hepiniz o balonlarla birlikte Ankara üzerinde bir tur yaptıracağız. Aslında bugünkü balonla benim bir arkadaşımı da yanıma alarak yukarılara çıkmam gerekiyordu. Ama hava muhalefeti sebebiyle şimdilik o gösterimizi erteliyoruz. Bazı arkadaşlar buna '1 Nisan şakası' diyebilir. Ama balonun kendisi burada. İçine bineceğim şakaydı. Kusura bakmayın. Hayırlı olsun"
YİNE BOMBALI ŞAKA
Ankara’da şakacı bir vatandaş, "DEHAP Genel Merkezi'nde bomba var" ihbarıyla Ankara polisini alarma geçirdi. Bomba imha uzmanlarıyla birlikte parti merkezine giden polis, inceleme sonucu bir şey bulamadı. Partinin yerel seçimlerde aldığı sonuçları değerlendirme toplantısına katılmak üzere partiye gelen yöneticiler, genel merkezde çok sayıda polisle karşılaşınca şaşırdı. DEHAP'lılar ihbarın yapıldığı tarihe dikkat çekerek, "1 Nisan şakası olabilir" değerlendirmesinde bulundu.
TRANSFER GÖZDE ŞAKA
Trabzon’da yayınlanan bölgesel Kuzey Ekspres gazetesi, sürmanşetinde, "Fatih Tekke Fener’de" başlığıyla okuyucularına verdiği haberde, milli futbolcunun gelecek sezon için sarı-lacivertli takımla anlaştığını duyurdu. Gazete, son sayfasında ise 1 Nisan Şakası yaptığını ve haberin gerçeğini yansıtmadığını belirten bir yazı yayımladı.
ŞAKACILAR ŞAKALANDI
Önceki yıl Devlet Tiyatroları sanatçıları "Karagöz" Mustafa Mutlu ile "Hacivat" Esat Tanrıverdi de vatandaşlara şaka yapmak için harekete geçti. Onlar vatandaşları şaşırtmak isterken bir genç kız "kolonya ister misiniz?" diye yanlarına yanaştı ve ikilinin ellerine zeytinyağını boca ederek, "1 Nisan şakasının" nasıl yapılacağını ikiliye gösterdi.
Salı günü evinizden çıkmadan önce bugünün dünyanın ortak şaka günü olduğunu unutturmayacak önlem alın. Yoksa hiç ummadığınız bir anda şaka seven bir dostunuzun kurbanı olabilirsiniz. Beklemediğiniz bir haber, paket ya da telefon, sizi ummadığınız anda yakalayabilir ve aldanabilirsiniz. Çünkü, şakanın günü 1 Nisan geldi çattı. Şakaseverlerin iple çektiği 1 Nisan’da her türlü şaka serbest.
İlk olarak eski Romalıların Hilarya, Hintlilerin ise Huli Festivali'nde görülen şakaların 1564'te Fransa'da yapılan takvim düzenlemesiyle gelenek haline geldiği sanılıyor.
Fransa'da 1564 yılında takvimde yapılan reformla yılbaşı 1 Nisan'dan 1 Ocak'a alındı. 1 Nisan'ı sene başı olarak kabul etmeye devam edenlerle alay etmek amacıyla yapılan şakalar, bir süre sonra gelenek haline geldi.
1 Nisan'ı yılbaşı kabul edenlere ise 'Nisan Balığı' (Poisson D'avril) adı verildi. Fransa'dan sonra diğer ülkelere de geçen bu gelenek, 18'inci yüzyılda İngiltere ve İskoçya'ya da yayıldı, oradan da Amerika'ya taşındı. Amerikalılar bu günü 28 Aralık'ta kutluyor.
İşte, dünyadan en ünlü 1 Nisan şakaları:
”-1957 yılında BBC'nin saygın haber programı 'Panorama', ılık geçen kış nedeniyle ağaçlarda artık spagetti yetişmeye başladığını duyurdu. Bunun ardından köylülerin artık ağaçlardan spagettinin hasadını yapmaya başladığı açıklandı.
Bir anda televizyon kanalına telefon yağmaya başladı, tüm izleyiciler kendi spagetti ağaçlarını nasıl yetiştirebileceğini soruyordu. Telefonu açan BBC yetkilileri de 'bir kutu domates soslu spagettiyi ekin ve tutması için dua edin' yanıtını veriyordu. Sonunda bunun bir şaka olduğu anlaşıldı.
-1962'de İsveç'in siyah beyaz yayın yapan tek televizyon kanalına 1 Nisan'da çıkan bir teknisyen, ekranın önüne bir naylon kadın çorabı geçirerek izleyicilere renkli televizyon izleyebilecekleri müjdesini verdi.
-1976'da da İngiliz gökbilimci Patrick Moore, 1 Nisan 09.47'de Plüton Jüpiter'in arkasında geçerken sıra dışı bir olay meydana geleceğini, gezegenlerin bu dizilişinin Dünya'nın çekim gücünü azaltacağını söylemişti. Tam bu anda sıçrayanların havada uçma hissini yaşayacaklarını söyledi.
-1977'de İngiliz The Guardian gazetesi, Hint Okyanusu'ndaki hayali San Seriffe ada cumhuriyetinin 10. kuruluş yıldönümünü kutlamak için 7 sayfalık ek çıkardı.
-Sports Illustrated'in 1985 yılı nisan sayısında yaşamı boyunca Mets'de oynamayı hayal eden 'çaylak' bir beysbol atıcısının hikayesi konu edildi. Sidd Finch adlı bu kişi beysbol topunu neredeyse ışık hızıyla metrelerce uzağa atabiliyordu.
Bununla birlikte aslında söz konusu Finch ömründe hiç beysbol oynamamış, bir Tibet manastırında beysbol atışlarının felsefesi üzerine öğrenim görmüştü. Mets taraftarları ülkenin her yerinde bu inanılmaz, adeta tanrının bir lütfu olan oyuncu için kutlamalar yaptı. Sonunda bu oyuncuyu yazarın hayal gücüyle yarattığı ve bunun 1 Nisan şakasından ibaret olduğu anlaşıldı.
-1992'de sol eğilimli NPR radyosu, Richard Nixon'ın "Kötü bir şey yapmadım ve bir kez daha kötü bir şey yapmayacağım" sloganıyla başkanlık seçimlerine aday olduğunu açıkladı.
-1995'te Discover dergisi, Aprile Pazzo isimli bir biyoloğun Antarktika'da kafası yassı kemiklerden oluşan ve penguenleri yakalamak için buzu büyük bir hızla ısıtan yeni bir tür hayvan türü keşfetiğini açıkladı.
-1996'da Amerikan fast food zinciri Taco Bell'in, Amerikan bağımsızlık tarihinin sembolü olan özgürlük çanını satın aldığını ve federal hükümetin çanın adını Taco özgürlük çanı olarak değiştirdiğini açıklaması, halk arasında infial yarattı.
-1998 yılında Science and Reason adlı derginin nisan sayısında Alabama eyaletinde '3.14' olan 'pi' sayısının değerinin yapılacak oylama ile yuvarlanarak '3.0' olacağı duyuruldu. Bunun üzerine yüzlerce telefonla halk bu kararı protesto etti. Sonunda ikinci bir sayı yayınlanarak orijinal makaleye yer verildi, bu evrim teorisiyle ilgili Mark Boslough adlı bir fizikçinin yazısıydı.
-Yine 1998'de Burger King, USA Today'e verdiği bir sayfalık ilanda solaklar için özel olarak hazırlanmış 'whopper' mönüsünü sunacaklarını açıkladı. İlana göre, ülkedeki 32 milyon solak için hazırlanmış bu menüdeki hamburger solakların rahatça yemesi için 180 derece dönüyordu. Ertesi günü Burger King, solaklar için hamburgerin şaka olduğunu duyurdu. Ancak günlerce müşteriler gelerek bu mönüden istedi, hatta bazıları sağ elliler için olanının üretilmesini talep etti."
TÜRKİYE'DE YAKIN ZAMANDAKİ 1 NİSAN ŞAKALARI
Geçtiğimiz yıllarda Türkiye’de yapılan ve zihinlerde kalan 1 Nisan şakaları ise şöyle:
SAMSUN'A FİL ŞAKASI
Samsun'un Havza İlçesi'ndeki radyo istasyonunu canlı yayında arayan ve kendini "Fettullah Doğrusöylemez" olarak tanıtan bir kişi, "Kunduz yaylasından arıyorum. Ormandan ilçe merkezine doğru yüzlerce fil geliyor. Çok iriler ve önüne gelen her şeyi ezip geçiyorlar" diyerek telefonu kapattı.
DJ Ertaş Çoban olayın "1 Nisan şakası" olduğunu anladı. Ancak, yaklaşık 20 kişi radyoyu telefonla arayarak, "Burada fil mi varmış? Nereden geliyorlar?" gibi sorularla bilgi almaya çalıştı. Kısa süre sonra aynı kişi yeniden radyoyu arayarak, "Size 1 Nisan şakası yaptım" dedi.
KÖTÜ ŞAKA
Şakacılardan biri ise, geçen yıl 1 Nisan şakasının dozunu kaçırınca hapis cezasına çarptırıldı: 1 Nisan 2006 tarihinde Kadıköy-Beşiktaş seferini yapan vapura binen Murat Alas, 'üzerinde bomba olduğunu' söyledi. Şakacı, vapur iskeleye yaklaşınca gözaltına alındı ve 2 Nisan'da tutuklandı. 23 yaşındaki seyyar satıcı ve müzisyen, savunmasında "Aklıma nereden geldi bilmiyorum. Keşke yapmasaydım. Yolculara 'üzerimde bomba var, pimi çeker patlatırım' dedim. Elimde, bir şey yoktu. Daha sonra da 'Bu da size 1 Nisan şakası olsun' dedim. Gülenler oldu. Sadece bir bayan ağladı" dedi. Alas'ı önce 2 yıl hapse çarptıran 8'inci Asliye Ceza Mahkemesi, sanığın suçunu ikrar etmesi nedeniyle cezasını 1 yıl 8 aya indirdi.
BAKAN ÇELİK'E ŞAKA
Van'ın düşman işgalinden kurtuluşunun yıldönümü törenlerine katılan Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik Ferit Melen Havaalanı'na indi. Çelik'i karşılayan gazeteciler, "Sayın Bakanım, az önce önemli bir gelişme oldu ve Saddam Hüseyin, Türkiye'ye sığındı. ABD ve müttefik kuvvetler ise Irak Savaşı'ndan geri çekildi. Bu konuda düşüncelerinizi alabilir miyiz?' diye sordu. Bakan, çevresindekilere, "Biz uçaktayken mi bu gelişme oldu?" diye heyecanla sordu ve ekledi, "İlk defa sizden duyuyorum. Çok güzel bir gelişme, sevindim" dedi.
CHP Van Milletvekili Mehmet Kartal'ın, "Sayın Bakanım 1 Nisan şakası olmasın" demesiyle durumu farkeden Çelik, şakaya muhabirlerle birlikte güldü.
ARINÇ'A ŞAKA
Bülent Arınç TBMM Başkanlığı sırasında, Milli Egemenlik Yılı dolayısıyla balonla Ankara gezintisi yapacağını bekleyen gazetecilere 1 Nisan şakası yaptı. Arınç, balonla gezmek yerine Meclis çatısına balon bağladı.
TBMM Ana Bina önündeki alanda, üzerinde "Milli Egemenlik Yılı 2005" yazılı bir balon, Arınç'ın da katılımıyla Meclis çatısına bağlandı. Törende gazeteciler ile şakalaşan TBMM Başkanı Arınç, 2005 yılının "Milli Egemenlik Yılı" olarak çeşitli etkinliklerle kutlandığını hatırlatarak, şunları söyledi: "Konserler yapılıyor, yürüyüşler yapılıyor. Bugün de Meclis ana binasının 50 metre kadar üstünde belli bir süre yer alacak olan balonumuzu uçuruyoruz. 24 Nisan günü de Kapadokya'dan balonlar gelecek. Hepiniz o balonlarla birlikte Ankara üzerinde bir tur yaptıracağız. Aslında bugünkü balonla benim bir arkadaşımı da yanıma alarak yukarılara çıkmam gerekiyordu. Ama hava muhalefeti sebebiyle şimdilik o gösterimizi erteliyoruz. Bazı arkadaşlar buna '1 Nisan şakası' diyebilir. Ama balonun kendisi burada. İçine bineceğim şakaydı. Kusura bakmayın. Hayırlı olsun"
YİNE BOMBALI ŞAKA
Ankara’da şakacı bir vatandaş, "DEHAP Genel Merkezi'nde bomba var" ihbarıyla Ankara polisini alarma geçirdi. Bomba imha uzmanlarıyla birlikte parti merkezine giden polis, inceleme sonucu bir şey bulamadı. Partinin yerel seçimlerde aldığı sonuçları değerlendirme toplantısına katılmak üzere partiye gelen yöneticiler, genel merkezde çok sayıda polisle karşılaşınca şaşırdı. DEHAP'lılar ihbarın yapıldığı tarihe dikkat çekerek, "1 Nisan şakası olabilir" değerlendirmesinde bulundu.
TRANSFER GÖZDE ŞAKA
Trabzon’da yayınlanan bölgesel Kuzey Ekspres gazetesi, sürmanşetinde, "Fatih Tekke Fener’de" başlığıyla okuyucularına verdiği haberde, milli futbolcunun gelecek sezon için sarı-lacivertli takımla anlaştığını duyurdu. Gazete, son sayfasında ise 1 Nisan Şakası yaptığını ve haberin gerçeğini yansıtmadığını belirten bir yazı yayımladı.
ŞAKACILAR ŞAKALANDI
Önceki yıl Devlet Tiyatroları sanatçıları "Karagöz" Mustafa Mutlu ile "Hacivat" Esat Tanrıverdi de vatandaşlara şaka yapmak için harekete geçti. Onlar vatandaşları şaşırtmak isterken bir genç kız "kolonya ister misiniz?" diye yanlarına yanaştı ve ikilinin ellerine zeytinyağını boca ederek, "1 Nisan şakasının" nasıl yapılacağını ikiliye gösterdi.
(&
