Uyumanın da âdâbı var!

[AliA]

Günün yarıdan çoğunu uyuyarak geçirenler... Tüm gece internet, televizyon derken uykusuz kalıp sabaha karşı birkaç saatlik uykuyla güne başlayanlar... Sosyal hayatımızı derinden etkileyen uykunun dinimizce adabı ne? Uykudan önce ve sonra nelere dikkat etmeliyiz?

Efendimiz’in (sas), ‘ölümün küçük kardeşi’ olarak nitelendirdiği uykunun sosyal hayatımızdaki yeri –pek idrak edemesek de- hayli mühim. Her şeyin olduğu gibi uykunun da bir adabı var. Gece boş işlerle meşgul olup gündüz uyumak ne kadar doğru? Uyumadan önce yapmamız gerekenler neler? Uyku süremizi nasıl ayarlamalıyız? Peygamberimiz (sas), uykudan önce ve sonra nelere dikkat ederdi?

Gece uykusu ihmal edilmemeli

“Yüce Rabb’imiz, gündüzü çalışma, geceyi de uyku ve dinlenme vakti yapmıştır.” diyor Celal Bayar Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Abdülhakim Yüce. Ayet-i kerimelerde şöyle buyrulur: “Size geceyi örtü, uykuyu bir istirahat, gündüzü de dağılıp çalışma vakti kılan O’dur.” (El-Furkân 25/47) “Uykunuzu dinlenme (vasıtası) yaptık. Geceyi de (sizi örten) bir elbise yaptık.” (En-Nebe’ 78/9-10). Yani gece uykusunu kaçırmamak, gündüz yapacağımız ibadet ve işlerimiz açısından hayati önem taşıyor. Lakin İslam’da uyku sadece gece uykusundan ibaret değil.

Uyku türleri neler?

Gazali ve birçok İslam alimine göre günlük uyku süresi sekiz saati geçmemeli. Ancak gerek gece ibadet ve benzeri faaliyetlerle uğraşıldığı için yeterince dinlenememek, gerekse iş yoğunluğu ve stresten dikkatin dağılması ve bedenin yorulmasından dolayı gündüz uyuyup dinlenme de söz konusu olabilir. İslamî literatürde buna kaylûle deniyor. Bunu öğle uykusu veya öğle öncesi uyku olarak da adlandırmak mümkün. Hz. Peygamber, “Gündüz orucuna sahur yemeğiyle, gece ibadetine ise öğle uykusuyla (kaylûle) yardımcı olun!” buyuruyor.

Uyumamak gereken vakitler

Gece uykusu kadar kaylûle denen öğle uykusunun da fazileti büyük. Ancak bir de uyumanın dinimizce uygun olmadığı vakitler var. Bu uykulara da gaylule ve feylule deniyor. Gaylule’de güneşin doğuşuyla kerahet vakti bitinceye kadar (40–50 dakika arası) uyku kast ediliyor. Bu uyku rızıkta noksaniyet ve bereketsizlik sebebi. Ancak, meselâ gece mesaisi yapmış kişi sabah namazını kıldıktan sonra kerahet vaktinin geçmesini beklemeden uyuyabilir. Ve bu sünnete aykırı düşmez. Çünkü kişi günlük mesaisini yapmış, sabah namazını da kılmış, kerahet vaktinin geçmesini beklemeye artık dinî bir sebep yoktur. Feylule de ikindi namazından sonra akşama kadarki bütün zaman dilimindeki uyku. İkindi namazından sonra güneş tamamen batıncaya kadar geçen zaman dilimi birçok iş kolu için en verimli zaman dilimi. Bu saatte uyumak rızkı da, ömrü de noksanlaştırıyor.

Efendimiz’in izinde rahat bir uyku için…

Allah Resûlü, yatsıdan önce uyumayı, yatsıdan sonra da (uyumayıp) konuşmayı sevmez, bundan nehyederdi. Uyku saatlerimizi buna göre düzenlemeliyiz.

Sabah namazına kalktıktan sonra yatılmamalı. Zira en bereketli saatler günün ilk saatleri.

Gereğine uygun bir kader ve ahiret inancıyla stresi ve gelecek kaygısını en aza indirmeye çalışmak en doğrusu.

Yediğimiz şeylerin temiz, sağlıklı ve dinen helal olmasına dikkat etmeliyiz. Sadece ihtiyaç kadarını tüketip, fazla yememekte fayda var.

Peygamberimiz (sas) yatağına abdestli uzanırdı. Bu hal ihmal edilmemeli.

Efendimiz, başta Ayetü’l-Kürsi, İhlas, Muavvizeteyn (Felak, Nas) sûreleri olmak üzere bazı ayetleri okur ve değişik dualar yapardı.

mübarek yüzü kıbleye gelecek şekilde sağ yanı üzerine uyurdu.

Yatmadan önce yatağı silkeleyip, “Rabb’im! Sen’in isminle yatağıma yattım, yine Sen’in isminle yatağımdan kalkarım. Eğer uykuda canımı alacaksan, bana merhamet edip bağışla! Şayet hayatta bırakacaksan, iyi kullarını muhafaza ettiğin gibi beni de fenalıklardan koru!” diye dua edilebilir. (Buhârî)

Melekler temizliği ve güzel kokuyu sevdiklerinden yatak odasının temiz, değişik fotoğraflardan uzak, gül veya misk gibi güzel kokularla kokulandırılması da uygun olur.

Henüz dua okumayı bilmeyen çocukların odasında anne-babalar dua okuyabilecekleri gibi, bazı dua levhaları da asabilir.

Tüm gün olduğu gibi gece vakti de müstehcen içerikli film, resim, kitap vs. den uzak durup, uyumadan önce istiğfar edilerek sağ tarafa yatılmalı.

Zaman