Planlı Eskime (Planned Obsolescence )

[Tys23]

Bu olay uzun zamandır var ancak yeni araştırma fırsatım oldu. Konu'yu özet geçmek daha iyi olur. Planlı eskime endüstriyel tasarımda kullanılan bir strateji ve yöntem olup ürünün daha uzun süre kullanılabilecekken belirli ve ayarlanmış bir kullanım ömrünün ardından işlevini yitirmesi olarak tanımlanabilir. ( Alıntıdır ) Diğer taraftan teknoloji firmalarınca uygulanan daha farklı bir boyutu ise ürünün periyodik olarak biraz daha geliştirilmiş versiyonunun piyasaya sürülerek önceki sürümlerin niteliksizleştirilmesidir. Yanılgıya düşülmemesi gereken nokta, teknoloji şirketlerinin önceki sürümleri satmaya başladıkları anda dahi ellerinde sonraki sürümlerin mevcut olmasıdır. tasarım yoluyla uygulananı ise tekstil ve otomotiv sektöründe sık sık karşımıza çıkmaktadır.

Örnek vermek gerekirse iki platformu ele alalım. İos ve Android.

İos tarafında 2011 Yılında çıkarılan İphone 4s'e şuan en güncel sürüm daha verilmiş durumda. Bu güncelleme cihazı hem yavaşlatıyor hem de bazen kullanılmaz hale getirebiliyor. Bu firma tarafından bizzat kullanıcı yeni sürüme ( cihaza) geçsin diye yapılıyor. Android tarafı zaten yıllarca yazılım yüzünden Apple'ın ardında kaldı ancak son zamanlar da bu olay'dan özellikle Samsung tarafından vazgeçildi ve yazılıma büyük önem verildi.


Samsung Apple'ın geçmiş yıllardaki politikasını izlerken Apple'da tam tersini yapıyor. Bakalım bu planlı eskitme'de durum nasıl olacak.

 

[Lazzz]

Günümüzde artık çoğu insan ortalama olarak bir telefonu en fazla 1-2 yıl kullanıyor. Eskitme yapsa ne olacak ki, kazanacağı müşteri portföyü çok az olur diye düşünüyorum.

 

[Tys23]

Günümüzde artık çoğu insan ortalama olarak bir telefonu en fazla 1-2 yıl kullanıyor. Eskitme yapsa ne olacak ki, kazanacağı müşteri portföyü çok az olur diye düşünüyorum.

Doğru dediğin ama örnek vermek gerekirse elime çok büyük para geçmez veya elimde cihaz işlem göremez hale gelirse değişirim. Aksi durum'da minumum 3 yıl kullanan biriyim aynı şekilde çevrem tanıdğım herkes'te öyle.

 

[Lazzz]

Doğru dediğin ama örnek vermek gerekirse elime çok büyük para geçmez veya elimde cihaz işlem göremez hale gelirse değişirim. Aksi durum'da minumum 3 yıl kullanan biriyim aynı şekilde çevrem tanıdğım herkes'te öyle.

İşte o " kazanacağı portföy az olur" cümlemledi portföy siz oluyorsunuz

 

[Deleted member 312196]

Güncelleme ayagina cihazi bozduklari bir gercek, bundan hic süphem yok. Bu yüzden cihazda herhangi bir sorun olmadikca gereksiz güncellemelerden uzak duruyorum.

Bu durum maalesef bircok teknolojik cihazlarda mevcut, sadece telefon olsa yine iyi.

 

[Tys23]

İşte o " kazanacağı portföy az olur" cümlemledi portföy siz oluyorsunuz

İşte o portföy'u arttırmamız lazım ki böyle olmasın

 

[Tys23]

Güncelleme ayagina cihazi bozduklari bir gercek, bundan hic süphem yok. Bu yüzden cihazda herhangi bir sorun olmadikca gereksiz güncellemelerden uzak duruyorum.

Bu durum maalesef bircok teknolojik cihazlarda mevcut, sadece telefon olsa yine iyi.

Yapacak bişey yok para kazanma'nın en büyük olayı budur.

 

[Elusive]

benim için planlı eskitmedir. (bkz: planned obsolescence)
planlı eskitme, belirlenen bir süre sonunda, satın aldığımız ürünün kullanımdan bağımsız olarak bozulacak veya ana işlevlerini yitirecek şekilde üretilmesidir. almanların savaş zamanında ürettiği beyaz eşyaların on yıllarca ve ampullerin 100 yıldan fazla süre boyunca sorunsuz çalıştığını biliyor muydunuz? doğu almanya bu ampulleri batı pazarına tanıttığında, şirketler bu uzun ömürlü ampullerden satın almayı reddetmiştir.
planlı eskitme ile kapitalizm döngüsel tüketim mekanizmasını taze tutarak piyasada para akışını destekliyor.

eğer 50 dakikanız varsa şu belgeseli izlemenizi şiddetle tavsiye ederim.

edit: @angara beyefendisi' nden çarpıcı bir ekleme geldi buraya koyalım:
ben sektöründe tüm dünyada söz sahibi olan bir israil firmasında, tasarım-projelendirme işi yapıyorum. ürettiğimiz ürünlerin garanti süresi dolduğunda, ürünün içerisindeki yazılımlar da kendi kendini bozmaya programlı. bunun için bizden teknik destek alıyorlar ve süreklilikle para kazanıyoruz. selamlar..

edit2: @leslunettesroses haklı bir katkıda bulundu:
akıllı telefonlarda yaptığınız güncellemeler cihazı belli bir süre sonunda işlevsiz bırakmaya programlı. mesela bir güncelleme yaptınız ve artık x uygulamasını çalıştıramıyorsunuz. 3 yıldır inatla kullandığım bir iphone'um var. şu an mesaj uygulamasında bile zaman zaman kapanıyor. demek ki illallah deyip telefonu yenileme süresi en kötü şartlarda 3 yıl olarak öngörülmüş.

debe editi: @mavi golge uyardı, şu entry ile ilgili. @orioner bozulmayacak şekilde üretilmiş bir ampulun elektrik tüketimine getireceği ek maliyetten bahsetmiş. bu konuyu detaylıca araştırmadım ancak gayet mantıklı, böyle bir sonuca yol açabilir. ancak, sadece bir ampulden yola çıkarak planlı eskitmeye tamamiyle "komplo" demek ciddi bir yanlıştır. planlı eskitme bir çok sektörün zaten kasıtlı olarak yazılım güncellemeleri, teknik arızalar, yazılımsal hatalar, fiziki bozulmalar vs. yoluyla sürekli yaptığı bir şeydir.

büyük şirketler ve pazarlama departmanları 7 milyar kişiye 1 ampul satmak filan istemez. 1 milyar kişiye her ay ampullerini değiştirmelerini sağlayacak neden üretmek 7 milyar kişiye 1 kez satış yapmaktan çok daha kârlıdır. neden yeni çıkan "doğal gün ışığı" ampulümüzü denemiyorsun? zaten seninki de bozulmak üzere! hey, a sınıfı ve şimdikinden çok daha az enerji tüketen ampul almak istemez misin? hem de 1 ay değil 3 ay dayanıyor! zaten 2 ay sonra bunun istediğin renkte ışık yayanını çıkaracağız onu da almaz mıydın, senin ampulün o ilk gün ki beyaz rengi de yok zaten, eskidi!

bilgisayarında çıkan "donanımsal" arıza internetten bulduğun bir korsan yazılım ile şak diye düzeliyorsa, cihazının sürümü sadece 1 sene sonra yeni araçlara "versiyon uyumlu değil" hatası vermeye başladıysa, masandan başka bir yere kıpırdatmadığın şarj cihazın baştan aşağı soyulduysa, satın alınca statü atladığını hissettiğin diğerlerinin 2 katı pahada telefonunun neden en basit özelliklerden bile yoksun olduğunu düşünürken, aradığın özelliklere sahip yeni bir modeli çıkıyorsa piyasaya --> (bkz: planned obsolescence)

malları sürekli kalitesiz çıkan markaya zaten güven kaybı yaşar ve tekrar almazsın. meseleye sadece "bozulma, kırılma" olarak bakmak sığ oluyor. araştırdıkça ve üzerine düşündükçe asıl amacın tüketiciye tekrar satın almalarını sağlayacak neden oluşturmak olduğunu görüyorsun. ve eğer ürünün hasar gördüyse, yavaştan bozulmaya sorun çıkarmaya başladıysa, önümüze sunulan yeni ürüne ya da teklife bizi daha hızlı çekebiliyorlar. çünkü bize "yeni" bir şeyler vadediyor.

"güçlendirilmiş formül" ama bu kez ya! "yeni tat" bak bu sefer içine neler ekledik! "derinlemesine nüfuz eder", "özel bileşen" ama bu ürün, diğeri değil, eskidi o!
öğrenildiğinde ufku iki katına çıkaran şeyler

 

[Tys23]

benim için planlı eskitmedir. (bkz: planned obsolescence)
planlı eskitme, belirlenen bir süre sonunda, satın aldığımız ürünün kullanımdan bağımsız olarak bozulacak veya ana işlevlerini yitirecek şekilde üretilmesidir. almanların savaş zamanında ürettiği beyaz eşyaların on yıllarca ve ampullerin 100 yıldan fazla süre boyunca sorunsuz çalıştığını biliyor muydunuz? doğu almanya bu ampulleri batı pazarına tanıttığında, şirketler bu uzun ömürlü ampullerden satın almayı reddetmiştir.
planlı eskitme ile kapitalizm döngüsel tüketim mekanizmasını taze tutarak piyasada para akışını destekliyor.

eğer 50 dakikanız varsa şu belgeseli izlemenizi şiddetle tavsiye ederim.

edit: @angara beyefendisi' nden çarpıcı bir ekleme geldi buraya koyalım:
ben sektöründe tüm dünyada söz sahibi olan bir israil firmasında, tasarım-projelendirme işi yapıyorum. ürettiğimiz ürünlerin garanti süresi dolduğunda, ürünün içerisindeki yazılımlar da kendi kendini bozmaya programlı. bunun için bizden teknik destek alıyorlar ve süreklilikle para kazanıyoruz. selamlar..

edit2: @leslunettesroses haklı bir katkıda bulundu:
akıllı telefonlarda yaptığınız güncellemeler cihazı belli bir süre sonunda işlevsiz bırakmaya programlı. mesela bir güncelleme yaptınız ve artık x uygulamasını çalıştıramıyorsunuz. 3 yıldır inatla kullandığım bir iphone'um var. şu an mesaj uygulamasında bile zaman zaman kapanıyor. demek ki illallah deyip telefonu yenileme süresi en kötü şartlarda 3 yıl olarak öngörülmüş.

debe editi: @mavi golge uyardı, şu entry ile ilgili. @orioner bozulmayacak şekilde üretilmiş bir ampulun elektrik tüketimine getireceği ek maliyetten bahsetmiş. bu konuyu detaylıca araştırmadım ancak gayet mantıklı, böyle bir sonuca yol açabilir. ancak, sadece bir ampulden yola çıkarak planlı eskitmeye tamamiyle "komplo" demek ciddi bir yanlıştır. planlı eskitme bir çok sektörün zaten kasıtlı olarak yazılım güncellemeleri, teknik arızalar, yazılımsal hatalar, fiziki bozulmalar vs. yoluyla sürekli yaptığı bir şeydir.

büyük şirketler ve pazarlama departmanları 7 milyar kişiye 1 ampul satmak filan istemez. 1 milyar kişiye her ay ampullerini değiştirmelerini sağlayacak neden üretmek 7 milyar kişiye 1 kez satış yapmaktan çok daha kârlıdır. neden yeni çıkan "doğal gün ışığı" ampulümüzü denemiyorsun? zaten seninki de bozulmak üzere! hey, a sınıfı ve şimdikinden çok daha az enerji tüketen ampul almak istemez misin? hem de 1 ay değil 3 ay dayanıyor! zaten 2 ay sonra bunun istediğin renkte ışık yayanını çıkaracağız onu da almaz mıydın, senin ampulün o ilk gün ki beyaz rengi de yok zaten, eskidi!

bilgisayarında çıkan "donanımsal" arıza internetten bulduğun bir korsan yazılım ile şak diye düzeliyorsa, cihazının sürümü sadece 1 sene sonra yeni araçlara "versiyon uyumlu değil" hatası vermeye başladıysa, masandan başka bir yere kıpırdatmadığın şarj cihazın baştan aşağı soyulduysa, satın alınca statü atladığını hissettiğin diğerlerinin 2 katı pahada telefonunun neden en basit özelliklerden bile yoksun olduğunu düşünürken, aradığın özelliklere sahip yeni bir modeli çıkıyorsa piyasaya --> (bkz: planned obsolescence)

malları sürekli kalitesiz çıkan markaya zaten güven kaybı yaşar ve tekrar almazsın. meseleye sadece "bozulma, kırılma" olarak bakmak sığ oluyor. araştırdıkça ve üzerine düşündükçe asıl amacın tüketiciye tekrar satın almalarını sağlayacak neden oluşturmak olduğunu görüyorsun. ve eğer ürünün hasar gördüyse, yavaştan bozulmaya sorun çıkarmaya başladıysa, önümüze sunulan yeni ürüne ya da teklife bizi daha hızlı çekebiliyorlar. çünkü bize "yeni" bir şeyler vadediyor.

"güçlendirilmiş formül" ama bu kez ya! "yeni tat" bak bu sefer içine neler ekledik! "derinlemesine nüfuz eder", "özel bileşen" ama bu ürün, diğeri değil, eskidi o!
öğrenildiğinde ufku iki katına çıkaran şeyler

Hocam uludağ sözlük ve ekşi'de de var . Attığın için sağol.

 

[rawkid]

Android için şöyle bir örnek verebilirim.

Cihazı alıyorsun. Açtığında uygulamalar güncelleniyor vs cihaz akıyor. Daha sonra aylar geçiyor 1 sene oluyor. Uygulamalara sürekli güncelleme geliyor ama değişen tek şey her geçen gün uygulamaların kasması oluyor. Ek bir özellik gelmemesine rağmen arkada 100-200 mb ram yiyor. Sende cihaz eskidi sanıyorsun.

Mesela şuan önümde 10 yıllık tüplü monitor kasamda 10 yıllık harddisk var ve yıllardır çalışıyorlar. Hala sorun çıkarttıklarını görmedim. Tek sıkıntım artık gelişen teknolojiye ayak uyduramıyorlar. Ama şimdi gitsem bir harddisk alsam 3 sene sonra elimde kalacak. Çünkü buna ayarlılar. Mecburen bu kapitalist düzene ayak uydurucaz.