- Katılım
- 27 Ekim 2019
- Mesajlar
- 773
- Reaksiyon puanı
- 722
- Puanları
- 93
- Yaş
- 21
Bildiğiniz gibi yakın zamanda İzmir'de bir deprem yaşandı. Doğanlar apartmanı gibi çürük binalar çöktü, birçok insan göçük altında kaldı. Sizi bugün 16 yıl geriye Konya'ya götüreceğim. Bildiğiniz gibi Konya bir deprem bölgesi değil, altından fay geçmiyor. Konya şehir merkezindeki Selçuklu Mahallesi Kerkük Caddesi'nde, üç yüksek bina var: Zümrüt, Yakut ve Safir... İsimleri yeni bir değeri çağrıştırıyor; sitelerle bezenmiş yeni bir tür kentleşme, değerli taşlarını ortaya çıkarıyor.
2 Şubat 2004 günü saat 20.20'yi gösterdiğinde ise 36 metre yüksekliğindeki 11 katlı Zümrüt Apartmanı yerle yeksan oluyor. 92 kişi hayatını kaybediyor, 30 kişi de yaralı olarak kurtarılıyor. Buna sebep olanlar ne, kim, kimler? Bedel ödediler mi? Üzerinden yıllar geçmesine rağmen neden Yakut ve Safir siteleri halen ayakta da Zümrüt değil? Zümrüt'ün yıkıldığı yerde bugün ne var?
2 Şubat 19:00
Kurban Bayramı'nın ikinci gününde Zümrüt Apartmanı sakinleri ya misafirlikte, ya da evlerine gelenlerle bayramlaşıyor. Apartman görevlisi Yaşar Kıreli ise merdivenleri yıkıyor. Şaban Uysal evine dönerken Yaşar'ı görüyor ve "Bayram günü de merdiven yıkanır mıymış? Senin de bayram yapma hakkın var" diyor.
2 Şubat 20:00
Şaban'ın nasihatinden sonra Yaşar, apartman temizliğini bir kenara bırakıp evine dönüyor. Bayramlaşmaya gelen eniştesi evine dönecek. Yaşar, eşini ve çocuklarını da alıp enişteyi yolcu etmek için durağa kadar gidiyor.
2 Şubat 20:20
Yaşar, ailesiyle birlikte Kerkük Caddesi'ne dönüyor. Sol sırada uzanan apartmanına doğru ilerliyor ama Zümrüt yerinde yok. Apartmanın yerinde bir moloz yığını ve çığlıklar var.
Faciadan şans eseri kurtulan yalnızca Yaşar ve ailesi değil. 10 ay öncesinde, apartman sakinlerinden Recep Yetişen, apartmanda oluşan çatlaklar nedeniyle evini aldığı fiyatın epeyce altında bir fiyata satıp başka yere taşınmış. Ancak yitip giden 92 can var. 93 diyenler de var, çünkü enkaz altında yaşamını yitirenler arasında dokuz aylık hamile bir anne adayı da bulunuyor.
Zümrüt Çöküyor
Apartmanın bodrum katında bir mağaza, bir de garaj bulunuyor. Onaylanan inşaat projesinin dışına çıkılarak yenilenen bu bodrum kat, felaketin de ana kaynağı olarak değerlendiriliyor. Zira, içeriye doğru bir hareketle çöken Zümrüt'ün yıkıntısı bir ters piramit şeklini aldı ve piramidin başı, apartmanın garajına değmekteydi.
Faciadan sonra herkes arama-kurtarma ekiplerini bekliyor. Ama Konya'da herhangi profesyonel bir ekip yok. Çevre illerden ekiplerin gelmesi bekleniyor. Gelen arama-kurtarmacılar Kerkük Caddesi’nde toplanıyor. İnsanların kurtarılması umudu var, ancak enkazın başında biriken büyük bir kalabalık bulunuyor. Oysa büyük bir sessizlikle çalışmak zorundalar, çünkü enkazdan gelen seslere göre hareket edecekler.
Enkaz ve Kurtarma Çalışmaları
Moloz yığını yavaşça temizleniyor, altında kalanlar bir bir çıkarılıyor. Gerginlik had safhada. Arama kurtarma ekipleri vatandaşa uzaklaşmalarını ve sessiz olmalarını, yer altından gelecek en ufak sesin dahi onlar için önemli olduğunu telkin ediyor. Bir görevli ezan sesinin sessizliği bozduğunu söylediğinde ise vatandaşlardan tepki yükseliyor.
Üzerinden 5 tam gün geçtikten sonra ölü ve yaralıların neredeyse tamamının çıkarıldığı düşünülürken, çökme anından 138 saat sonra Muhammet Kalem, 157 saat sonra da Yasemin Yaprakçı, Zümrüt'ün mucizeleri olarak enkazdan canlı halde çıkarılıyor. Ancak bu bir teselli değil, çünkü 92 cansız beden çıkarılmış durumda. Üstelik kurtulanlardan Yasemin Yaprakçı, göçük altında kangren olan bacağını kaybediyor ve vücudundaki kalıcı hasarlar için hala sürekli hastaneye gidip geliyor.
Zümrüt Neden Çöktü?
Henüz altı yıl önce inşa edilmiş olan Zümrüt Apartmanı, herhangi bir dış etken veya bir afet gerçekleşmeden, durup dururken çöktü. Binanın çöküşünün ardından birçok farklı sebepten bahsedildi. Esas sebepleri ve sorumluları tespit etmek için enkazda uzman ekiplerin yaptığı teknik incelemelerin ardından, ortaya çıkan sonuç çok taraflı bir ihmalin var olduğuydu:
Yapının imalat süreci kusur ve ihmallerle doluydu. Yapının inşasında kullanılan beton elle karılmıştı, dolayısıyla standartları sağlayacak dayanımda beton elde edilememişti ve taşıyıcı sistemin değişik yerleri farklı kalitelerde betonlardan üretilmişti. Aslında mevzuata göre de hiçbir inşaatçının taşıyıcı sisteminde kullanmak üzere elle beton hazırlama hakkı yoktu. Malzemeleri orantısız, kalitesiz, çok düşük dayanımlı betonla yapılan binanın, işçiliği de bir o kadar kötüydü.
Yapının projelendirme sürecinde kusur ve ihmaller vardı. Kat alanlarını artırmak için binanın çevresine yapılan 1.5 metrelik çıkma, taşıyıcı sistemi bozmuş, yüklere karşı dayanımsız hale getirmişti. Taşıyıcı sistem hesapları da eksik ve hatalıydı. Bodrum ve zemin kat kolonları olması gerekenden küçük hesaplanmıştı ve zorlanıyordu. Projelendirmedeki bu hatalar ve yapısal sistemdeki eksiklikler, Zümrüt Apartmanı’nın çökmesinde önemli bir rol oynamıştı. Binanın çökmesinde, o dönemde basında yer aldığı şekilde zeminden ve temelden kaynaklanan bir problem görülmedi.
Sorumlular kim?
Facianın mesulleri olarak sorumluluğu hukuken sabit olanlar:
Belediyelerin kontrol mekanizmalarının bir formaliteden ibaret olması, böyle yüksek katlı binaları denetleyecek sayı ve tecrübede olmamaları, mühendislerin uzman mühendislik sınavların geçirilmemeleri, mühendislerin yanında kalifiye işçi ve ustaların olmaması gibi ortada sistemden kaynaklanan ‘sistem kusuru’ da vardır.
Konya Selçuklu Belediyesi’nin AKP’li Başkanı Adem Esen, belediyenin suçlu olmadığını söylüyordu. Oysa dava sonucunda, önemli eksiklere rağmen, yeterince denetlenmeden ruhsat düzenlenmesi ve tadilatlar projelere yansıtılmadığı halde ruhsatın ileriki bir tarihte belediye tarafından yenilenmesi üzerine, belediyenin hizmet kusuru işlediği belirtiliyor. Sonuçta, İçişleri Bakanlığı'nın Belediye Başkanı Adem Esen hakkında soruşturma açılmasına izin vermemesi nedeniyle mahkemeye çıkanlar belediye çalışanları ve müteahhit oluyor. Adem Esen yargılanmıyor. Selçuklu Belediyesi’nin ailelere tazminat ödemesine karar veriliyor. Belediye tazminatları ödemeyince banka hesaplarına ve mal varlığına el konuluyor. Adem Esen, 1999-2010 yılları boyunca Selçuklu ilçesinin belediye başkanlığını yaptıktan sonra, Sabahattin Zaim Üniversitesi’nin rektörü oluyor.
Zümrüt'ün Yerinde Bugün Ne Var?
2014 yılına kadar facianın yıl dönümlerinde, hayatını kaybedenlerin yakınları ve Konyalılar alana çiçekler bırakarak ölenleri anıyordu. 2014 yılında “Zümrützede Mağdurları Kooperatifi” apartmanın eskiden bulunduğu alana yeni bir bina inşa etme kararı aldı.
Kooperatif aslında Zümrüt'ün yerine bir anıt yapma niyetindeydi. 2007 yılında, zamanın Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Akyürek, mağdurlara hisse karşılığı daire verileceğini belirtmiş, apartmanın bulunduğu yere, belediye tarafından yapı kontrolü laboratuvarı ve bir anıt yapılacağını açıklamıştı. Ancak hissedarlar ile belediye arasında anlaşma sağlanamayınca bu girişim sonuçsuz kaldı.
2 Şubat 2004 günü saat 20.20'yi gösterdiğinde ise 36 metre yüksekliğindeki 11 katlı Zümrüt Apartmanı yerle yeksan oluyor. 92 kişi hayatını kaybediyor, 30 kişi de yaralı olarak kurtarılıyor. Buna sebep olanlar ne, kim, kimler? Bedel ödediler mi? Üzerinden yıllar geçmesine rağmen neden Yakut ve Safir siteleri halen ayakta da Zümrüt değil? Zümrüt'ün yıkıldığı yerde bugün ne var?
2 Şubat 19:00
Kurban Bayramı'nın ikinci gününde Zümrüt Apartmanı sakinleri ya misafirlikte, ya da evlerine gelenlerle bayramlaşıyor. Apartman görevlisi Yaşar Kıreli ise merdivenleri yıkıyor. Şaban Uysal evine dönerken Yaşar'ı görüyor ve "Bayram günü de merdiven yıkanır mıymış? Senin de bayram yapma hakkın var" diyor.
2 Şubat 20:00
Şaban'ın nasihatinden sonra Yaşar, apartman temizliğini bir kenara bırakıp evine dönüyor. Bayramlaşmaya gelen eniştesi evine dönecek. Yaşar, eşini ve çocuklarını da alıp enişteyi yolcu etmek için durağa kadar gidiyor.
2 Şubat 20:20
Yaşar, ailesiyle birlikte Kerkük Caddesi'ne dönüyor. Sol sırada uzanan apartmanına doğru ilerliyor ama Zümrüt yerinde yok. Apartmanın yerinde bir moloz yığını ve çığlıklar var.
Faciadan şans eseri kurtulan yalnızca Yaşar ve ailesi değil. 10 ay öncesinde, apartman sakinlerinden Recep Yetişen, apartmanda oluşan çatlaklar nedeniyle evini aldığı fiyatın epeyce altında bir fiyata satıp başka yere taşınmış. Ancak yitip giden 92 can var. 93 diyenler de var, çünkü enkaz altında yaşamını yitirenler arasında dokuz aylık hamile bir anne adayı da bulunuyor.
Zümrüt Çöküyor
Apartmanın bodrum katında bir mağaza, bir de garaj bulunuyor. Onaylanan inşaat projesinin dışına çıkılarak yenilenen bu bodrum kat, felaketin de ana kaynağı olarak değerlendiriliyor. Zira, içeriye doğru bir hareketle çöken Zümrüt'ün yıkıntısı bir ters piramit şeklini aldı ve piramidin başı, apartmanın garajına değmekteydi.
Faciadan sonra herkes arama-kurtarma ekiplerini bekliyor. Ama Konya'da herhangi profesyonel bir ekip yok. Çevre illerden ekiplerin gelmesi bekleniyor. Gelen arama-kurtarmacılar Kerkük Caddesi’nde toplanıyor. İnsanların kurtarılması umudu var, ancak enkazın başında biriken büyük bir kalabalık bulunuyor. Oysa büyük bir sessizlikle çalışmak zorundalar, çünkü enkazdan gelen seslere göre hareket edecekler.
Enkaz ve Kurtarma Çalışmaları
Moloz yığını yavaşça temizleniyor, altında kalanlar bir bir çıkarılıyor. Gerginlik had safhada. Arama kurtarma ekipleri vatandaşa uzaklaşmalarını ve sessiz olmalarını, yer altından gelecek en ufak sesin dahi onlar için önemli olduğunu telkin ediyor. Bir görevli ezan sesinin sessizliği bozduğunu söylediğinde ise vatandaşlardan tepki yükseliyor.
Üzerinden 5 tam gün geçtikten sonra ölü ve yaralıların neredeyse tamamının çıkarıldığı düşünülürken, çökme anından 138 saat sonra Muhammet Kalem, 157 saat sonra da Yasemin Yaprakçı, Zümrüt'ün mucizeleri olarak enkazdan canlı halde çıkarılıyor. Ancak bu bir teselli değil, çünkü 92 cansız beden çıkarılmış durumda. Üstelik kurtulanlardan Yasemin Yaprakçı, göçük altında kangren olan bacağını kaybediyor ve vücudundaki kalıcı hasarlar için hala sürekli hastaneye gidip geliyor.
Zümrüt Neden Çöktü?
Henüz altı yıl önce inşa edilmiş olan Zümrüt Apartmanı, herhangi bir dış etken veya bir afet gerçekleşmeden, durup dururken çöktü. Binanın çöküşünün ardından birçok farklı sebepten bahsedildi. Esas sebepleri ve sorumluları tespit etmek için enkazda uzman ekiplerin yaptığı teknik incelemelerin ardından, ortaya çıkan sonuç çok taraflı bir ihmalin var olduğuydu:
Yapının imalat süreci kusur ve ihmallerle doluydu. Yapının inşasında kullanılan beton elle karılmıştı, dolayısıyla standartları sağlayacak dayanımda beton elde edilememişti ve taşıyıcı sistemin değişik yerleri farklı kalitelerde betonlardan üretilmişti. Aslında mevzuata göre de hiçbir inşaatçının taşıyıcı sisteminde kullanmak üzere elle beton hazırlama hakkı yoktu. Malzemeleri orantısız, kalitesiz, çok düşük dayanımlı betonla yapılan binanın, işçiliği de bir o kadar kötüydü.
Yapının projelendirme sürecinde kusur ve ihmaller vardı. Kat alanlarını artırmak için binanın çevresine yapılan 1.5 metrelik çıkma, taşıyıcı sistemi bozmuş, yüklere karşı dayanımsız hale getirmişti. Taşıyıcı sistem hesapları da eksik ve hatalıydı. Bodrum ve zemin kat kolonları olması gerekenden küçük hesaplanmıştı ve zorlanıyordu. Projelendirmedeki bu hatalar ve yapısal sistemdeki eksiklikler, Zümrüt Apartmanı’nın çökmesinde önemli bir rol oynamıştı. Binanın çökmesinde, o dönemde basında yer aldığı şekilde zeminden ve temelden kaynaklanan bir problem görülmedi.
Sorumlular kim?
Facianın mesulleri olarak sorumluluğu hukuken sabit olanlar:
- Müteahhit Ali Vedat Kaya: 5 yıl hapis 440 YTL para cezası
- Taşeron İsmail Hakkı Canlıer: 4 yıl hapis 440 YTL para cezası
- Proje Sorumlusu Halil İbrahim Elliiki: 2 yıl hapis 440 YTL para cezası
- Belediye görevlileri Hüseyin Çopur, Maide Dönmez, Zeynel Ünal: 2 yıl hapis, 440'ar YTL para cezası
- Konya Selçuklu Belediyesi: 2 milyon lirayı aşan tazminat
Belediyelerin kontrol mekanizmalarının bir formaliteden ibaret olması, böyle yüksek katlı binaları denetleyecek sayı ve tecrübede olmamaları, mühendislerin uzman mühendislik sınavların geçirilmemeleri, mühendislerin yanında kalifiye işçi ve ustaların olmaması gibi ortada sistemden kaynaklanan ‘sistem kusuru’ da vardır.
Konya Selçuklu Belediyesi’nin AKP’li Başkanı Adem Esen, belediyenin suçlu olmadığını söylüyordu. Oysa dava sonucunda, önemli eksiklere rağmen, yeterince denetlenmeden ruhsat düzenlenmesi ve tadilatlar projelere yansıtılmadığı halde ruhsatın ileriki bir tarihte belediye tarafından yenilenmesi üzerine, belediyenin hizmet kusuru işlediği belirtiliyor. Sonuçta, İçişleri Bakanlığı'nın Belediye Başkanı Adem Esen hakkında soruşturma açılmasına izin vermemesi nedeniyle mahkemeye çıkanlar belediye çalışanları ve müteahhit oluyor. Adem Esen yargılanmıyor. Selçuklu Belediyesi’nin ailelere tazminat ödemesine karar veriliyor. Belediye tazminatları ödemeyince banka hesaplarına ve mal varlığına el konuluyor. Adem Esen, 1999-2010 yılları boyunca Selçuklu ilçesinin belediye başkanlığını yaptıktan sonra, Sabahattin Zaim Üniversitesi’nin rektörü oluyor.
Zümrüt'ün Yerinde Bugün Ne Var?
2014 yılına kadar facianın yıl dönümlerinde, hayatını kaybedenlerin yakınları ve Konyalılar alana çiçekler bırakarak ölenleri anıyordu. 2014 yılında “Zümrützede Mağdurları Kooperatifi” apartmanın eskiden bulunduğu alana yeni bir bina inşa etme kararı aldı.
Kooperatif aslında Zümrüt'ün yerine bir anıt yapma niyetindeydi. 2007 yılında, zamanın Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Akyürek, mağdurlara hisse karşılığı daire verileceğini belirtmiş, apartmanın bulunduğu yere, belediye tarafından yapı kontrolü laboratuvarı ve bir anıt yapılacağını açıklamıştı. Ancak hissedarlar ile belediye arasında anlaşma sağlanamayınca bu girişim sonuçsuz kaldı.
. Allah rahmet eylesin.
