Rehber İşlemcilerdeki Hz ve GHz Nedir ?

[Sefa Akbudak]

İşlemcinin hızı (Hz veya GHz), işlemcinin bir saniyede kaç döngü (saat vuruşu) gerçekleştirebildiğini gösterir. Bu döngüler, işlemcinin komutları ne kadar hızlı işleyebileceğinin bir ölçüsüdür ve dolayısıyla doğrudan işlemcinin hızını ifade eder.

Ancak, bir işlemcinin gücü veya genel performansı sadece GHz değeriyle belirlenmez. Performansı etkileyen birçok başka faktör vardır:

1. Çekirdek Sayısı: Modern işlemciler birden fazla çekirdeğe sahiptir (çift çekirdekli, dört çekirdekli, sekiz çekirdekli vb.). Her bir çekirdek bağımsız olarak işlem yapabilir. Bu, işlemcinin aynı anda birden fazla görevi (çoklu görevler) ne kadar iyi yerine getirebildiğini gösterir. Yüksek çekirdek sayısı, özellikle video düzenleme, 3D modelleme veya çoklu uygulamaları çalıştırma gibi yoğun iş yüklerinde performansı artırır.
2. İş Parçacığı (Thread) Sayısı: Bazı işlemciler (Intel'de Hyper-Threading, AMD'de SMT gibi teknolojilerle) her bir fiziksel çekirdek için birden fazla sanal iş parçacığı oluşturabilir. Bu, çekirdeklerin aynı anda daha fazla komutu işlemesini sağlayarak performansı artırır.
3. Önbellek (Cache) Boyutu: İşlemcinin içinde bulunan hızlı bellek (L1, L2, L3 önbellekler), sık kullanılan verilere daha hızlı erişim sağlar. Daha büyük önbellek, işlemcinin ana belleğe daha az gitmesini gerektirdiğinden performansı olumlu etkiler.
4. Mimari (IPC - Instructions Per Cycle): İşlemci mimarisi, bir saat döngüsünde ne kadar komut işlenebildiğini belirler. Daha yeni ve verimli mimarilere sahip işlemciler, aynı GHz hızında bile daha eski mimarilere göre daha yüksek performans sunabilir.
5. Termal Tasarım Gücü (TDP): İşlemcinin ısı üretimi ve güç tüketimi de performansı etkiler. İyi bir soğutma sistemi, işlemcinin yüksek hızlarda daha uzun süre çalışmasına olanak tanır.
6. Üretim Teknolojisi (Nanometre): İşlemcinin üretildiği nanometre değeri küçüldükçe, transistörler daha yoğun yerleştirilebilir ve daha az enerji tüketerek daha yüksek performans sağlayabilir.

Özetle:

• Hz (Hertz veya GHz): İşlemcinin hızını (saniyedeki döngü sayısı) gösterir. Yüksek Hz, tek bir iş parçacığındaki görevleri daha hızlı bitirme potansiyeli anlamına gelir.
• İşlemci Gücü/Performansı: Sadece Hz ile değil; çekirdek sayısı, iş parçacığı sayısı, önbellek boyutu, mimari ve diğer faktörlerin birleşimiyle belirlenir. Örneğin, 2.5 GHz hızındaki dört çekirdekli bir işlemci, 3.0 GHz hızındaki tek çekirdekli eski bir işlemciden çoğu durumda çok daha güçlü ve hızlı olabilir.