Rehber Görme engelli bireylere yönelik programlama teknikleri ile web tasarımı ve kodlama#1

[sarper.arıkan]

Giriş​

Dünyada ve ülkemizde birçok yazılımın yardımcı teknolojiler ile uyumluluğunun artması sayesinde görme engelli bireyler standart bilgisayar kullanıcısı olmanın ötesine geçmek adına farklı platformlarda yazılım geliştirme konularına ilgi duymaya başlamıştır.

Öyleki sadece bir web sayfasını kullanan veya bir uygulamayı satın alarak tüketen bir birey olmaktan çok, kendi ihtiyacını ve çevresinin gereksinimlerini giderme güdüsüyle programlama macerasına adım atmaya yönelmişlerdir.

İşte bu yazı dizisi ile görme engelli bireylere yönelik körsel teknikler ile nasıl yazılım dünyasına adım atılır ve web alanında kodlama ve tasarım çalışmaları nasıl yapılabilir sorularına cevap buluyor olacaksınız.

Önsöz​

Görsel bir konu olan tasarım ve sunucu taraflı kodlama konularına ilgi duyan hep birisi olmuşumdur. Pandemi koşullarında tavan yapan bu konuları öğrenme dürtülerimle ve daha öncesinde de 10 yıllık web programlama uğraşlarımı geçtiğimiz yıl bitirdiğim Web Tasarımı ve Kodlama bölümüyle birlikte belli bir bilgi birikimine kavuşturduğumu söyleyebilirim.

Ancak, halen devam eden web kodlama ve tasarım öğrenim döngüsü içerisinde siz değerli okurlar ile hem arayüz kodlama hem de arkayüz kodlama konularındaki deneyimime ilişkin ipuçlarını paylaşmak adına bu kaynağı oluşturuyor ve sizlerle buluşturuyorum.

Bu kaynağın hayata geçmesinde ve kendimi geliştirmede bana destek olan sevgili eşime ve kıymetli dostlarıma teşekkür ediyorum.

Kör bir yazılımcı olmak hakkında​

Bu alt başlığı belirlerken çok ikilemde kaldığımı söyleyebilirim aslında.

Herkesin, eşit koşullarda birçok şeyi yapabileceğine inanan bir birey olarak böylesi bir alt başlık belirlemek biraz kendimle ters düşüyormuş algısı düşüncesini açığa çıkarıyor olsa da aslında kör bir yazılımcı olmak konusu sadece “Vay be hem körsün hem de yazılım geliştiriyorsun” kafasından çok uzak olduğumu anlatmak adına doğru bir başlık belirlemiş olduğumu düşünüyorum.

Peki, neden kör bir yazılımcı olmak kavramı bu kadar önemli sizce?

Çünkü, tasarım ve kodlama görsel dünyada sadece gören bireylere yönelik bir konuymuş gibi görünsede aslında herşeyin temeli kodlara ve hayal etmeye dayanıyor siz ister kör olun ister gören bir birey hiç farketmeksizin aynı araçlar ve tekniklerle kodlama işlemlerinizi gerçekleştirebiliyorsunuz.

En basit şekilde konuyu örneklendirmem gerekir ise, web programlamanın temelinde yatan css (basamaklı stil dosyaları) teknolojileride tamamen bu dosyaların içerisine yazılan kodlara dayanıyor temelinde.

İşte herhangi bir web programlama konularıyla uğraşan yazılımcılarda renklendirme, hizalama ve bir arayüz içerisinde düğmeleri, linkleri ve bir web projesi içerisinde sundukları içerikleri konumlandırma konusunda kodlardan faydalanıyor.

Böylelikle, kör bir bireyinde herhangi bir bireyden farkı olmadan aynı geliştirme ortamları üzerinden hem arayüz hem de arkayüz geliştirmeleri yapabilecek konuma gelebilmeleri mümkün olabiliyor.

Buarada emin olun. Bende web tasarım ve kodlama dünyasına adım atma sürecinde tasarım kodlarla nasıl yapılır ve kodlarla yapılan tasarım ne ölçüde doğru olur sorusunu kendime sormama neden olduğunu söyleyebilirim.

Lakin, zaman geçtikçe ve birçok tasarım ve kodlama projesini hayata geçirdiğinizde artık bazı tasarımsal konular otomatiğe bağlıyor.

Buraya kadar herşey güzel. Biraz biraz ısınmaya başladığımızı düşünüyorum. Gelin şimdi başlığımızdan hareketle temelde neye ihtiyacımız var ve neleri bilmeliyiz ve geliştirmeliyiz onlara bir bakalım.

Kör bir geliştiricinin zihninde ve becerilerinde neye ihtiyacı var?​

Bu başlığa başlamadan evvel, neden bu kaynak içerisinde kör sözcüğü ile karşılaşacaksınız onuda ifade etmiş olayım.

Genelde yabancı kaynaklardan ve kendimde tamamen görme yetisini kaybetmiş bir birey olarak hem kendimi tanımlarken hem de gözlemlediğim kadarıyla “blindness technologies”, “blind programmer” gibi ifadeler ile karşılaşmam sebebiyle bu kaynak içerisinde sıkça kör tanımını kullanıyor olacağım.

Şimdi dönelim asıl konumuza.

Evet, kör bir bireyin en temelde programlama ve tasarım konusunda neye ihtiyacı var sorusuna ilk verebileceğim cevap, yaşamında azda olsa zihinsel haritalandırma becerilerine sahip olması gerekliliği diyebilirim.

Öyleki herhangi bir nesnenin konumunu bulunduğu zemin üzerinde dokunsal yöntemler ile algılama ve o nesnenin, bulunduğu yüzeydeki konumunu zihninde canlandırabilme yeteneğini geliştiriyor olabilmesi web programlamanın tasarım tarafında da kör bir geliştirici için çok işe yaradığını söyleyebilirim.

Hatta, bana kalırsa doğuştan kör bir bireyin, benim gibi sonradan kör bir bireye göre daha güzel konumlandırmalar ve tasarımlar yapabileceğini düşünüyorum.

Kör bir bireyin bir başka kendisinde olması gereken beceri ise, kullandığı ekran okuma yazılımlarını iyi tanıması ve kullanabilmesi. Çünkü, günlük kullanımda yardımcı teknolojileri bilgisayar teknolojilerine ne kadar entegre etmişse ve bununla ilgili kendisini ne kadar geliştirmiş ise, programlama süreçlerinde de hangi nesne sayfanın neresindeydi sorularını kendine sorma aşamalarını hızlıca geçebiliyor.

Bir diğer mesele ise, ister kör olsun ister olmasın her birey için önemli olan sabır ve araştırma merakının tüm geliştirme süreçlerindeyken kendisinin ayrılmaz bir parçası olabilmesi konusudur. Hem meraklı olmak hem sabırlı olmak çok hayat kurtarıyor.

Unutmayınki yazılım geliştirme sürecinin çoğunu karşılaştığınız sorun veya bulmanız gereken bazı yapılar konusunda yapacağınız araştırmalara harcayacaksınız.

Ve son olarak, istikrarlı hareket etme ve planlama becerilerinizi geliştirme önemli olacaktır sizler için.