Gitarda Sap Ayarı Nasıl Yapılır
Gitarda sap ayarının yapılacağı yer markalarda farklılık göstermektedir. Bazı markalarda bu işin yeri sapın üst tarafında olup, bazılarında da sapın altında gövdeye yakın bir yerlerdedir. Bazı gitarlarda bu deliğin üzeri başka bir koruma ile kapatılmıştır.Bu gibi durumlarda, uygun bir tornavida ile bu korumanın kaldırılması gerekmektedir.
Gitarda sap ayarının yapılacağı alet İngilizce'de “Allen Wrench” olarak geçer. Biz buna alyan diyoruz.
Bu alet, çoğunlukla gitarı alırken beraberinde verilir. Yoksa, nalburdan bulunabilir. USA yapımı gitarlarda inç Avrupa ve Türkiye'de metrik sistem kullanıldığından USA yapımı gitarlarınkini Karaköy perşembe pazarından temin edebiliriz.
Gitarda Sap Ayarı Nasıl Yapılır
En basit şekliyle sap ayarı, allen wrench’i (alyan) belirtilen deliğe sokarak sağa veya sola çevirerek yapılır.
ANCAK bu iş söylenildiği kadar kolay değildir. Detaylar şu şekildedir:
1-Öncelikle ne yaptığınız bilmeniz lazım. Farklı kalınlıkta bir tel takmadıysanız, gitarınızın O ANKİ ayarları söz konusu ise, tel yüksekliğini indirmek için sap ayarı yapmayın. Bu işi eşikten yapın. Eğer telleri yeni değiştirdiyseniz ve ondan sonra tellerde bir alçalma/yükselme olduysa bu işe girişin.
2-Allen wrench’i kısa tarafından truss rod’a sokun.
Gitarların genelinde, sap tarafından eşiğe doğru bakıldığında, allen wrench’i sola doğru eğdiğinizde truss rod’u gevşetir, sağa doğru eğdiğinizde de truss rod’u sıkıştırırsınız.
Yalnız bir ekleme yapayım, bazı gitarlarda demir çubuğa ters diş açılmış olabiliyor yani sağa veya sola ezbere çevirmektense tellerin verdiği tepkiye göre ayar yapmak daha mantıklı olur.
Bu hareketi yavaş yapmanız gerekir, çünkü bu ayar, çok ince bir ayardır. Küçük hareketlerle, az çevirmeniz genelde yeterlidir. Her bir ufak çevirmede tellerin yüksekliğini kontrol etmeniz gerekir.
Senaryo 1: Yeni tel aldım, fakat ince tel almışım, teller perdeye yapıştı!
Bu durumda, truss rod, tellerin direncine göre fazla gergindir ve gevşetmek gerekir. Bunun için yukarıda belirtildiği üzere saptan eşiğe doğru baktığınızda, allen wrench’i hafifçe SOLA doğru çevirmeniz gerekir.
Senaryo 2: Yeni tel aldım, kalın çıktı, teller çok yüksekte; çalmakta zorlanıyorum
Bu durumda da, truss rod, tellerin daha yüksek gerilimine karşı koyamamakta ve sap dışarı doğru eğilmektedir. Truss rod’u sıkıştırarak, tellerin direncine eşitlemek gerekir. Bunun için, yine saptan eşiğe baktığınızda, allen wrench’i hafifçe SAĞA çevirmeniz yeterlidir.
Ne yaptığımı nasıl kontrol edeceğim?
Sap ayarının en önemli noktası ne yaptığınızı kontrol etmektir. Truss rod’u sıkıştırsanız da gevşetseniz de her ufak çevirmede tel yüksekliğinikontrol etmeniz gerekidir.
Bunun için farklı yöntemler vardır. Benim burada kullanacağım yöntem, gitarın birinci perdesi ile 17. perdesine basılı tuttuğunuzda, 8. perdedeki tel yüksekliğidir.
Bu haldeyken 2.birinin bir cetvel alıp, 8. perdedeki telin, perdeden yüksekliğine bakması gerekir. Bu yüksekliğin 0,2 mm civarında olması veya perdeye “neredeyse” değmesi yeterlidir. Başka gitaristler için bu yükseklik ve kontrol metodu farklıdır, zira herkesin çalış stili ve tel yüksekliğinden bekledikleri farklı farklıdır. Ancak şu şekliyle ortalama bir sap ayarı yapmış olursunuz.
Not: Gitarda sap ayarı yapmak için herzaman 2. bir kişiye ihtiyaç yoktur. Sol elimizin 1. parmağını birinci perdeye, sağ elimizi yine son perdeye basmışken, sol elimizin serçe parmağını açabildiğimiz kadar açıp ( bu genelde 8, perdeye denk gelmektedir ) serçe parmağımızın değebildiği son perdeyle telin yüksekliğini kontrol edebiliriz.
Sonuç
Bu metodu ancak etrafınızda bu işi öğrenebileceğiniz kimse yoksa uygulayın. Allen wrench ile gereğinden fazla oynanması, truss rod’da zigzagların oluşmasına sebep olur; ekstrem durumlarda gitarı da kaybedebilirsiniz.
Bu yazıyı en azından bir yöntem olarak yazdım. Kesinlikle eksik olabilir. Bu işi bilenlerden gerekli düzeltmeleri yapmalarını rica ederim.
NOT: Bu bilgilerin hatalı ve/veya eksik uygulanması sonucunda gitarınızda meydana gelebilecek hasarlardan sorumlu olmadığımı şimdiden belirtmek isterim. Burada sap ayarı yapmanın bir yolu gösterilmiştir. Allen Wrench’in fazla sıkıştırılması veya fazla gevşetilmesi sonucunda çok rahatlıkla gitarda hasar meydana gelebilir. Bu ayar SON DERECE İNCE BİR AYARDIR. Dikkat ve sabır gerektirir. Dikkatsizlik veya aşırı çevirmeler sonucunda gitarda HASAR OLUŞABİLİR; gitarınız KULLANILMAZ HALE GELEBİLİR. Bu ayara girişirken lüften azami özen ve dikkat gösteriniz.
Bu konuyu kendi sitem olan Gitarda Sap Ayarı Nasıl Yapılır (kadikoygitarkursum.com) dan aldım.
Kadıköy Gitar Kursu
