Aşağıda okuyacağınız blog yazısı Rob Hawkesın blog yazısının Türkçeye çevrilmiş halidir.
Bir buçuk senedir zamanımın çoğunu Mozillanın en son projesi Firefox OS üzerine çalışarak geçiriyorum. Bu süre içerisinde projeye ve onun temsil ettiği şeylere karşı daha önce hiçbir teknoloji platformunda deneyimlemediğim şekillerde bir bağlılık ve sevgi oluştu.
Şunu açık bir şekilde söyleyebilirim ki, Firefox OS çok büyük birşeyin başlangıcı, beklemekte olan bir devrim, yeni bir soluk, günümüzün gelişmiş teknolojisinin zirvesi. O büyülü birşey ve herşeyi değiştirecek.
Firefox OS Nedir ?
Anlatmakta olduğum şey hakkında hiçbir bilgisi olmayanlar aşağıdaki paragrafı okuyarak hızımıza yetişebilirler.
Firefox OS, Mozillanın Boot to Gecko(B2G) projesi tarafından geliştirilen yeni bir mobil işletim sistemidir. Linux kernelini kullanır ve HTML, Javascript, ve diğer açık Web APIleri kullanılarak geliştirilen uygulamaların, kullanıcılar tarafından çalıştırılmasına olanak sağlayan Gecko tabanlı bir runtime engine ile sistemi çalıştırır.
Mozilla Developer Network
Kısacası Firefox OS, Web teknolojilerini (mesela Javascript) alır ve bunları yeni bir mobil işletim sisteminin üretilmesinde kullanır. Bu bilginin yerleşmesi için biraz zaman tanıyın kendinize. Javascript ile çalışan bir mobil işletim sistemi !
Bunu yapabilmek için Geckonun(Firefoxun kullandığı engine) telefonun çalışabilmesi için gerekli olan yeni Javascript APIlerini de kapsayan, küçük bir miktar değiştirilmiş versiyonu oluşturuldu. Bu APIlere örnek vermek gerekirse: Telefon aramaları yapabilmek için WebTelephony, mesaj gönderebilmek için WebSMS, titreşim için Vibration API bunlardan sadece birkaçı.
[video=youtube;5MzuGWFIfio]http://www.youtube.com/watch?v=5MzuGWFIfio&feature=player_embedded[/video]
Fakat Firefox OS, güncel web teknolojilerinin çılgın şekillerde kullanılmasından çok daha fazlasıdır(bu her ne kadar harika birşey olsa da). Firefox OS aynı zamanda Mozillanın birçok projesinin ortak bir hedef etrafında bir araya gelmesidir: Platform şeklindeki Web. Bu projelerden bazıları, Open Web Apps Initiative ve Persona, kullanıcıların webdeki kişisel bilgi ve sitelere girişlerine yönelik olan çözümümüzdür (resmi olarak bilinen adıyla BrowserID). Mozillada bu kadar farklı projenin tek bir hedef etrafında toplandığını görmek harika birşey.
Bu yazının amacı projeyi ayrıntılarıyla anlatmak olmadığı için tanımlama kısmını burada sonlandırıyorum. Daha detaylı bilgi edinmek isteyenler (ve edinmenizi şiddetle öneririm) Firefox OS pages on MDN linkini takip edebilirler.
Niçin Firefox OS?
Muhtemelen Herşey harika gözüküyor fakat bir telefonu oluşturmak için neden Javascript kullanılsın ki? diye düşünüyorsunuz ve haklısınız, bu çok önemli bir soru. İyi haber şu ki, bunun iyi bir fikir olduğunu göstermek için birçok sebebimiz var.
İki ana sebep şunlar:
Kişi başına düşen gelirin yüksek olduğu ülkelerde bile cep telefonlarının saçma bir şekilde pahalı olduğu bilinen birşey. Telefonların sadece kullanılabilir geliri yüksek olan ülkelerde pahalı olduğunu sanıyorsanız yanılıyorsunuz. Gelişmekte olan bir markete sahip olan Brezilyada 16GB iPhone 4sin fiyatı £615, bu aynı telefonun İngiltere fiyatından £100 daha fazla demek.
Brezilyada bu telefonun bu kadar pahalı olmasının sebebi çok büyük iihtimalle ithalat vergisi. Apple yerli üretim fabrikaları açarak bunun gelecekte önüne geçmeyi planlıyor. Herşey bir yana, bu tarz pahalı, yüksek seviyeli cihazlar dünyanın heryerinde alınma potansiyeli olan cihazlar değiller. Aynı fiyata küçük bir araba alabileceğiniz bir telefonu dışarıda göstermek istemezsiniz.
Peki yüksek meblağlar ödemeden akıllı telefon deneyimi yaşamak istiyorsanız ne yapabilirsiniz? Ucuz Android cihazlar bir opsiyon fakat onların da performansı düşük.
Firefox OS tam bu noktada giriş yapıyor..
Firefox OSun hedefi yüksek seviyeli cihazlarla yarışmak değil fakat giriş ve orta seviyedeki cihazları ucuz bir şekilde sunmak.
Bonnie Cha
Firefox OS marketteki bu boşluğu mükemmel bir şekilde dolduruyor. Size Androidin orta seviyeli cihazlarında yaşayacağınız bir akıllı telefon deneyimini düşük seviyeli ve ucuz bir cihaz ile birlikte sunuyor. Ve bu bir şaka değil.
Örneğin şu anda Javascript oyunlarını fiyatı £50 olan düşük seviye bir cihazda test ediyorum. Bu cihazın çok düşük bir performansa sahip olmasını beklersiniz fakat aynı donanıma sahip Android telefonlardan çok daha iyi performans verirken, fiyat olarak kendisinden 4 5 kat yüksek donanıma sahip Android cihazlarla eş değer performans sunuyor.
Peki aynı donanım üzerinde Firefox OSun Androidden daha iyi bir performans vermesinin sebebi nedir? Bunun sebebi ise Gecko ile donanım arasındaki iletişimin minumum veri transferi ile yapılıyor olması. Javascript gibi diller tüm güçleriyle Firefox OS üzerinde çalışabilirler, Javascriptin yavaş olduğu günler sona erdi !
Bu kadar ucuz bir cihazda yakalanan bu derece büyük bir Javascript performansı yüzünden Firefox OSun büyük birşeylerin başlangıcı olduğunu söylüyorum.
Şunu da söylememde de yarar var ki; Mozilla piyasaya illaki £50′lık bir cihaz çıkarmıyor, bu sadece bizim üzerinde testler yaptığımız bir cihaz.
Alternatif, açık bir platform sağlamak
Niçin Firefox OS? sorusunun 2. cevabı ise Firefox OSun sadece açık alternatif bir mobil platform olmadığı fakat aynı zamanda piyasada şu anda belli bir konuma sahip olan mobil oyuncuları birşeyleri değiştirmeleri için ikna etmeye çalışan bir eylem olduğudur.
İlk önce bir yazılım projesi ve daha sonra bir vakıf ve şirket olarak 1998′den beri süregelen Mozillanın görevi, dominant şirket ürünlerini rekabete zorlayacak açık teknolojileri sağlamaktır.
Steve Lohr
Mozilla, tarayıcı marketinde fırtınalar koparan ve kullanıcılara Webi nasıl kullanacaklarına kendilerinin karar verdikleri bir alternatif olduğunu gösteren Firefox ile yakaladığı başarıya bir yenisini daha eklemek istiyor.
Bu kez Microsoft tarafından değil fakat pazarın önde gelen firmaları Apple ve Google tarafından tehlike altında olan şey: mobil web. Platformlara özel uygulamarıyla, kilitli platformlarıyla, tescilli yazılım mağazalarıyla, stabil olmayan geliştirici kurallarıyla, Apple ve Google Web teknolojisini amacına uygun olmayan şekillerde kullanıyor.
Thomas Claburn
Mobilde geliştirilmeye en çok ihtiyaç duyulan alanlardan birisi de uygulamaların port edilip edilemedikleri .
Mobil uygulamalar, her ne kadar günümüzde popüler olsalar da kullanıcılarını belli bir donanıma ve işletim sistemine bağlı kılarak süreçte bir adım geriden geliyorlar. Webin şu an geldiği noktada, aynı içeriğin her donanımda aşağı yukarı aynı şekilde tecrübe edilebilmesi gerekiyor.
Firefox Web tarayıcısının üreticisi olan Mozilla, aynı şeyi akıllı telefonlar için de yapmaya kararlı.
Don Clark
Firefox OSun amaçladığı şey ise, Webin aynı içeriği farklı donanımlarda kullanıcılara aynı şekilde tecrübe ettirmesi özelliğini kullanarak mobil cihazlarda, masaüstü bilgisayarlarda, tabletlerde, ve bir tarayıcıya erişimi olan herhangi bir cihazda kullanıcıların uygulamalarını çalıştırabilecekleri bir platform oluşturmak. Telefonunuzda Angry Birds oynarken kaldığınız yerden masaüstü bilgisayarınızda devam edebilmek istemez miydiniz? Ben kesinlikle isterdim !
Geliştiriciler için hacklenebilen bir hayal
Firefox OSa ihtiyaç duyulmasının son sebebi ise şu an piyasada hacklenebilen bir mobil platformun olmayışı (evet Android kişiselleştirilebiliyor fakat kolay bir şekilde değil).
Firefox OSun HTML, Javascript ve CSS kullanılarak oluşturulmuş olması, basit Web geliştiriciliği bilgisi ile cihazınızı baştan sona değiştirebileceğiniz anlamına geliyor. bir satır CSS değişikliği ile anasayfanızdaki iconların görünümünü değiştirebilir veya birkaç temel Javascript dosyasını yeniden yazarak telefon aramalarının yapılış şeklini değiştirebilirsiniz.
Bu tamamen geliştiriciler için oluşturulmuş bir platform ve onların bu projeyi Mozillanın hedeflediklerinden ne kadar öteye taşıyacaklarını merak ediyorum.
Mükemmel Zamanlama
Mozillada geçirdiğim 1.5 yıl boyunca Firefox OS projesinin başında yer aldığım için ne kadar şanslı olduğumun farkındayım. Yanlış hatırlamıyorsam işe başladığım ilk birkaç hafta içinde (Boot to Gecko) ismiyle duyurulmuştu.
O zamanlar süreç harikaydı fakat zaman geçtikçe daha da harika olmaya başladı. Firefox OS şu an üzerinde çalıştığım ana proje ve kendimi bu projede çalıştığım için ayrıcalıklı olarak görüyorum.
Birçok kez, Firefox ilk duyurulduğunda Mozilla çalışanlarının duyduğu heyecan, hırs, tedirginlik ve neden bunun bu kadar harika olduğunu ve insanların önemsemesi gerektiğini anlatamama durumunun şu anki hislerime benzeyip benzemediğini merak ettim.
Doğruyu söylemek gerekirse pek çok kişinin Firefox OSu ve onun önemini anlayacağını düşünmüyorum, Firefox gibi bir nevi.
Şimdilik Mozillada çalıştığım için mutluyum.
İlk karşılaşma ve tepkiler
Şu ana kadar Firefox OS ile karşılaşma şansına erişenler sadece çeşitlik etkinliklerde Mozilla çalışanlarının beraberlerinde getirdikleri telefonlara bakma fırsatını bulmuş olan geliştiricilerdi. Telefonu ellerine alıp onunla ilk defa karşılaştıklarındaki yaşadıkları heyecandan aldığım zevki başka birşeyden almıyorum sanırım.
Kişilerin Firefox OS ile tanıştıklarında verdikleri tepkileri gördükçe, Firefox OSun oyunu tamamen değiştiren birşey olduğunu daha iyi görüyorum. Hiçbir açıklamaya gerek duymadan kişilere kendisini tanıtabiliyor ve kişiler üzerinde bıraktığı etki: Müthiş !
Birçok zorluklar
Firefox OStan bahsederken karşılaştığımız zorluklardan bahsetmezsem adil olmaz.
Bir tarafta daha genel sorunlar var, açık ve kısıtlamasız bir uygulama ekosisteminin yönetimi veya Androidte olduğu gibi farklı markaların farklı stratejiler izlemesi sonucu belli bir standartın olmayışı. Bu sorunlar cidden önemli fakat ben bunlarla ilgilenmiyorum.
Benim ilgilendiğim sorun ise mobil cihazlardaki HTML5 oyunları geliştiricilerin sıklıkla şikayet ettikleri ciddi performans sorunları var. Tabii ki bu Firefox OSa özgü bir sorun değil (Android ve iOS da aynı soruna sahipler) fakat şu anda Firefox OSa odaklanmış durumdayım ve burada nasıl bir geliştirme yapılabileceği üzerine çalışıyorum.
Mobil platformlardaki hali hazırda varolan HTML5 oyunlarının birçoğu ya çok kötü çalışıyor (0-20 FPS) ya da ortalama bir seviyede çalışıyor (20-30 FPS). Ayrıca çoğu zaman bu oyunlar sabit bir FPSde de çalışmıyorlar ve bu da oyundan alınan zevki düşürüyor.
İlginç olan şey ise, bunlara yol açan şeylerin ne cihazla ne de Javascript ile ilgili olmaması. Birkaç sağlam oyun var bunlardan birisi de Biolab Disaster, şu an test etmekte olduğum £50′lık cihazda bile 40-60 FPS performans veriyor.
Cihazlar ve platformlar bazen sorunların sebepleri olsalar da, düşük seviyeli cihazlarda harika performanslar sunan oyunlardan (ne çeşit teknikler kullandıkları üzerine) diğer geliştiricileri de eğitmek üzere yararlanabiliriz.
Sağlam HTML5 oyunlarının mobil cihazlarda ve hatta düşük seviyeli olanlarında bile iyi çalışacağına inanıyorum. Peki nasıl bu kadar emin olabiliyorum bundan ? Çünkü hali hazırda insanlar bu oyunları yapıyorlar. Hayatım boyunca en çok güvendiğin 2 şey olmuştur, onlar da gözlerim.
Oraya ulaşacağız.
Mobil telefonların ötesinde
Beni Firefox OS ile ilgili en çok heyecanlandıran şey bu sene piyasaya süreceğimiz mobil cihaz değil, gelecekte bizi nelerin beklediği. Bundan Firefox OSun bir hackleme hayali olduğunu, insanların bunu nasıl karşılayacağını ve Mozillanın vizyonunun dışına genişleteceğini yazarken de bahsetmiştim.
[video=youtube;rk1oTO6cYH0]http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=rk1oTO6cYH0[/video]
Harika haber ise bunun tam şu anda gerçekleşiyor olması. Şu anda bile Raspberry Pi ve Pandaboard için Firefox OS portu bulunuyor. Mükemmel değiller fakat müthiş (bu kelimeyi kullanmamak için çok uğraştım) olan şey bütün bunların daha Firefox OSun ilk yayımından bile önce gerçekleşmiş olması.
Ayrıca Firefox OSu masaüstü client aracılığıyla Mac, Windows ve Linuxtan da kullanabiliyorsunuz. Masaüstü client, size cihazı normal şartlar altında kullanırkenki donanım erişimini sağlamasa da OSun diğer özelliklerinden faydalanmanızı sağlıyor ( örneğin, farklı uygulamaları ayrı işlemlerde çalıştırmak) ve kurulumu da gayet kolay.
Çok uzak olmayan bir gelecekte Gamepad APInin Geckoya yerleştiği ve Firefox OS masaüstü client ile erişilebileceğini hayal edebiliyorum. Bu neden mi bu kadar harika? Masaüstü clientın televizyona bağlı olarak çalışıp, özelleştirilmiş OS ile de mouse veya dokunmatik ekran yerine gamepad ile kullanılması çok da geniş bir hayal gücü gerektirmiyor. (Tabi bütün bunlar JavaScript, unutmayalım).
Ve böylelikle elinize HTML5 oyunlar için yepyeni bir oyun konsolu geçmiş olacak, ki bu da aslında Mozilla dışındaki boş zamanlarımda keşfetmek istediğim bir şey.
Burada demek istediğim günümüzde öyle bir noktaya geliyoruz ki cihazlar artık normalde web siteleri oluşturmak için kullandığımız teknolojilerle çalışıyorlar. Peki ya bir dünya dolusu bu teknolojilerle çalışan ve aynı APIye ulaşıp iletişim kurabilen cihazlarla neler yapardık?
Bu dünyayı görmeyi gerçekten çok isterim!
TR Kaynak:
http://sukrubezen.com/blog/firefox-os/
Orjinal kaynak:
http://rawkes.com/articles/there-is-something-magical-about-firefox-os
Bir buçuk senedir zamanımın çoğunu Mozillanın en son projesi Firefox OS üzerine çalışarak geçiriyorum. Bu süre içerisinde projeye ve onun temsil ettiği şeylere karşı daha önce hiçbir teknoloji platformunda deneyimlemediğim şekillerde bir bağlılık ve sevgi oluştu.
Şunu açık bir şekilde söyleyebilirim ki, Firefox OS çok büyük birşeyin başlangıcı, beklemekte olan bir devrim, yeni bir soluk, günümüzün gelişmiş teknolojisinin zirvesi. O büyülü birşey ve herşeyi değiştirecek.
Firefox OS Nedir ?
Anlatmakta olduğum şey hakkında hiçbir bilgisi olmayanlar aşağıdaki paragrafı okuyarak hızımıza yetişebilirler.
Firefox OS, Mozillanın Boot to Gecko(B2G) projesi tarafından geliştirilen yeni bir mobil işletim sistemidir. Linux kernelini kullanır ve HTML, Javascript, ve diğer açık Web APIleri kullanılarak geliştirilen uygulamaların, kullanıcılar tarafından çalıştırılmasına olanak sağlayan Gecko tabanlı bir runtime engine ile sistemi çalıştırır.
Mozilla Developer Network
Kısacası Firefox OS, Web teknolojilerini (mesela Javascript) alır ve bunları yeni bir mobil işletim sisteminin üretilmesinde kullanır. Bu bilginin yerleşmesi için biraz zaman tanıyın kendinize. Javascript ile çalışan bir mobil işletim sistemi !
Bunu yapabilmek için Geckonun(Firefoxun kullandığı engine) telefonun çalışabilmesi için gerekli olan yeni Javascript APIlerini de kapsayan, küçük bir miktar değiştirilmiş versiyonu oluşturuldu. Bu APIlere örnek vermek gerekirse: Telefon aramaları yapabilmek için WebTelephony, mesaj gönderebilmek için WebSMS, titreşim için Vibration API bunlardan sadece birkaçı.
[video=youtube;5MzuGWFIfio]http://www.youtube.com/watch?v=5MzuGWFIfio&feature=player_embedded[/video]
Fakat Firefox OS, güncel web teknolojilerinin çılgın şekillerde kullanılmasından çok daha fazlasıdır(bu her ne kadar harika birşey olsa da). Firefox OS aynı zamanda Mozillanın birçok projesinin ortak bir hedef etrafında bir araya gelmesidir: Platform şeklindeki Web. Bu projelerden bazıları, Open Web Apps Initiative ve Persona, kullanıcıların webdeki kişisel bilgi ve sitelere girişlerine yönelik olan çözümümüzdür (resmi olarak bilinen adıyla BrowserID). Mozillada bu kadar farklı projenin tek bir hedef etrafında toplandığını görmek harika birşey.
Bu yazının amacı projeyi ayrıntılarıyla anlatmak olmadığı için tanımlama kısmını burada sonlandırıyorum. Daha detaylı bilgi edinmek isteyenler (ve edinmenizi şiddetle öneririm) Firefox OS pages on MDN linkini takip edebilirler.
Niçin Firefox OS?
Muhtemelen Herşey harika gözüküyor fakat bir telefonu oluşturmak için neden Javascript kullanılsın ki? diye düşünüyorsunuz ve haklısınız, bu çok önemli bir soru. İyi haber şu ki, bunun iyi bir fikir olduğunu göstermek için birçok sebebimiz var.
İki ana sebep şunlar:
- Firefox OS mobil marketteki bir açığı kapatıyor.
- Firefox OS şu anki sınırlayıcı ve tekelci mobil dünyasına bir alternatif getiriyor.
Kişi başına düşen gelirin yüksek olduğu ülkelerde bile cep telefonlarının saçma bir şekilde pahalı olduğu bilinen birşey. Telefonların sadece kullanılabilir geliri yüksek olan ülkelerde pahalı olduğunu sanıyorsanız yanılıyorsunuz. Gelişmekte olan bir markete sahip olan Brezilyada 16GB iPhone 4sin fiyatı £615, bu aynı telefonun İngiltere fiyatından £100 daha fazla demek.
Brezilyada bu telefonun bu kadar pahalı olmasının sebebi çok büyük iihtimalle ithalat vergisi. Apple yerli üretim fabrikaları açarak bunun gelecekte önüne geçmeyi planlıyor. Herşey bir yana, bu tarz pahalı, yüksek seviyeli cihazlar dünyanın heryerinde alınma potansiyeli olan cihazlar değiller. Aynı fiyata küçük bir araba alabileceğiniz bir telefonu dışarıda göstermek istemezsiniz.
Peki yüksek meblağlar ödemeden akıllı telefon deneyimi yaşamak istiyorsanız ne yapabilirsiniz? Ucuz Android cihazlar bir opsiyon fakat onların da performansı düşük.
Firefox OS tam bu noktada giriş yapıyor..
Firefox OSun hedefi yüksek seviyeli cihazlarla yarışmak değil fakat giriş ve orta seviyedeki cihazları ucuz bir şekilde sunmak.
Bonnie Cha
Firefox OS marketteki bu boşluğu mükemmel bir şekilde dolduruyor. Size Androidin orta seviyeli cihazlarında yaşayacağınız bir akıllı telefon deneyimini düşük seviyeli ve ucuz bir cihaz ile birlikte sunuyor. Ve bu bir şaka değil.
Örneğin şu anda Javascript oyunlarını fiyatı £50 olan düşük seviye bir cihazda test ediyorum. Bu cihazın çok düşük bir performansa sahip olmasını beklersiniz fakat aynı donanıma sahip Android telefonlardan çok daha iyi performans verirken, fiyat olarak kendisinden 4 5 kat yüksek donanıma sahip Android cihazlarla eş değer performans sunuyor.
Peki aynı donanım üzerinde Firefox OSun Androidden daha iyi bir performans vermesinin sebebi nedir? Bunun sebebi ise Gecko ile donanım arasındaki iletişimin minumum veri transferi ile yapılıyor olması. Javascript gibi diller tüm güçleriyle Firefox OS üzerinde çalışabilirler, Javascriptin yavaş olduğu günler sona erdi !
Bu kadar ucuz bir cihazda yakalanan bu derece büyük bir Javascript performansı yüzünden Firefox OSun büyük birşeylerin başlangıcı olduğunu söylüyorum.
Şunu da söylememde de yarar var ki; Mozilla piyasaya illaki £50′lık bir cihaz çıkarmıyor, bu sadece bizim üzerinde testler yaptığımız bir cihaz.
Alternatif, açık bir platform sağlamak
Niçin Firefox OS? sorusunun 2. cevabı ise Firefox OSun sadece açık alternatif bir mobil platform olmadığı fakat aynı zamanda piyasada şu anda belli bir konuma sahip olan mobil oyuncuları birşeyleri değiştirmeleri için ikna etmeye çalışan bir eylem olduğudur.
İlk önce bir yazılım projesi ve daha sonra bir vakıf ve şirket olarak 1998′den beri süregelen Mozillanın görevi, dominant şirket ürünlerini rekabete zorlayacak açık teknolojileri sağlamaktır.
Steve Lohr
Mozilla, tarayıcı marketinde fırtınalar koparan ve kullanıcılara Webi nasıl kullanacaklarına kendilerinin karar verdikleri bir alternatif olduğunu gösteren Firefox ile yakaladığı başarıya bir yenisini daha eklemek istiyor.
Bu kez Microsoft tarafından değil fakat pazarın önde gelen firmaları Apple ve Google tarafından tehlike altında olan şey: mobil web. Platformlara özel uygulamarıyla, kilitli platformlarıyla, tescilli yazılım mağazalarıyla, stabil olmayan geliştirici kurallarıyla, Apple ve Google Web teknolojisini amacına uygun olmayan şekillerde kullanıyor.
Thomas Claburn
Mobilde geliştirilmeye en çok ihtiyaç duyulan alanlardan birisi de uygulamaların port edilip edilemedikleri .
Mobil uygulamalar, her ne kadar günümüzde popüler olsalar da kullanıcılarını belli bir donanıma ve işletim sistemine bağlı kılarak süreçte bir adım geriden geliyorlar. Webin şu an geldiği noktada, aynı içeriğin her donanımda aşağı yukarı aynı şekilde tecrübe edilebilmesi gerekiyor.
Firefox Web tarayıcısının üreticisi olan Mozilla, aynı şeyi akıllı telefonlar için de yapmaya kararlı.
Don Clark
Firefox OSun amaçladığı şey ise, Webin aynı içeriği farklı donanımlarda kullanıcılara aynı şekilde tecrübe ettirmesi özelliğini kullanarak mobil cihazlarda, masaüstü bilgisayarlarda, tabletlerde, ve bir tarayıcıya erişimi olan herhangi bir cihazda kullanıcıların uygulamalarını çalıştırabilecekleri bir platform oluşturmak. Telefonunuzda Angry Birds oynarken kaldığınız yerden masaüstü bilgisayarınızda devam edebilmek istemez miydiniz? Ben kesinlikle isterdim !
Geliştiriciler için hacklenebilen bir hayal
Firefox OSa ihtiyaç duyulmasının son sebebi ise şu an piyasada hacklenebilen bir mobil platformun olmayışı (evet Android kişiselleştirilebiliyor fakat kolay bir şekilde değil).
Firefox OSun HTML, Javascript ve CSS kullanılarak oluşturulmuş olması, basit Web geliştiriciliği bilgisi ile cihazınızı baştan sona değiştirebileceğiniz anlamına geliyor. bir satır CSS değişikliği ile anasayfanızdaki iconların görünümünü değiştirebilir veya birkaç temel Javascript dosyasını yeniden yazarak telefon aramalarının yapılış şeklini değiştirebilirsiniz.
Bu tamamen geliştiriciler için oluşturulmuş bir platform ve onların bu projeyi Mozillanın hedeflediklerinden ne kadar öteye taşıyacaklarını merak ediyorum.
Mükemmel Zamanlama
Mozillada geçirdiğim 1.5 yıl boyunca Firefox OS projesinin başında yer aldığım için ne kadar şanslı olduğumun farkındayım. Yanlış hatırlamıyorsam işe başladığım ilk birkaç hafta içinde (Boot to Gecko) ismiyle duyurulmuştu.
O zamanlar süreç harikaydı fakat zaman geçtikçe daha da harika olmaya başladı. Firefox OS şu an üzerinde çalıştığım ana proje ve kendimi bu projede çalıştığım için ayrıcalıklı olarak görüyorum.
Birçok kez, Firefox ilk duyurulduğunda Mozilla çalışanlarının duyduğu heyecan, hırs, tedirginlik ve neden bunun bu kadar harika olduğunu ve insanların önemsemesi gerektiğini anlatamama durumunun şu anki hislerime benzeyip benzemediğini merak ettim.
Doğruyu söylemek gerekirse pek çok kişinin Firefox OSu ve onun önemini anlayacağını düşünmüyorum, Firefox gibi bir nevi.
Şimdilik Mozillada çalıştığım için mutluyum.
İlk karşılaşma ve tepkiler
Şu ana kadar Firefox OS ile karşılaşma şansına erişenler sadece çeşitlik etkinliklerde Mozilla çalışanlarının beraberlerinde getirdikleri telefonlara bakma fırsatını bulmuş olan geliştiricilerdi. Telefonu ellerine alıp onunla ilk defa karşılaştıklarındaki yaşadıkları heyecandan aldığım zevki başka birşeyden almıyorum sanırım.
- İlk önce şaşırırlar Niçin bana bir Android cihazı verdin?
- Hemen ardından o cihazın Android olmadığı ve Javascript ile çalıştığının farkına varılması gelir.
- Biraz daha sonra yoğun bir heyecana kendilerini kaptırırlar. Aman Tanrım !
- Belli bir süre sonunda tamamen konsantre bir durumda cihazın her bir köşesini incelemiş ve kafalarındaki birçok soruyu sorarken bulurlar kendilerini.
- Son adımda ise cihazı geri isterim ve gönülsüzce cihazı geri verirler. Beklediğimden daha iyiydi, etkilendim !
Kişilerin Firefox OS ile tanıştıklarında verdikleri tepkileri gördükçe, Firefox OSun oyunu tamamen değiştiren birşey olduğunu daha iyi görüyorum. Hiçbir açıklamaya gerek duymadan kişilere kendisini tanıtabiliyor ve kişiler üzerinde bıraktığı etki: Müthiş !
Birçok zorluklar
Firefox OStan bahsederken karşılaştığımız zorluklardan bahsetmezsem adil olmaz.
Bir tarafta daha genel sorunlar var, açık ve kısıtlamasız bir uygulama ekosisteminin yönetimi veya Androidte olduğu gibi farklı markaların farklı stratejiler izlemesi sonucu belli bir standartın olmayışı. Bu sorunlar cidden önemli fakat ben bunlarla ilgilenmiyorum.
Benim ilgilendiğim sorun ise mobil cihazlardaki HTML5 oyunları geliştiricilerin sıklıkla şikayet ettikleri ciddi performans sorunları var. Tabii ki bu Firefox OSa özgü bir sorun değil (Android ve iOS da aynı soruna sahipler) fakat şu anda Firefox OSa odaklanmış durumdayım ve burada nasıl bir geliştirme yapılabileceği üzerine çalışıyorum.
Mobil platformlardaki hali hazırda varolan HTML5 oyunlarının birçoğu ya çok kötü çalışıyor (0-20 FPS) ya da ortalama bir seviyede çalışıyor (20-30 FPS). Ayrıca çoğu zaman bu oyunlar sabit bir FPSde de çalışmıyorlar ve bu da oyundan alınan zevki düşürüyor.
İlginç olan şey ise, bunlara yol açan şeylerin ne cihazla ne de Javascript ile ilgili olmaması. Birkaç sağlam oyun var bunlardan birisi de Biolab Disaster, şu an test etmekte olduğum £50′lık cihazda bile 40-60 FPS performans veriyor.
Cihazlar ve platformlar bazen sorunların sebepleri olsalar da, düşük seviyeli cihazlarda harika performanslar sunan oyunlardan (ne çeşit teknikler kullandıkları üzerine) diğer geliştiricileri de eğitmek üzere yararlanabiliriz.
Sağlam HTML5 oyunlarının mobil cihazlarda ve hatta düşük seviyeli olanlarında bile iyi çalışacağına inanıyorum. Peki nasıl bu kadar emin olabiliyorum bundan ? Çünkü hali hazırda insanlar bu oyunları yapıyorlar. Hayatım boyunca en çok güvendiğin 2 şey olmuştur, onlar da gözlerim.
Oraya ulaşacağız.
Mobil telefonların ötesinde
Beni Firefox OS ile ilgili en çok heyecanlandıran şey bu sene piyasaya süreceğimiz mobil cihaz değil, gelecekte bizi nelerin beklediği. Bundan Firefox OSun bir hackleme hayali olduğunu, insanların bunu nasıl karşılayacağını ve Mozillanın vizyonunun dışına genişleteceğini yazarken de bahsetmiştim.
[video=youtube;rk1oTO6cYH0]http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=rk1oTO6cYH0[/video]
Harika haber ise bunun tam şu anda gerçekleşiyor olması. Şu anda bile Raspberry Pi ve Pandaboard için Firefox OS portu bulunuyor. Mükemmel değiller fakat müthiş (bu kelimeyi kullanmamak için çok uğraştım) olan şey bütün bunların daha Firefox OSun ilk yayımından bile önce gerçekleşmiş olması.
Ayrıca Firefox OSu masaüstü client aracılığıyla Mac, Windows ve Linuxtan da kullanabiliyorsunuz. Masaüstü client, size cihazı normal şartlar altında kullanırkenki donanım erişimini sağlamasa da OSun diğer özelliklerinden faydalanmanızı sağlıyor ( örneğin, farklı uygulamaları ayrı işlemlerde çalıştırmak) ve kurulumu da gayet kolay.
Çok uzak olmayan bir gelecekte Gamepad APInin Geckoya yerleştiği ve Firefox OS masaüstü client ile erişilebileceğini hayal edebiliyorum. Bu neden mi bu kadar harika? Masaüstü clientın televizyona bağlı olarak çalışıp, özelleştirilmiş OS ile de mouse veya dokunmatik ekran yerine gamepad ile kullanılması çok da geniş bir hayal gücü gerektirmiyor. (Tabi bütün bunlar JavaScript, unutmayalım).
Ve böylelikle elinize HTML5 oyunlar için yepyeni bir oyun konsolu geçmiş olacak, ki bu da aslında Mozilla dışındaki boş zamanlarımda keşfetmek istediğim bir şey.
Burada demek istediğim günümüzde öyle bir noktaya geliyoruz ki cihazlar artık normalde web siteleri oluşturmak için kullandığımız teknolojilerle çalışıyorlar. Peki ya bir dünya dolusu bu teknolojilerle çalışan ve aynı APIye ulaşıp iletişim kurabilen cihazlarla neler yapardık?
Bu dünyayı görmeyi gerçekten çok isterim!
TR Kaynak:
http://sukrubezen.com/blog/firefox-os/
Orjinal kaynak:
http://rawkes.com/articles/there-is-something-magical-about-firefox-os
Firmanın üzerimdeki algısı çok güçlü, mobil cihazı da başarılı olsun isterim. Seçenek iyidir!
