M.Şamil CAN
Dekan
- Katılım
- 23 Ekim 2009
- Mesajlar
- 5,841
- Reaksiyon puanı
- 105
- Puanları
- 243
Merhaba arkadaşlar. Facebook'ta gördüğüm bir projeyi size aktarmak istedim. Proje sahibi Murat Orhon Bey'den gerekli izinler alınmıştır. Direk olarak aktarıyorum. Keyifle okuyacağınız bir proje olduğunu düşünüyorum 
(Görselin bilgilendirici yazısı üst kısmındadır.)
%100 elektrikle çalışan bir araç yapma fikri bir süredir aklımdaydı bunun için uygun seçeneklerden en ucuzu olan 1990 model Fiat 126 Bis imi 2 ay önce 3.000.- TL ye aldım, ve benzinli motoru ile son sürüşü yaptım.
Aracın fiziksel boyutları oldukça küçük olduğu için çokda hafif , buda elektrikle çalışan bir araç için daha uzun menzil demek.
126 Bis çok basit bir araç dönüşüm sırasında ne direksiyon sistemine nede hidrolik fren sistemine elektrikli pompa takmak gerekmiyor buda işimi oldukça kolaylaştıracak.
Bu araçların sulu ve susuz tipleri var , benimki su soğutmalı yani motorla beraber radyatör fan vs. de sökmem gerekiyor.
Önce ön taraftan aracın aküsünü söktüm daha sonra soğutma ve kalorifer sistemini daha sonra ise motor ve benzin deposunu, arka koltukları da söktüm aküler için oraya uygun bir yer yapacağım.
Motoru şanzımana bağlayan M8 vidaları söküp marş motorunuda ayırdıktan sonra motorun tek bağlantısı arka kaporta parçasına, ben o parçayı yerinden söküp motorla birlikte çıkarmayı daha uygun buldum.
Motoru yerinden çıkarmadan önce benzin, su ve elektrik bağlantılarınıda söktüm, sanki hepsi geri takılacakmış gibi kırmadan bozmadan kesmeden çalıştığım için söküm biraz uzun sürdü.
Şimdilik şanzıman ve debriyajı kullanacağım, sürüş testlerinden sonra bazı değişikler yapabilirim nede olsa bu araç benim için bir test platformu.
126 Bis motoru...
Motorun üstünden debriyaj baskı ve balatası ile volanı sökeceğim, bunları çizip yaptıracağım adaptör parçaları ile elektrik motoruna bağlayacağım.
Baskı, balata ve volan...
Gerekli parçaları yapabilmek için bazı ölçüler almak ve biraz kafa yormak gerekti.
Şanzıman bağlantısı için kartondan şablon çıkardım.
Araç üstünde yaptığım her işlemi detayları ile yazmama imkan yok ama merak edenlere bir fikir vermesi için önemli işlemleri resimleri ile açıklamaya çalışıyorum.
Aldığım ölçüler ve çıkardığım şablona göre bağlantı parçasını çizdim.
Parçayı CNC Lazer de kestirdim.
Volan bağlantı parçasını çizdim.
Torna ve frezede işlettim.
6001 rulmanlara şanzıman mili geçecek.
Elektrik motoru bağlantı parçası çizimi.
Bitmiş imalat.
Parçaların birbirine uyduğuna bakmak ve bazı ölçüler almak için geçici montaj...
Kamalı motor bağlantı parçası...
Rulmanlı ara parça...
Volan nihayet motorla buluştu...
Rulmanlı ara parça...
Volan nihayet motorla buluştu...
Baskı ve balatada bağlandı ve montaj tamam...
Birkaç ölçü aldıkdan sonra geri sökeceğim, montaj plakasını şanzımana iyice yaklaştırmak için motoru geriye alacak bir parça çizmem ve yaptırmam gerekiyor...
Delikler tutuyor...
Spacer ı çizdim.
Parça oldukça büyük, ağır olmaması için aluminyumdan işlettim.
Motoru 6 cm. geriye alınca şanzıman ile bağlantı plakası arası 2 cm. ye düştü buda bağlantı civatalarının oluşacak torka dayanmasını çok kolaylaştıracak.
Nihayet geçicide olsa motoru araca taktım bundan sonrası mekanikden çok elektrik, elektronik...
Daha önce motoru ve kontrol ünitesini test edip ön ayarlarını yapmışdım...
Araca takmayı düşündüğüm göstergelerden biri. Hepsini çok düşük fiyatlara ebay den aldım...
Sökülen benzin deposunun doldurma kapağı yerine şarj prizi...Yalnız kapaklı fiş piyasada bulunmuyor kapaklı olanlar hep dişi yani priz...
Bir kapaklı priz bir fiş ve biraz epoksi ile kendim yaptım...72 V 10 A şarj cihazıda gümrüğe takıldı ama evrakları yolladım bugün yarın gelir.
Şanzımanı tutan bağlı olduğu benzin motoruydu , onu çıkarınca boşta kaldı aşağı düştü vitesler geçmiyor , bu sorunu halletmek için bir ray profil kullandım.
Arka koltuğu sökünce aküleri koymak için pekde düzgün olmayan bir zemin çıkdı
Bu sorunu çözmek için biraz marangozluk gerekti.
Ağır aküler nedeniyle zaman içinde meydana gelebilecek çökmeleri önlemek için çeşitli boylardaki tahtalarla destekli 15 mm. OSB den aldığım ölçülere göre bir platform yaptım.
Arka koltuğun olduğu yere vidaladım.
Aküler yerlerine konuldu , daha sonra üstlerini bir pleksi fanus ile kapatmayı ve fan ile havalandırmayı düşünüyorum.
Ara bağlantılar yapıldı , 72 Volt hazır...
Kablo kesiti 6 mm2 çıkmasına rağmen 16 mm2 kesitli kablo kullandım genede gözüme ince geliyor.
Yaptığım son denemede motorun ters döndüğünü farkettim uç değiştirmek sorunu çözmedi tek çare kontrolun reverse özelliğini kullanmak...
Aracın gaz pedalını söküp yerine potansiyometre pedalı taktım kablosunuda lehimle ekleyip uzattım artık arkadaki motor kontrole gelen bütün kablolar tamam. Yarın veya ilk fırsat bulduğumda test sürüşü için hazır gibi...
Ters dönme sorunu çözüldü , son bağlantılar son lehimler...
2 anahtarlı geçici bir kutu yaptım daha sonra bu anahtarlar yapacağım kontrol panelinde olacak , bir tanesi kontaktörü aktif hale getiriyor diğeri kontrolun e-lock ını kaldırıyor her ikisini açmadan çalışmıyor.
Motoru tekrar monte ettim.
Tüm bağlantılar teorik olarak tamam ilk deneme videosu yorumlarda...
Geçici kontrol kutusunu biraz geliştirdim, artık akü voltajını ve kalan kapasiteyi görebileceğim.
72 Volt 10 A switch mode şarj cihazını bağladım şimdilik güzel çalışıyor dışardanda şarj durumu görülebiliyor. Araç standart bir uzatma kablosu ile şarj edilecek.
Artık deneme sürüşlerini kaydedeceğim.
Dün biraz hava almaya çıktık...Artık taktığım şeyleri söküp boya kaporta işlerine başlama zamanı...
Sürüş testlerinden pek çok geri dönüş aldım, en önemlisi bence volanın arabayı hantallaştırması idi bu nedenle tornada olabildiğince küçülttük.
Volan debriyaj boyutunda küçültüldü, geçmeyen geri vitesi, şanzımanı biraz daha yukarı alarak düzelttim, ıvır zıvır birkaç düzeltme daha yaptım.
Artık güzelleşme zamanı, ayrılabilirsem minikden boya kaportaya göndereceğim.
Geçtiğimiz hafta e-Bis in güzelleşme haftasıydı...
Fırında boyanmadan önce astar boyalı...
Sarı-Lacivert heryere yakışır...
Ve İvedik O.S.B. den eve 24 km. lik yolculuk başlar , benzincide benzin! almaya durmadım sadece birkaç bileşenin sıcaklığını ve bazı civataların sıkılığını kontrol ettim.
Aynı işlemi 10 km de bir yaptım artık Çayyolundayız...
Eve birkaç km kaldı , bendede stres azaldı,
24 km. yi sıfır sorunla tamamladı , bataryanın %65 i duruyor, maksimum 70 km hıza çıkdım daha hızlanabilir ama dördüde kampana olan güçlendiciside olmayan bu frenlere güvenemem.
Ve eve vardık...
e-Bis in şarj prizinide yerine taktım ve artık tamamen yeşil enerjiden ve bedava akülerimizi doldurabiliriz. https://www.youtube.com/watch?v=vboDFjcA5_g
e-Bis vs. BMW i8 hybrid ...Yorumsuz...
e-Bis projesinin %80 i bitti artık evde garajımda devam edeceğim ve bu arabaya bineceksem kesinlikle frenlerini modifiye etmem ve şanzımanın sesini azaltacak birşeylerde yapmam lazım, gerisi mükemmel...
Yol testlerinden edindiğim bilgilerle tüm sistemi yeniden programladım.
Şanzıman sesini azaltmak için Şaşmaz oto sanayi e gittim bulunabilecek en iyi yağ ve katkıları aldım.
e-Bis benzinli kardeşleri ile...
e-Bis ime ilk defa başkasının eli değdi , şanzıman yağını değiştirdik teflon katkıyıda koyduk, gitmişken tüm tekerlerin fren kontrollerinide yaptırttım.
Eve dönerken karbon salınımı çok yüksek , 100 km de 10 litre petrol türevi yakıt tüketen 2 tonluk bir araca tek başına binen bir arkadaşımın iş yerinede uğradım.
Değiştirdiğimiz yağ ve eklediğimiz teflon katkı şanzıman sesini yarı yarıya azalttı,, projeye devam...Motoru garajımda tekrar söktüm bir devir saati takabilmek için volana bir mıknatıs yerleştirmem gerekiyor tabi balansı bozmadan.
Tam mıknatıs boyutunda bir yuva açtım ve mıknatısı epoksi ile oraya yerleştirdim.
Artık motor devrini bir hall sensor ile sürekli okuyabileceğim.
4 Digital Red LED Tachometer RPM Speed Meter Hall Proximity Switch Sensor NPN | eBay
Motoru rpm sensor ile birlikde tekrar taktım artık yaklaşık 25 kg. lık bu montaj hiç zor gelmiyor, 10 kere söküp takınca alışdım.
Artık ortalığı biraz toplama vakti , esc yi, kontaktörü , şantı ve 6s Li-Po yu bir panoda toplayacağım.
ESC yüksek sıcaklıklara ulaştığı için havalandırma gerekli.
İç montaj tamam.
Fanların çalışabilmesi için biraz yükseltip monte ettim.
Akülerin üstünü kapatmak için bir pleksi parça çizdim ve cnc router da kestirdim.
Ön kontrol panelini çizdim ve yaptırdım.
Araba ucuz olunca delip vidalamasıda kolay oluyor.
Ön panel yerine oldu şimdi onlarca lehim ve doğru yerlerden çekilmesi gereken bir sürü kablo var sırada...
Ön paneli kapladım , birde standart gps taktım yavaş yavaş tüm göstergeleri takacağım.
Akülerin yanınada şarj için bir kontaktör ve 72 voltu 12 volta indiren bir adaptör taktım.
Şimdilik bağlantılar tamam gibi test zamanı.
Herşey çalışıyor, sol üstte gps , sağ üstte akü voltajı 73,73 volt çekilen amper 84,5 A. Sol altta motor sıcaklığı 21,7 derece , ortada esc sıcaklığı 28,9 derece , sağ altta motor devri 1808 rpm . Kontaktör ve e-lock açık...
Bu seyyar elektrik sayacı sayesinde şebekeden çekilen gücü akımı voltajı frekansı kısacası herşeyi görebiliyorsunuz , kaç saatte şarj olmuş kaç kW saat elektrik çekmiş hatta birim fiyatını girerseniz kaç liraya akülerin dolduğunuda görebiliyorsunuz. Aküler tam boşken 6,5- 7 saatte yaklaşık 2,5 TL lik elektrik harcayarak doluyorlar, bununlada e-Bis düz yolda sabit süratte 70-80 km yol gidebiliyor.
Bu araca güneş paneli koymak çok anlamlı olmasada dayanamadım yaptım.
Teorik veriler ile pratik ölçümler tuttu, güneşli havalarda ortalama 1 amper ile aküleri şarj edebiliyor.
Bulutsuz bir yaz günü tüm gün şarj olursa 5-7 km yol gidebilir, Güneş şarj sistemi yaklaşık 15 kg. ağırlık artışına neden oldu ama sabit değil kolaylıkla sökülebilir.
(Görselin bilgilendirici yazısı üst kısmındadır.)%100 elektrikle çalışan bir araç yapma fikri bir süredir aklımdaydı bunun için uygun seçeneklerden en ucuzu olan 1990 model Fiat 126 Bis imi 2 ay önce 3.000.- TL ye aldım, ve benzinli motoru ile son sürüşü yaptım.
Aracın fiziksel boyutları oldukça küçük olduğu için çokda hafif , buda elektrikle çalışan bir araç için daha uzun menzil demek.
126 Bis çok basit bir araç dönüşüm sırasında ne direksiyon sistemine nede hidrolik fren sistemine elektrikli pompa takmak gerekmiyor buda işimi oldukça kolaylaştıracak.
Bu araçların sulu ve susuz tipleri var , benimki su soğutmalı yani motorla beraber radyatör fan vs. de sökmem gerekiyor.
Önce ön taraftan aracın aküsünü söktüm daha sonra soğutma ve kalorifer sistemini daha sonra ise motor ve benzin deposunu, arka koltukları da söktüm aküler için oraya uygun bir yer yapacağım.
Motoru şanzımana bağlayan M8 vidaları söküp marş motorunuda ayırdıktan sonra motorun tek bağlantısı arka kaporta parçasına, ben o parçayı yerinden söküp motorla birlikte çıkarmayı daha uygun buldum.
Motoru yerinden çıkarmadan önce benzin, su ve elektrik bağlantılarınıda söktüm, sanki hepsi geri takılacakmış gibi kırmadan bozmadan kesmeden çalıştığım için söküm biraz uzun sürdü.
Şimdilik şanzıman ve debriyajı kullanacağım, sürüş testlerinden sonra bazı değişikler yapabilirim nede olsa bu araç benim için bir test platformu.
126 Bis motoru...
Motorun üstünden debriyaj baskı ve balatası ile volanı sökeceğim, bunları çizip yaptıracağım adaptör parçaları ile elektrik motoruna bağlayacağım.
Baskı, balata ve volan...
Gerekli parçaları yapabilmek için bazı ölçüler almak ve biraz kafa yormak gerekti.
Şanzıman bağlantısı için kartondan şablon çıkardım.
Araç üstünde yaptığım her işlemi detayları ile yazmama imkan yok ama merak edenlere bir fikir vermesi için önemli işlemleri resimleri ile açıklamaya çalışıyorum.
Aldığım ölçüler ve çıkardığım şablona göre bağlantı parçasını çizdim.
Parçayı CNC Lazer de kestirdim.
Volan bağlantı parçasını çizdim.
Torna ve frezede işlettim.
6001 rulmanlara şanzıman mili geçecek.
Elektrik motoru bağlantı parçası çizimi.
Bitmiş imalat.
Parçaların birbirine uyduğuna bakmak ve bazı ölçüler almak için geçici montaj...
Kamalı motor bağlantı parçası...
Rulmanlı ara parça...
Volan nihayet motorla buluştu...
Rulmanlı ara parça...
Volan nihayet motorla buluştu...
Baskı ve balatada bağlandı ve montaj tamam...
Birkaç ölçü aldıkdan sonra geri sökeceğim, montaj plakasını şanzımana iyice yaklaştırmak için motoru geriye alacak bir parça çizmem ve yaptırmam gerekiyor...
Delikler tutuyor...
Spacer ı çizdim.
Parça oldukça büyük, ağır olmaması için aluminyumdan işlettim.
Motoru 6 cm. geriye alınca şanzıman ile bağlantı plakası arası 2 cm. ye düştü buda bağlantı civatalarının oluşacak torka dayanmasını çok kolaylaştıracak.
Nihayet geçicide olsa motoru araca taktım bundan sonrası mekanikden çok elektrik, elektronik...
Daha önce motoru ve kontrol ünitesini test edip ön ayarlarını yapmışdım...
Araca takmayı düşündüğüm göstergelerden biri. Hepsini çok düşük fiyatlara ebay den aldım...
Sökülen benzin deposunun doldurma kapağı yerine şarj prizi...Yalnız kapaklı fiş piyasada bulunmuyor kapaklı olanlar hep dişi yani priz...
Bir kapaklı priz bir fiş ve biraz epoksi ile kendim yaptım...72 V 10 A şarj cihazıda gümrüğe takıldı ama evrakları yolladım bugün yarın gelir.
Şanzımanı tutan bağlı olduğu benzin motoruydu , onu çıkarınca boşta kaldı aşağı düştü vitesler geçmiyor , bu sorunu halletmek için bir ray profil kullandım.
Arka koltuğu sökünce aküleri koymak için pekde düzgün olmayan bir zemin çıkdı
Bu sorunu çözmek için biraz marangozluk gerekti.
Ağır aküler nedeniyle zaman içinde meydana gelebilecek çökmeleri önlemek için çeşitli boylardaki tahtalarla destekli 15 mm. OSB den aldığım ölçülere göre bir platform yaptım.
Arka koltuğun olduğu yere vidaladım.
Aküler yerlerine konuldu , daha sonra üstlerini bir pleksi fanus ile kapatmayı ve fan ile havalandırmayı düşünüyorum.
Ara bağlantılar yapıldı , 72 Volt hazır...
Kablo kesiti 6 mm2 çıkmasına rağmen 16 mm2 kesitli kablo kullandım genede gözüme ince geliyor.
Yaptığım son denemede motorun ters döndüğünü farkettim uç değiştirmek sorunu çözmedi tek çare kontrolun reverse özelliğini kullanmak...
Aracın gaz pedalını söküp yerine potansiyometre pedalı taktım kablosunuda lehimle ekleyip uzattım artık arkadaki motor kontrole gelen bütün kablolar tamam. Yarın veya ilk fırsat bulduğumda test sürüşü için hazır gibi...
Ters dönme sorunu çözüldü , son bağlantılar son lehimler...
2 anahtarlı geçici bir kutu yaptım daha sonra bu anahtarlar yapacağım kontrol panelinde olacak , bir tanesi kontaktörü aktif hale getiriyor diğeri kontrolun e-lock ını kaldırıyor her ikisini açmadan çalışmıyor.
Motoru tekrar monte ettim.
Tüm bağlantılar teorik olarak tamam ilk deneme videosu yorumlarda...
Geçici kontrol kutusunu biraz geliştirdim, artık akü voltajını ve kalan kapasiteyi görebileceğim.
72 Volt 10 A switch mode şarj cihazını bağladım şimdilik güzel çalışıyor dışardanda şarj durumu görülebiliyor. Araç standart bir uzatma kablosu ile şarj edilecek.
Artık deneme sürüşlerini kaydedeceğim.
Dün biraz hava almaya çıktık...Artık taktığım şeyleri söküp boya kaporta işlerine başlama zamanı...
Sürüş testlerinden pek çok geri dönüş aldım, en önemlisi bence volanın arabayı hantallaştırması idi bu nedenle tornada olabildiğince küçülttük.
Volan debriyaj boyutunda küçültüldü, geçmeyen geri vitesi, şanzımanı biraz daha yukarı alarak düzelttim, ıvır zıvır birkaç düzeltme daha yaptım.
Artık güzelleşme zamanı, ayrılabilirsem minikden boya kaportaya göndereceğim.
Geçtiğimiz hafta e-Bis in güzelleşme haftasıydı...
Fırında boyanmadan önce astar boyalı...
Sarı-Lacivert heryere yakışır...
Ve İvedik O.S.B. den eve 24 km. lik yolculuk başlar , benzincide benzin! almaya durmadım sadece birkaç bileşenin sıcaklığını ve bazı civataların sıkılığını kontrol ettim.
Aynı işlemi 10 km de bir yaptım artık Çayyolundayız...
Eve birkaç km kaldı , bendede stres azaldı,
24 km. yi sıfır sorunla tamamladı , bataryanın %65 i duruyor, maksimum 70 km hıza çıkdım daha hızlanabilir ama dördüde kampana olan güçlendiciside olmayan bu frenlere güvenemem.
Ve eve vardık...
e-Bis in şarj prizinide yerine taktım ve artık tamamen yeşil enerjiden ve bedava akülerimizi doldurabiliriz. https://www.youtube.com/watch?v=vboDFjcA5_g
e-Bis vs. BMW i8 hybrid ...Yorumsuz...
e-Bis projesinin %80 i bitti artık evde garajımda devam edeceğim ve bu arabaya bineceksem kesinlikle frenlerini modifiye etmem ve şanzımanın sesini azaltacak birşeylerde yapmam lazım, gerisi mükemmel...
Yol testlerinden edindiğim bilgilerle tüm sistemi yeniden programladım.
Şanzıman sesini azaltmak için Şaşmaz oto sanayi e gittim bulunabilecek en iyi yağ ve katkıları aldım.
e-Bis benzinli kardeşleri ile...
e-Bis ime ilk defa başkasının eli değdi , şanzıman yağını değiştirdik teflon katkıyıda koyduk, gitmişken tüm tekerlerin fren kontrollerinide yaptırttım.
Eve dönerken karbon salınımı çok yüksek , 100 km de 10 litre petrol türevi yakıt tüketen 2 tonluk bir araca tek başına binen bir arkadaşımın iş yerinede uğradım.
Değiştirdiğimiz yağ ve eklediğimiz teflon katkı şanzıman sesini yarı yarıya azalttı,, projeye devam...Motoru garajımda tekrar söktüm bir devir saati takabilmek için volana bir mıknatıs yerleştirmem gerekiyor tabi balansı bozmadan.
Tam mıknatıs boyutunda bir yuva açtım ve mıknatısı epoksi ile oraya yerleştirdim.
Artık motor devrini bir hall sensor ile sürekli okuyabileceğim.
4 Digital Red LED Tachometer RPM Speed Meter Hall Proximity Switch Sensor NPN | eBay
Motoru rpm sensor ile birlikde tekrar taktım artık yaklaşık 25 kg. lık bu montaj hiç zor gelmiyor, 10 kere söküp takınca alışdım.
Artık ortalığı biraz toplama vakti , esc yi, kontaktörü , şantı ve 6s Li-Po yu bir panoda toplayacağım.
ESC yüksek sıcaklıklara ulaştığı için havalandırma gerekli.
İç montaj tamam.
Fanların çalışabilmesi için biraz yükseltip monte ettim.
Akülerin üstünü kapatmak için bir pleksi parça çizdim ve cnc router da kestirdim.
Ön kontrol panelini çizdim ve yaptırdım.
Araba ucuz olunca delip vidalamasıda kolay oluyor.
Ön panel yerine oldu şimdi onlarca lehim ve doğru yerlerden çekilmesi gereken bir sürü kablo var sırada...
Ön paneli kapladım , birde standart gps taktım yavaş yavaş tüm göstergeleri takacağım.
Akülerin yanınada şarj için bir kontaktör ve 72 voltu 12 volta indiren bir adaptör taktım.
Şimdilik bağlantılar tamam gibi test zamanı.
Herşey çalışıyor, sol üstte gps , sağ üstte akü voltajı 73,73 volt çekilen amper 84,5 A. Sol altta motor sıcaklığı 21,7 derece , ortada esc sıcaklığı 28,9 derece , sağ altta motor devri 1808 rpm . Kontaktör ve e-lock açık...
Bu seyyar elektrik sayacı sayesinde şebekeden çekilen gücü akımı voltajı frekansı kısacası herşeyi görebiliyorsunuz , kaç saatte şarj olmuş kaç kW saat elektrik çekmiş hatta birim fiyatını girerseniz kaç liraya akülerin dolduğunuda görebiliyorsunuz. Aküler tam boşken 6,5- 7 saatte yaklaşık 2,5 TL lik elektrik harcayarak doluyorlar, bununlada e-Bis düz yolda sabit süratte 70-80 km yol gidebiliyor.
Bu araca güneş paneli koymak çok anlamlı olmasada dayanamadım yaptım.
Teorik veriler ile pratik ölçümler tuttu, güneşli havalarda ortalama 1 amper ile aküleri şarj edebiliyor.
Bulutsuz bir yaz günü tüm gün şarj olursa 5-7 km yol gidebilir, Güneş şarj sistemi yaklaşık 15 kg. ağırlık artışına neden oldu ama sabit değil kolaylıkla sökülebilir.
