Dahi Bebek Sol Beyin Mantık

[MYGRSL2020]

Dahi Bebek 'Mantık' sol yarısını uyarmak için hazırlandı.
Özellikleri nelerdir? VCD formatında bir filmdir. Her bu bölümde de Türkçe seslendirme kullanılmıştır. Seslendirmeler NTV'nin başarılı haber spikeri Ceren Kerimoğlu (Ceren Kurt) tarafından yapılmıştır. Konuşmalar Türkçe'nin doğru ve güzel kullanımına bir örnektir.
Dahi Bebek Mantık bölümünde: Siyah-beyaz kontrastları, parça-bütün ilişkileri, geometrik formlar, istiflenebilir elemanlar , sıralama, harfler, sayılar, yabancı diller, mantıksal formlar ve bebek yüzleri yer alıyor.
'Dahi Bebek Mantık’ içerisinde Wolfgang Amadeus Mozart, Camille.Saint-Saens, Georges Bizet, Antonio Vivaldi, Pyotr Ilyich Tchaikovsky, George Frideric Handel ve Bendetto Marcello bestecilerin klasik müzik eserleri kullanılmış ve klasik müziğin analitik düşünce gücünü destekleyici etkisinden ve neşesinden faydalanılmıştır.

Siyah-Beyaz Kontrastları:
Bu sahne siyah ve beyaz kontrasına ilişkin temel uyarıcıları içerir. Kırmızı rengin desteğinde siyah-beyaz, farklı geometrik formlar aracılığı ile verilir. Her geometrik form da ayrıca şekilsel uyarıcıdır. İlerleyen sahnelerde yine kırmızı yardımı ile siyah-beyaz, boyalarla, bilyelerle vs. tekrarlanır. Tekrarların sinoptik bağların kalıcı olması için gerekliliği vardır.
Küp, üçgen prizma ve silindir ile tekrarlanan bu sahne farklı uyarıcıları bir arada içerir. Siyah-beyaz kontrası yine kırmızı yardımı ile uyarıcı olarak verilir. Büyük-küçük kavramları görsel uyarıcı olarak sunulur. Ayrıca üst üste binen ardışık, dizgisel bir format kullanılmıştır. Bu sol beynin fonksiyonlarına hitap eder. İlerleyen sahnelerdeki kırmızı-siyah-beyaz yıldız da siyah-beyaz kontrası, büyük-küçük kavramı ve sıralamaya ilişkin uyarıcı içerir. Bu sahne kırmızı zeminde “siyah-beyaz” kontrası ve geometrik forma ilişkin uyarıcıdır. Siyah ve beyaz kareler (dörtgenler) bir araya gelerek daha büyük bir kare oluşturur. Bu durum ise “büyük –küçük” ve “az-çok” kavramlarına ilişkin uyarıcıdır.

Harfler:
Küçük harf ve büyük harflerle ilgili görsel uyarıcıdır. Alfabenin harfleri "ses" olarak verilmiştir. Bu bölüm çocuklara okuma-yazma öğretmek ya da harfleri öğretmek üzere tasarlanmamıştır.Çok kısa bir bölüm olarak, sesler uyarıcı olarak verilir. Avrupa ve Amerika'da kullanılan benzer videolarda alfabe ve hecelemeler uzun ve detaylı olarak verilir. Ancak Türk Eğitim Sistemi'nin yapısı ve özellikleri gereği , harfleri sadece ses olarak bu kısa bölümde vermek yeterlidir. Dil ve konuşma yeteneği sol beynin fonksiyonları arasındadır. Bu bölüm sol beyin için uyarıcı içerir.

Yabancı Diller:
Nesnelerin Türkçesi, İngilizcesi, Almancası ve Fransızcası söylenir. Ses ve nesnesi eşleştirilir. Ancak farklı dillerde. Dil yeteneği sol beyin fonksiyonları
arasındadır. Yabancı dile karşı duyarlılık 6 aydan sonra oluşturulabilir. Beyinde yeni sinoptik bağlar oluşur. Her yabancı dil yeni bağlar oluşmasını sağlar. Sesler uyarıcıdır.

Sayılar:
Sayma kovalarının üzerinde 1’den 10’a kadar renkli sayılar yazılmıştır. Bunlar 1’den başlamak üzere sırayla ekrana gelir. Sayı büyüdükçe kovanın boyutu da büyür. Konuşmacı yavaş yavaş sayar. Hem işitsel hem de görsel uyarıcıdır. “Büyük-küçük” kavramına yönelik de uyarıcıdır. Devamındaki sahnede ise 10’dan geriye doğru sayılır. Çocuğun geriye doğru saymayı öğrenmesi değil bu sayı dizisinin uyarıcı olması amaçlanmıştır. Geriye doğru sayılırken yine sayılar küçüldükçe kovanın boyutu da küçülür.
Önce sahneye bir oyuncak gelir. Kaç oyuncak geldiği sorulur. Altına 1 yazılır. Sonra oyuncak sayısı 3 ‘ e çıkarılır ve tekrar sorulur. Bu sahne “arttırma” ya ilişkin uyarıcıdır. Bir sonraki sahnede yine sayılara ilişkin, renkli küpler kullanılarak uyarıcı oluşturulmuştur. Devamında ise sayılar sadece görüntü olarak verilir. Sayıların altında sayı kadar nesne vardır. Konuşmacı bunları saymaz. Anne- baba çocukla beraber saymalıdır.
Sahneye 3 tane kiraz gelir. Konuşmacı kaç tane kiraz gördüğünü sorar. Sonra 1 kiraz alınır ve kaç tane kiraz kaldığı sorulur. 2 kalır. Daha sonra 2 kiraz alınır ve geriye kalan kiraz sayısı çocuğa sorulur. Bu sahne “eksiltme” ye ilişkin uyarıcıdır. Sayılar, diziler, arttırma ve eksiltmeler daha çok sol beynin fonksiyonlarındandır. Sol beyin analitik düşünür.

Parça-Bütün İlişkileri:
İkiye ayrılmış hayvanlar doğru parçaları ile eşleştirilirler. " parça-bütün" ve "şekil tamamlama" ya ilişkin görsel uyarıcıdır. Aynı zamanda bir etkinlik örneğidir. Bu da “şekil tamamalama ve “parça bütün” ilişkisi için uyarıcıdır. Hemen arkasından gelen tırtıl sahnesi de yine geometrik formlar, “parça-bütün” ve “şekil eşleştirme” için uyarıcıdır. Pekiştirme amaçlıdır. Bu sahnede seslendirme yapılmamıştır.
Üçgen, daire ve dörtgen içinde parçalanmış bölümlere renkli uygun parçalar yerleştirilir. Bu sahne “parça-bütün” ilişkisi ve “şekil eşleştirme” ye ilişkin uyarıcıdır. Renk toplulukları ve geometrik formlar da ayrıca görsel uyarıcıdır.
Tavşan ve civciv puzzle tamamlanır. Bu sahne yine değişik formlarla (tavşan ve civciv) “parça –bütün” ilişkisine yönelik ve “şekil eşleştirme” ye yönelik uyarıcıdır.

Geometrik Formlar:
Kırmızı karenin içine hangi şeklin uygun olduğu çocuğa sorulur. Bir süre beklenir ve sarı elma boşluğa yerleştirilir. Bu sahne doğru "şekil eşleştirme" ye ilişkin uyarıcı içerir. Renk, şekil ve geometrik forma ilişkin uyarıcıdır. Devamındaki sahne de pekiştiricidir. Bu sahnede daireler, üçgenler ve kareler hem görüntü olarak hem de ses olarak veriliyor. Geometrik formlara ilişkin uyarıcıdır.Tek bir daire, üçgen ya da kare değil, çoğul verilmişlerdir. “Az-çok kavramı için uyarıcıdır. Daireler, üçgenler ve kareler daha küçük renkli parçalar birleştirilerek oluşur.
Daire, üçgen, dörtgen ve yıldız. Değişik renklerde ve farklı boyutlarda ekrana gelir. Yine “renk”, “geometrik form” ve “büyük-küçük” ilişkisi açısından uyarıcıdır. Anne-baba, çocukla birlikte bu sahnedeki renkleri saymalıdır, şekillerin isimlerini tekrar etmelidir. Konuşmacının konuşmadığı tüm sahnelerde, anne-baba çocuğa gördüklerini anlatmalı , ona sorular sormalıdır. İzleyen çocuğun yaşına göre , çocukta tekrarlara katılmalıdır. Sarı renkte pek çok geometrik form bir arada görüntüye gelir. Aynı şekilde yeşil, kırmızı ve lacivert renklerde tekrarlanır. Bu sahnelerde hem renkler hem de geometrik formlara ilişkin uyarıcı vardır. Devamındaki sahnede ise farklı renklerde aynı geometrik formlar bir arada görüntülenir. (Sarı, yeşil, mavi ve kırmızı üçgen gibi) Pekiştirici görüntüler, tekrarlar kullanılmıştır.