UEFI Hakkında Bilinmeyenler ve Yanlış Bilinenler

[EFI Shell]

Herkese öncelikle selamlar. Burada yanlış bilinen ve bilinmeyen yönleriyle UEFI'yi anlatacağım. Yanlışım varsa lütfen yorumlarda bildiriniz.
1)Açılımı Unified Extensible Firmware İnterface'dir
2)Hedef disk düzeni GPT(GUID Partition Table)'dir
3)UEFI spesifikasyonunun sonuncusu Mart 2019'da yayınlanan UEFI 2.8'dir.
4)GPT'nin içinde MBR(Master Boot Record) bölümü mevcuttur. Anlayacağınız MBR ve Legacy kaldırılamaz.
5)UEFI başta EFI idi. İntel tarafından 1998 yılında Itanium işlemciler için tasarlanmış bir projedir. EFI'nin son sürümü 1.10'dur. Yerini UEFI 2.0 almıştır. İntel EFI'yi geliştiren bir grup olan UEFI Forum'a devretmiştir.
6)İlk UEFI desteği Windows işletim sistemlerinde Windows Vista'ya Service Pack 1 ile gelmiştir.(Aslında EFI 1.10 desteği gelmiştir. SP1 ile gelme sebebini Microsoft İntel'in forumunda geciktikleri için olduğunu söylediler. Windows Server 2008 içinde aynısı geçerlidir.)
7)Windows 7'ye UEFI desteklemez diyenler çok fazla. Birde UEFI için ESD sıkıştırmalı korsan ISO'lara ihtiyaç duyulduğunu da söyleyen fazla. Ben orijinal Microsoft'tan Hei doc.netten Windows 7 Ultimate SP1 64 Bit Türkçe indirdim. Windows 10 ile dual boot yaptım. Sorunsuz çalıştı. bootx64.efi'ye bile ihtiyaç yok.
8)Windows 8 ve üzeri için UEFI spesifikasyonu 2.3.1 ve üzeri şarttır. Bazı 1.nesil intel core'a sahip laptoplarda UEFI 2.0,2.1 gibi sürümler var. Eğer bunlarda UEFI kurmaya çalışırsanız KMODE EXCEPTION NOT HANDLED BSOD'unu alırsınız.
9)UEFI logosu için bir kullanma şartı mevcuttur. UEFI Forum'da mevcuttur. Kırmızı tonu, çözürlük şartları vardır.
10)UEFI Forum'da UEFI spesifikasyonlarını test etmek amaçlı UEFI Test toolları mevcuttur.
11)UEFI Forum'a destek olan tek Türk şirketi Vestel'dir.(UEFI Forumdan Membership listten bakabilirsiniz.)
12)CD/DVD ile UEFI kurulum yapılabilmektedir. VMWARE vb. tarzı programlarda bu şekilde UEFI kurulabilmektedir. Ben çok kere kurdum.
13)UEFI spesifikasyonunuzu öğrenmenin bir yoluda BIOS'unuzda mevcutsa EFI Shell iledir. EFI Shell'den boot ettiğiizde "ver" yazıp enterlediğinizde yazacaktır.
14)UEFI boot logosu, Fast Boot ve Secure Boot her cihazda yoktur. Örneğin benim laptobumda hiçbiri yok. Yalnızca GPT olarak boot edebiliyor.

Benim bildiklerim bu kadardı. Bilmeyenlere lütfen paylaşalım.

 

[EFI Shell]

Düzenleme(Bazı eksik ve yanlış bilgiler var):
1) 1.nesil Intel Core'lu PC'ler de UEFI BSOD sorunu Asus ve HP nin laptoplarında var. AMI Aptio 4'lü ve Arrandale'li bir PC'de deneyebilirsiniz.
2) EFI ve UEFI aynı şeydir.
3) Windows 8 vs. için UEFI 2.3.1 şart değildir. EFI 1.0'da bile sorunsuz çalışıyor.
4) EFI aslında Itanium için çıkmamıştır. Başta Intel IBI (Intel® Boot Initiative) adında ve sunucular için düşünülmüştür. Itanium işlemciler 2001'de çıkmıştır.
5) Orijinalde EFI BIOS lar da GUI yoktur. Asus EFI BIOS gibi EFI BIOS larda ekstra parçacıklarla eklenmiştir. GUI desteği UEFI 2.1 Spesifikasyonu ile gelmiştir. Yani EFI'de böyle bir şey normalde yoktur.
6) En yaygın bilinen EFI BIOS, Gigabyte Hybrid EFI'dir. Bu EFI bir Legacy Award Modular BIOS üzerine inşa edilmiştir. Asus'un EFI BIOS'u Asus UEFI BIOS un tam aynısıdır.
7) Telefon ve tabletler gibi cihazlarda da EFI ve UEFI vardır. Örneğin Microsoft Lumia'lar UEFI olarak Windows yüklü gelir. İnternette UEFI olarak UEFI Shell üzerinden Windows RT 8.1 yükleyenlere bakabilirsiniz.
8) Önyükleme( Boot) dosyaları işlemci (CPU) mimarisine göre değişir. Liste şu şekildedir:

BOOTIA32.EFI X86_32 (Sadece 32 bit X86_32 işlemciler içindir.)

BOOTX64.EFI X86_64 (Sadece 64 bit CPU ve 64 bit EFI/UEFI BIOS olan PC'ler için.)

BOOTIA64.EFI IA-64 (Sadece Intel Itanium işlemciler içindir. Yalnızca 64 biti vardır.)

BOOTARM.EFI ARM (Sadece 32 bit EFI/UEFI ye sahip ARM işlemciler içindir.)

BOOTAA64.EFI ARM64 (Sadece 64 bit EFI/UEFI ye sahip ARM64 işlemciler içindir.)

9) Windows Server 2008'de RTM sürümünde bile UEFI vardı. Hem X86_64 hemde IA-64 için. Vista için SP1 ile gelmiştir.