timsak
Öğrenci
- Katılım
- 23 Ocak 2011
- Mesajlar
- 83
- Reaksiyon puanı
- 2
- Puanları
- 0
Makro fotoğrafçılığı
100 yılı aşkın bir geçmişi olan fotoğraf teknolojisi belli süreçlerden
geçerek gelişmiş ve bölümlere ayrılmıştır. Portre, stüdyo, belgesel,
spor, vahşi doğa, makro vb. dallarda uzmanlaşmanın sonucunda her bir
alanda uzman fotoğrafçılar yetişmiştir.
Fotoğrafçıların belli alanlarında uzmanlaşmaları o alandaki gelişmeleri
hızlandırırken daha iyi sonuçların da elde edilmesine sebep olmuştur.
Ülkemizde henüz bu alanlara ayrılma çok keskin çizgilerle belirlenememiş
olsa da
dünyada örneklerine baktığımızda genelde her bir fotoğrafçının ayrı bir
alanda özelleştiği görülür. Bu sayede daha iyi sonuçlar elde edilir ve
profesyonelleşme oluşur.
Genelde özel ekipmanla yapılan makro fotoğrafçılığı, sinek, böcek gibi
havyanları fotoğraflama, doku parçalarını (kumaş, kağıt vb gibi)
görüntüleme ve benzeri durumlar için kullanılır. Ayrıca ülkemizde 3 ayrı
TV kanalında gösterilen C.S.I (Crime Scene Investigation ? Suç Yeri
Araştırma) dizilerinde olduğu gibi adli tıp dedektifleri de özellikle
küçük ebatlı delilleri fotoğraflarken bu objektiflerden yararlanırlar.
*MAKRO NEDİR?*
Sözlük anlamı olarak ?yakınlaştırma?, ?büyütme?, ?büyük? anlamlarını
içeren makro (mikro ya da close-up olarak da tanımlanır) genelde özel
objektiflerle yapılan fotoğrafçılığa verilen isimdir. Makro
fotoğrafçılığında objektif aynen bir mikroskop gibi çalışır. Nasıl ki
mikroskop gözün algılayamayacağı kadar küçük cisimlerin görüntülerini
büyütüyorsa makro objektifler de normal de gözle göremeyeceğimiz kadar
küçük cisimleri ya da detayları fotoğraflamamızı sağlar.
Makro objektifler konuya normal bir objektifin yaklaşabileceğinden daha
fazla yaklaşabilirler. Konumuz makro objektifler olduğunda büyütme oranı
hakkında da bilgi vermek gerekir:
*BÜYÜTME ORANI*
Büyütme oranı 1:1 olarak tanımlandığında objektifin konuyu gerçek
boyutlarında yansıtacağı anlamı çıkar. Yani 2 cm boyutundaki bir cisim
film ya da dijital yüzeye aynen 2 cm olarak yansıtılır. 2:1 oranında
görüntünün 2 kat daha büyük olacağı, 1:2 ise yarı boyutunda
yansıtılacağı anlaşılır. Bu iş için özel olarak üretilen makro
objektiflerinde ne kadar büyütme yapılacağı belirtilir. Kullanıcı da bu
bilgilerden yola çıkarak çekimlerini yapar. Ayrıca gerçek makro
objektiflerde netleme halkası üzerinde netliğe bağlı olarak büyütme
oranındaki değişikliği gösteren skala bulunur. Bu da kullanıcıya
yardımcı olan ikinci bir faktördür.
Her ne kadar büyütme oranın yüksek olması fotoğrafçılar tarafından
istenen bir şey olsa da bu oran arttıkça objektife giren ışık
azaldığından bazı sorunları da beraberinde getirir. İlerleyen satırlarda
bunları ayrıntılı olarak inceleyecek olsak da kısaca bu sorunlara
değinebiliriz:
Büyütme oranı arttıkça daha fazla ışığa ihtiyaç duyulur. Bu ise objektif
açıklığı benzerlerine göre daha büyük olan makro objektifler için uzun
pozlama anlamına gelir. Bunun içinse tripod gerekmektedir. Ayrıca alan
derinliğini artırmak için diyaframın kısılması zorunluluğu da ışıkla
ilgili olduğu için ikinci bir problem olarak karşımıza çıkar.
*MAKRO FOTOĞRAFÇILIĞIN KULLANIM ALANLARI*
Makro tekniği kullanılarak çekilen fotoğrafların büyük bir çoğunluğu
böcek türündeki (sinek, böcek vs.) havyanları kapsar. Özellikle bu
alanda çalışan yüzlerce fotoğrafçı vardır.
Kullanılan objektiflere bağlı olarak sinek portresi bile çekilebildiği
için tercih edilen makro fotoğrafçılık, çok ilgi görmektedir. İnsan
gözünün ayrıntılarını algılaması mümkün olmayan sinek, karınca vb. gibi
hayvanların fotoğrafları dikkat çekici olmaktadır.
Makro fotoğrafçılığın kullanım alanlarından biri de bilimsel
araştırmalardır. Mikroskoplara bağlanarak çekilen fotoğraflar bilimsel
amaçlı kullanılmakta ve bilime hizmet etmektedir. Bu tip kullanımda
fotoğraf makinesi objektif kullanmadan doğrudan mikroskoba bağlanır.
Alınan fotoğraflar ise mikroskobun büyütme oranına göre değişen (birkaç
kez büyütmeden milyonlarca kez büyütmeye kadar) büyütmeye sahip olurlar.
Burada dikkat edilmesi gereken şey mikroskobun fotoğraf makinesi ile
kullanıma uygun olmasıdır. Mikroskop kullanılarak yapılan fotoğraflama
tekniğine ?Photomicrography? adı verilir ve bir anlamda makro
fotoğrafçılığın değişik bir türü olarak tanımlanabilir.
Öte yandan yazının girişinde de bahsettiğim gibi bazı TV dizilerinde de
makro fotoğrafçılığın örneklerini görmek mümkün. C.S.I dizilerinde (New
York, Miami, Los Angeles) adli tip dedektifleri olay yerinde yaptıkları
araştırmalarda makro objektiflere sahip fotoğraf makinelerini, makro
flaşlarla beraber kullanıyorlar. Pratikte ya da ülkemizde kullanım bu
yönde mi net bir bilgimiz yok ancak dizide kullanılan ekipmanlar
yazımızın konusu ile bire bir örtüşüyor.
*MAKRO FOTOĞRAF NASIL ÇEKİLİR*
Makro fotoğraflar çekebilmek için izlenecek birkaç yöntem vardır.
Bunlardan biri değiştirilebilir objektifli SLR ya da D-SLR fotoğraf
makinesi edinmektir. Bu makineye takacağınız uygun objektif ya da
aparatlarla makro fotoğraf çekebilirsiniz. Eğer elinizde kompakt bir
fotoğraf makinesi varsa ve buna objektif takabilme imkanınız yoksa bu
makro fotoğraf çekemeyeceğiniz anlamına gelmez. Eğer dijital kompakt bir
fotoğraf makineniz varsa ve buna uygun bir makineyse takacağınız
konvertörlerle de makro fotoğraf çekebilirsiniz.
Eğer mevcut SLR ya da D-SLR fotoğraf makinenizle makro fotoğraf çekmek
istiyorsanız bazı ek aksesuarlarla özel objektifler kullanmadan da bu
tip fotoğraflar çekebilirsiniz.
*MAKRO OBJEKTİFLER*
Makro fotoğraf çekimlerinde kullanılan ve çok yakındaki (1-2 cm)
nesnelere bile netlik yapabilen objektiflere ?makro? objektif adı
verilir. Genelde özel olarak üretilen bu objektiflerin üzerlerinde ya da
teknik bilgilerinde ne kadar büyütme yaptıkları yazılıdır. 1:1 oranından
10:1 hatta 20:1 (yani cisimleri 20 kat daha büyük gösterme) oranı kadar
değişik oranlara sahip olan bu objektiflerin her marka için ayrı ayrı
olarak üretilen modelleri bulunmaktadır.
Makro objektifler çok yakından netleme yapabildikleri için ışık
bakımından zayıftırlar. Yani az ışık alırlar. Bu yüzden aynı odak
uzaklığına sahip normal objektifler kadar diyafram açıklıklarına sahip
değillerdir. Çekim sırasında daha fazla ışığa ihtiyaç duyarlar. Bu da ya
özel makro flaşları ya da uzun pozlama ile sağlanır. Uzun pozlama ise
tripod kullanımını gerekli kılar.
Makro fotoğraflar çekerken tercih sebebi olan makro objektifler,
yakınlaştırma büyütmede iyi sonuçlar verirler.
*
MAKRO ADAPTÖRLERİ (DÖNÜŞTÜRÜCÜLER)*
Eğer kompakt bir dijital fotoğraf makineniz varsa ve bu makineye
objektif takılamıyorsa makro fotoğraf çekemeyeceğiniz anlamına gelmez.
Bazı kompakt dijital fotoğraf makinelerine ek adaptör yardımı ile makro
çekim özelliği kazandırılabilir. Her ne kadar dijital fotoğraf
makinelerinin birçoğunda makro (çiçek simgesi ile gösterilir ve normalde
30-40 cm olan netleme mesafesi 5-10cm?e kadar düşebilir) bulunsa da bunu
makro çekim ile karıştırmamak gerek. Makro modu sadece daha yakın
netleme yapmaya yarar. Ancak bu yazının konusu olan 1-2cm?den netleme
imkanı vermez.
Adaptörler ise kompakt makinelere de makro fotoğraf çekebilme özelliğini
kazandırırlar. Alınan sonuçlar orjinal bir makro objektif
kullanıldığında gözlemlenenler kadar olmasa da birçok durum için
yeterlidir.
*UZATMA TÜPLERİ*
Diyelim ki elinizde değiştirilebilir objektifli bir fotoğraf makinesi
var. Ancak makro objektife ayıracak bütçeniz yok fakat makro fotoğraflar
çekmek istiyorsunuz. Bu durumda İngilizce?de ?Extension Tubes? adı
verilen uzatma tüpleri kullanmanız gerekiyor. Bu tüpler objektifle
fotoğraf makinesi arasına takılır ve normal objektiflerin de makro
objektif gibi kullanılabilmelerini sağlar. Fiyatlarının objektiflere
göre çok düşük olması (100-150$), kullanım kolaylığı, normal
objektiflere makro özelliği kazandırma gibi özellikleri uzatma
tüplerinin tercih sebepleri arasındadır.
Uzatma tüplerinin çalışma prensibi odak uzaklığını artırırak netlik
mesafesini kısaltmaya dayanır. Aynen makro objektiflerde olduğu gibi
büyütme oranları bulunan uzatma tüpleri birden fazla sayıda
kullanılabilir. Büyütme oranı olarak 50, 60X gibi rakamlara ulaşabilen
büyütme tüpleri içi boş ****lden oluşan ****l aparatlardır. Işığın
mesafesini uzattıkları için daha uzun süreli pozlama ihtiyaç duyulur.
Günümüz fotoğraf makinelerinin birçoğunda TTL yani objektiften gelen
ışık ölçülerek pozlama verildiğinden uzatma tüplerinin kullanımı
sırasında poz telafisine gerek duyulmaz.
Uzatma tüpleri markalara göre üretildiği için satın almadan önce mutlaka
elinizdeki fotoğraf makinesi ile uyumlu olup olmadığını araştırmanız
gerekmektedir.
*KÖRÜKLER *
Bir nevi uzatma tüpü olarak tanımlanabilecek makro aksesuarı olan
körükler fotoğraf makinesi ile objektif arasına takılarak kullanılır.
Bir ray üzerinde hareket edebilen ve uzatma mesafesi değiştirebilen
körükler ebatları sebebiyle her yere taşınarak götürülebilecek cihazlar
değillerdir. Genelde stüdyo ortamlarında tercih edilen bu aksesuarlar,
en ince netlik yakalamak için bir çok ayar düğmesine sahiptir. Körükler
görüntü kalitesine etki etmese de mesafe uzadıkça ışığa olan ihtiyaç
artar. Bu da daha uzun pozlamayı gerektirir. Körükler aynı zamanda
önlerine koyulacak diaları çoğaltmak için ?duplicator? olarak da
kullanılır. Körükler sadece SLR ve D-SLR gibi değiştirilebilir
objektifli fotoğraf makineleriyle beraber kullanılabilir. Kompakt
makinelere körük bağlanamaz.
*YAKINLAŞTIRICI MERCEKLER*
Belki de makro çekimleri için uygulanabilecek en ucuz yöntem
yakınlaştırıcı merceklerdir. Filtre olmamalarına karşın objektifin önüne
takılan basit aparatlar olan yakınlaştırıcı mercekler basit bir
büyüteçten başka bir şey değildirler. Oldukça ucuz olan bu
yakınlaştırıcı mercekler tek olarak kullanılabildiği gibi ikili ya da
üçlü olarak kullanılabilirler. Bu şekilde kullanıldığında yakınlaştırma
katsayısı da artar.
*TERS ÇEVİRME HALKALARI*
Makro objektifi olmayan SLR ya da D-SLR kullanıcıları normal
objektiflerini ters çevirerek fotoğraf makinelerine bağlayarak bir nevi
makro objektif elde edebilirler. Bu işlem için ters çevirici halkalar
bulunmaktadır. Ancak her markanın ve her model objektifin ters çevirme
halkası bulunmaz. Ayrıca böyle bir işlemi yapabilseniz bile AF, TTL
ölçüm gibi bazı kolaylıklardan da vazgeçmeniz gerekir. Öte yandan birçok
objektifi bu şekilde taktığınınızda diyafram ayarı yapamazsınız ve en
açık halinde kullanmak zorunda kalırsınız. Yine de tüm bu
dezavantajlarına rağmen elinizdeki objektifi bu ters çevirme halkaları
ile makro olarak kullanabilme imkanı kullanıcılara cazip gelebilir.
*MAKRO ÇEKİMLERDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR*
Yakından nesneleri fotoğraflamak olarak tanımlanan makro
fotoğrafçılığında en önemli sorunlardan biri ışıktır. Nesnelelere belli
bir mesafeden daha fazla yaklaştığınızda ışık sorunu ortaya çıkar.
Özellikle 1-2 cm?lik bir mesafeden objektife yeteri kadar ışık gelmesi
zordur. Bu gibi durumlarda yapılacak belli şeyler vardır. En pratik
çözüm uzun pozlama vermektir. Ancak bu da makinenin sallanması sonucunu
doğrur ki tiripod kullanımını zorunlu bırakır. Tripod kullanıldığı zaman
ise konunun sabit olması gerekir. Bu da her zaman mümkün olmayabilir.
Bu yüzden ya gün ışığında çalışmayı gerektirir ya da kendi ışığınızı
kendiniz üretirsiniz. Makro fotoğrafçılık için özel olarak tasarlanan
flaşlar bulunmaktadır. Bu flaşlara ?ring? yani ?halka? flaş adı verilir.
Aşağıda ayrıntılarıyla anlatacağımız için burada kısa tutuyoruz ve diğer
sorunlara yöneliyoruz.
Makro çekimlerde karşılaşılan bir diğer sorun ise alan derinliği
meselesidir. Makro objektiflerin açıklıklarının yeterli olmaması ve
konuya yakın çekim yapma zorunluluğu açık diyafram kullanımını
gerektirir. Bu durumda ise alan derinliği çok çok az olur. Bu da
çekimlerde zaman zaman fotoğrafçılara sorun çıkaran konulardan biridir.
Bir diğer sorun ise konuların hareketli ya da hareketlerini uzun süre
tutamayan konularla yapılan çekimlerdir. Örneğin stüdyoda üzerinde su
damlacıkları olan bir şişenin fotoğraflarını çekmek isterseniz bu biraz
sorun olabilir. Çünkü kullanılan cihazların ısı yayması suyun buharlaşma
riskini artırır. Böyle bir çekimi gerçek su ile yapmak mümkün
olmadığından bazı kimyasal maddeler devreye girer. Özel olarak bu işler
için üretilen bu malzemelerle saatlerce çekim yapmak mümkün olur.
*MAKRO FOTOĞRAF AKSESUARLARI*
Her ne kadar makro fotoğraflar bir objektif ve fotoğraf makinesi ile
çekilse de bazı ek aksesuarlarla fotoğrafların kalitesi artırılabilir:
*A-Flaşlar:*
Normal flaşlar ya da tepe flaşları makro çekimler için çok güçlüdürler.
Ayrıca açıları objektifin tam önündeki konuları aydınlatmak için yeterli
gelmeyebilir. Makro çekimleri için özel olarak üretilen ve kullanılan
halka (ring) flaşlar objektifin önüne takılarak kullanılır ve oldukça
soft bir etki bıraktıkları doğal ışık etkisi verirler. Dairesel bir
şekle sahip olan bu halka flaşların bir bölümünün etkisini azaltıp bir
bölümünü artırmak, bir kısmını kapatıp açmak mümkün. Bu sayede istenen
gölge etkisi de sağlanabilir. Her ne kadar aksesuar olarak tanımlasak da
halka flaşlar aslında makro fotoğrafçılığın vazgeçilmez demirbaşlarından
biridir. Çünkü açıkhavada güneşli günlerde yapılan çekimler dışındaki
durumların hemen hemen tamamında bu tip flaşa ihtiyaç duyulur.
Öte yandan acil durumlar için elde halka flaş bulunmuyorsa tepe flaşını
yansıtıcı ile kullanarak benzer bir etki de sağlanabilir. Yine de bu
etki gerçek bir halka flaşın verdiği etkiyi tam olarak vermez.
Halka flaşlar harici flaş yuvasına bağlandıkları için bu özelliği
olmayan fotoğraf makinelerine bağlanamazlar. Flaş satın almadan önce
fotoğraf makinenizin böyle bir yuvası olup olmadığını, satın alacağınız
flaşın sizdeki makine ile uyumlu olup olmadığını araştırmanız gerekir.
*B-Kablo Deklanşör veya Uzaktan Kumanda:*
Konuya yakın olmaları sebebiyle makro çekimler sırasında fotoğraf
makinesinin titreme riski yüksettir. Özellikle düşük enstantane
kullanıldığında bu risk oldukça artar. Bunun önüne geçmek için daha çok
klasik fotoğraf makinelerinde kullanılan kablo deklanşörler çeşitli
uzunluklara sahip basit mekanizmalı aksesuarlardır. Genelde deklanşör
üzerinde bulunan özel bir yuvaya vidalanarak takılırlar. Ancak bu yuva
günümüz modern dijital fotoğraf makinelerinde fazla tercih
edilmemektedir. Bunun yerine genelde kızılötesi ile haberleşme sağlayan
uzaktan kumandalar kullanılmaktadır. Marka ve modele göre özel olarak
üretilen bu uzaktan kumandalar ile makineyi sarsmadan ve titreme olmadan
çekim yapılabilir.
Tüm bunlara ayıracak bir bütçeniz yoksa hemen hemen birçok fotoğraf
makinesinde bulunan zamanlayıcı (self timer) kullanarak makro
fotoğraflar da çekebilirsiniz.
*C-Üçayak (Tripod)*
Makro fotoğrafçılığında diğer fotoğrafçılık türleri kadar gerekli olan
bir aksesuar ise üçayaktır. Üçayaklar özellikle uzun süreli pozlamalarda
kullanılır ve genelde makro çekimlerinde bu aksesuarlara ihtiyaç
duyulur. Normalda konudan epey uzakta duran üçayaklar özel aksesuarlarla
konuya yakınlaştırılır.
Ancak özellikle uzatma çubukları ile kullanılan üçayakların fotoğraf
makinesi ve objektifinin ağırlığını taşıyabilecek ağırlığa sahip
olmaları gerekir. Bu ise sadece kaliteli üçayaklarda bulunan bir
özelliktir. Bu sebeple makro fotoğraf çekimlerinde kullanacağınız
üçayağın belli bir kalitede olma zorunluluğu bulunur.
*MAKRO ÇEKİMLERDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER*
Bu tip çekimlerde öncelikle ekipmanınızın tam olması gerekir. Objektif,
uzatma tüpü, körük ya da benzeri ekipmanlardan biri eksikse istediğiniz
kareleri yakalama şansınız düşük olur.
Ayrıca çekim yapılacak ortama uygun aksesuarları da kullanmanız gerekir.
Örneğin kapalı bir mekanda makro çalışması yapacaksanız halka flaşınızın
olması gerekir. Çünkü kapalı mekanlarda ışık yetersiz olur ve makro
fotoğrafçılığında en çok ihtiyaç duyacağınız şey ışıktır.
Üçüncü ihtiyacınız olan şey ise ?sabır?dır. Her ne kadar fotoğrafçılığın
hemen hemen bütün dallarında çalışan fotoğrafçılar için sabırlı olmak en
önemli özelliklerden biri olsa da makro fotoğrafçılığında bu iki kat
daha önemlidir. Çünkü zaman zaman saatlerce bir konunun istediğiniz açı
ya da ışığa gelmesini bekleyebilirsiniz. Ya da istediğiniz ışık
geldiğinde konu yerinde olmayabilir. Özellikle böcek vb. küçük
hayvanları fotoğraflarken sabırlı olmak gerekir. Çünkü bu hayvanları
istediğiniz gibi (canlı olanlarını) yönlendirmeniz mümkün olmayabilir.
Son olarak dikkat edilmesi gereken konu makro fotoğrafların bol ışıklı
ortamları sevdiğidir. Teknolojileri ve çekim teknikleri sebebiyle yeteri
kadar ışık kullanılamayan makro fotoğrafçılığında bol ışıklı ortamlar
tercih edilmelidir. Düşük aydınlatmalı mekanlarda hem uzun süreli
pozlama yapılmak zorunda kalınır hem de alan derinliği çok düşük olur.
Ki ikisi de istenen şeyler değildir. Bu yüzden ya açıkhavada güneşli ya
da bol ışıklı günlerde çekim yapın. Ya da yanınızda kendi ışık
kaynağınızı (mesela halka flaş) taşıyın.
Konuyu toparlayıp bu makalemize bir nokta koymak gerekirse;
Fotoğrafçılığın en zevkli bölümlerinden biri olan makro fotoğraf bir
dizi özel ekipmanla yapılan, yorucu, sabır gerektiren ama bir o kadar da
eğlenceli bir çalışmadır. İster özel bir makineniz olsun isterseniz
çeşitili aksesuarlarla onu makro fotoğraf çeker hale getirin, elde
ettiğiniz sonuçlar bazen sizi ve çevrenizdekileri bile şaşırtacak kadar
değişik olabilir.
Kaynak:
http://www.grafikerler.net (mavitayfa)
>Alıntı: http://www.grafikerler.net/makro-fotografciligi-t6301.html
