Bisikletin Tarihi

[Dora]

Bisiklet, motorsuz, iki tekerlekli, pedallı, insan kuvveti ile gelişen tek ulaşım aracı, çiftteker.
Bisiklet sporunda da tüketilir.
Yarış bisikleti, dağ bisikleti, kent bisikleti, motorlu bisiklet, BMX, yatay bisiklet (recumbent), çift kişilik bisiklet (tandem) gibi çeşitleri bulunmaktadır.
Vitesli ve vitessiz çeşitleri yer almaktadır.
İlk bisiklet 1791’de Sivrac’ın bisikletiydi.
Bunun tek direksiyonu (gidonu) dahi yoktu.
1818’de ilk kez gidonlu bisiklet yer aldı (Karl Drais) ve 1839’da Mac Millan’ın ilk pedallı bisikleti icadı bu günkü bisikletlerin taslağını meydana getirdi.

Bisikletin Gelişimi

İlk bisiklet fazlaca ilkel biçimde 12. yüzyılda Çin’de görülmüştür.
Fransız Sirvac yaptığı sağ ve sol ayakların itmesiyle yürüyen bisiklet yapmıştır.
“Celerifere” ismini taşıyan bu alet 1791 tarihlidir.
Baron Karl Von Drais, Drais de Senerbol’un yaptığı bisikleti geliştirmiş ve bisiklete gidon eklemiştir.
Bu bisiklet 1816 senesinde yapılmıştır.
Bu bisiklet tahtadan imal edilmiştir.
1818’de bisiklette metal kullanılmaya başlanmıştır.
Leonardo Da Vinci’nin çizimleri kullanarak ilk pedallı bisikleti yapan Kirkpatrick Mac Millan’dır.
1839-1840yılları arasında İskoçya’da uygulanan bu bisiklet, halen Londra Science Museum’da sergilenmektedir.
1855’te Fransız Ernest Michaux’un bisikleti pedalı tesir olarak kullanmıştır.
1870ten ardından tasarlanan yeni bisikletlere “Bicyole” denilmiştir.
Bu modelde ön tekerliğin çapı tek ila 1,5 metre arasında değişmiştir.
İlk seri imalat bisiklet “Michaux Company” doğrulusunda yapılmıştır.
Şirket, senede yüzkırk bisiklet üretiyordu.
Bisikletin alaka görmesi devresinin devletlerinin de ilgisini çekmiştir.
1800’lerin ikinci %50 sinde Fransa Koruma Bakanlığı bisiklet üretimini takviye vermiş ve 1871’de üretilen bisikletler Almanya ile uygulanan savaşta kullanılmaktadır.

Trufaut, içi boş kauçuk lastiğini bulmuş, bunu İngiltere’de denk tekerlekli komple kadrolu, bilyeli ve ulusal bisikletlerin yapması ve sonrasında ortadan katlanan portatif bisikletler izlemiştir.
İrlanda’da 1888 seneninde havalı plastik bisikletler pazara sürülmüştür.
Bu vaziyet, bisiklet endüstrisini geliştirmiştir.
Bisiklet imalatında sarf edilen malzemenin ücretinin yüksekliği, işçilik maliyetlerinin yüksekliği hasebiyle halka inememiştir.
1800’lerin sonundan fabrikaların yükselmesi ve seri üretimin hızlanmasıyla maliyetlerde yaşanan düşüş bisikletin geniş kitlelere ulaşmasını sağladı.
Özellikle Fransa, Belçika, İngiltere, İtalya ve İspanya’daki bisiklet fabrikaları bisikletin bu milletlerde yaygınlaşmasına ve bisiklet sporunu gelişmesine ön ayak meydana gelmiştir.
2.
Dünya Savaşı’nda Avrupa ülkeleri bisikleti askeri gaye ile (ordu süratinin artırılması) kullanmışlardır.


Finlandiya , 1944

Teker Çaplarına Göre
Bisiklet çeşitleri birkaç değişik şeklinde sınıflandırılabilirler.
Bunlardan birisi tekerlek çaplarına göre sınıflandırmadır.
3 teker çapı henüz defa sıklıkla kullanılmaktadır.
Bunlar: 622mm (28¨), 559mm (26¨), 406mm (20¨).
Bunların dışında 27¨ çapındaki tekerlekler uzun seneler süresince yol bisikletlerinde kullanılmaktadır.
584mm çaplı 650B olarak tariflenen tekerlekler de son günlerde kimi yapımcılardoğrulusunda kullanılmaya başlanmıştır.
Teker çapı sınıflandırmasına göre 28¨ teker çapına sahip bisikletler yol bisikleti, 26¨ teker çapına sahip bisikletler dağ bisikleti olarak kabaca tariflenir.
20¨ tekerlere sahip bisikletler BMX bisikletleri 19¨ hacı bisikleti olabildikleri gibi,değişik 3 tekerlekli hem de 4 tekerlekli bisikletlerde ve yatay bisikletlerde sık sıkkullanılırlar.

Kullanım Amaçlarına Göre
Bisikletler kullanım amaçlarına göre de sınıflandırılabilirler.
Teker çapı ne olursa olsun, ince tekerli ve henüz nahif yapılı, asfaltta kullanıma yönelik yapılmış bisikletlere yol bisikleti adı verilir.
Gene teker çapı 622mm veyahut 559mm olmasına bakılmaksızın (genellikle 559mm olur), dayanıklı gövdeli ve metanetli parçalardan yapılmış, henüz kalın lastiklerin kullanılmasına destur veren bisikletler araziye uygundurlar ve bunlara dağ bisikleti adı verilir.
Dağ bisikletlerinin ön süspansiyonlu, ön ve arka süspansiyonlu, süspansiyonsuzçeşitleri olabilir.
Süspansiyon miktarına ve olup-olmamasına göre bisiklet kullanım alanları değişebilir.
Teker çapı 622mm veyahut 559mm ve son günlerde da 584mm olarak imal edilenkimi bisikletler, uzun yollarda kullanılmak emeliyle üretilirler.
Bu bisikletlerin ön ve arka kısımlarında çanta taşımaya imkânları bulunmaktadır.
Çamurluklar, ferah sele ve gidonlar kullanırlar.
Tek emeli uzun mesafelere binicisini ve binicinin eşyalarını ulaştırmak olan bu bisikletlere tur bisikleti adı verilir.
Teker çapı Türkiye’de 28¨, Fransa, İtalya, İskandinav ülkeleri gibi bölgelerde ise 650B olan kimi bisikletler bulunmaktadır ki bunlara kent bisikletleri adı verilir.
Bu bisikletlerin fazlası vakit ön ve arkalarında sepetleri, dinamolu ışıklandırma sistemleri bulunmaktadır.
Avrupa’nın birçok yerinde genç-yaşlı kişiler kent içindeki işlerini görmek, tekyerden tek yere gitmek, yük ulaştırmak için bu bisikletleri kullanırlar.
Asıl emeli akrobasi ve kimi kalifiye yarışlar olan, dayanıklı yapılı ve 20¨ tekerlekli bisikletlere BMX bisikletleri adı verilir.
Bu bisikletler 1980’li senelerden ardından meydana çıkmış ve tüm dünyada popülerlik kazanmışlardır.
İki sürücünün eş zamanlı binmesine izin eden bisikletlere tandem adı verilir.
Tandemler uzun turlardan kısa arazi yarışlarına kadar birçok değişik bölgedekullanılabilirler.
Sürücüsünün arka kısmına yaslanmasına hem de bazen yatar pozisyonda durmasına izin eden bisikletlere yatay bisiklet adı verilir.
Yatay bisikletler Türkiye’de süregelen değildir.
Yatay bisiklet sözcüğü dahi bilinmemektedir.
Yatay bisikletin İngilizce’si Recumbent’dir.
Sadece tek tek tekeri olan bisikletler de bulunmaktadır.
İki teker karşılığı sarfedilen İngilizcesi “bicycle” olan bisiklet ,tek tekerden oluştuğu için İngilizce’deki “unicycle” sözcüğünün karşılığı olarak unisiklet kelimesiyle tanımlanmaya başlamıştır..
Eskiden sirklerde gösteri emeliyle sarfedilen unisikletler,son senelerde sokak hareket yarışmalardan unisiklet basketbolu,hokeyi ve dağ unisikleti anlamina gelen “Muni” kategorilerine kadar geniş tek alana yayılmış ve gittikçe dünyada popülerlik kazanmışlardır.
Tek tekerli bisiklet,yani unisikleti kullanmayı öğrenmek normal bisiklet kullanmaktan değişiktir.
İş bisikletleri bilhassa yük ulaştırmak için üretilirler.
Bazıları surat kilo ve üstündeki yükleri taşıyabilecek kadar sağlamdır.
2 ya da 3 tekerlekli desenleri bulunmaktadır.

Mücahit25