Nokia'nın dünü, bugünü ve yarını

[GeceBekcisi]

Ekli dosyayı görüntüle 5961

Merhabalar,
[email protected]
SDN ailesine katıldığımdan beri yazacağım ilk analiz yazımla karşınızdayım. Bu yazıda hakkında her kafadan ayrı bir ses çıkan (hatta bazılarının şimdiden"öldü" diyerek cenaze namazını kılmaya hazırlandıkları) Nokia'nın bugünkü haline gelmesini sağlayan geçmişini ve bu geçmişe istinaden bundan sonrasındaki planlarını inceleyeceğim.
[email protected]
Eski ve mevcut çalışanlarla yapılan söyleşi ve röportajlara göre Nokia'yı bugünlerine taşıyan değişim 1992-2006 yılları arasında CEO'luk yapmış Jorma Ollila'nın 2000'li yılların başında aldığı kararlarla başladı ve daha sonra Jorma Ollila'nın yerine 2005 yılında Olli-Pekka Kallasvuo'yu önermesi ve 2006 yılında CEO seçilmesini sağlaması ile daha kötü bir hale geldi. Daha önce kendisi için hiçbir özel karşılama/düzenleme istemediğinden habersiz bir şekilde fabrikaya gelip çalışanları ziyaret eden ve onlardan kendisine yalnızca ismi ile hitap etmelerini isteyen Jorma Ollila'nın yerine gelen Olli-Pekka Kallasvuo'nun kendi dönemi içinde güvensiz davranarak çalışanları sıkı sıkıya takip edip sürekli üstlerine izleten hali, çalışanlar arasında motivasyon düşüklüğüne ve gerginliğe sebep oldu.
[email protected]
Şirketin bir sorunu daha vardı, aşırı büyüme. Daha öncesinde az sayıda ürün üzerine odaklanmış proje takımları, 2000'li yılların başında alınan "yıl içerisinde duyurulan ürün sayısının yaklaşık on misline çıkması" kararı gereğince bileşen atölyeleri haline getirildi. Böylece üretim her şeyiyle bir bütün olarak tasarlanan ve üretilen sayılı telefonlardan, "X model telefonda kamera kullanılacak, kamera atölyesinden gerekli bileşenleri temin edin" şeklindeki toplama PC mantığına dönüştü. Bu, ürün yelpazesini genişletirken en etkili çalışma yolu iken ürünlerin doğrudan kendileri için tasarlanmamış bileşenlerden oluşmasıyla bileşik performansını düşüren ve cihazların birbirlerine epey benzeyerek kendilerine has karakterlerini yitirmelerini sağlayan bir etken oldu.
[email protected]
Buna ek olarak, Jorma Ollila'nın emriyle 2003'ün son aylarında şirket üçe bölündü: Telefonlar, çoklu ortam ve işletme birimleri kuruldu. Telefonlar birimi "geniş tüketici kitlelerine hitap edecek temel cihazlar"dan sorumluyken, çoklu ortam birimine "resim, müzik, oyunlar ve diğer ilgi çekici özellikler ile çoklu ortamı müşterilere sunmak" görevi atandı, işletme biriminin görevi ise "ticari kullanıcılar için kusursuz iletişim cihazları üretmek"ti. Temelde mantıklı görünen bu yaklaşım, her birimi aynı pazar için aynı miktardaki kaynaklarla birbiri ile yarışmasına zorlarken, işlevsel olarak birbirinden pek farkı olmayan birçok ürün üretilmesini engelleyecek öngörüye sahip lider eksikliği nedeniyle Nokia'nın zararına oldu.
[email protected]
Lider eksikliği demişken belirtelim, Nokia'nın temel sorunlarından biri de yaklaşık 300 tane kıdemli ve normal başkan yardımcısına sahip olmasıydı. Evet, yanlış duymadınız, tam 300 tane. Aslında işlerinde gayet başarılı olan ve bugün farkında olmadan kullandığımız birçok teknolojiyi keşfedip ortaya çıkaran Nokia mühendisleri, ürünlerin gelişimleri için kritik öneme sahip fikirlerine ve çözümlerine dair onayları kimin neye evet neye hayır diyeceğinin belli olmadığı, finanstan iyi anlayıp ürünlerden pek anlamayan bu müdür bulutundan geçirip ürünlere yansıtamadı. Böylesine ağır bir bürokrasinin sonucu olarak ürünlerin gelişimi durma noktasına geldi ve Nokia ilerleyemediği için hep kendini tekrar eden ürünler çıkartan bir şirket konumuna düştü.
[email protected]
Böylece ilk uygulama mağazasını 2003 yılında açan, ilk dokunmatik geniş ekranlı telefonu olan 7710'u 2004 yılında piyasaya süren Nokia, attığı adımların gerisini gereğince yerine getiremediği için 2007 yılında piyasaya çıkan ve Nokia'nın açtığı yolda epey ilerleyen Apple'ın iPhone isimli ürünü karşısında yenik düştü. İnsanlar Nokia'dan alışık oldukları karmaşık yapıdaki donanım odaklı cihazlardan kaçıp kullanımı kolay ve yazılım odaklı olan iPhone'a yönelmeye başladıklarında Nokia bir şeyler yapmak için geç kalmıştı, bir de donanım odaklı yönetimin bunu görememesi ve iPhone'un donanımsal zayıflıklarından dolayı başarılı olamayacağını düşünmesi Nokia'yı iyice geciktirdi.
[email protected]
Bu gecikme 2008 yılında Nokia'yı mali açıdan vurmaya başladığında, yönetim yazılıma gereken önemi vermesi gerektiğini acı yolla anladı ve kendilerine yeni bir yol çizdi: Nokia artık yazılım ve hizmet odaklı bir donanım şirketi olacaktı. Bunun için ilk adım olarak Symbian'ın ellerinde olmayan hisselerini diğer ortaklardan (Ericsson, Sony Ericsson, Matsushita/Panasonic ve Samsung) satın alarak kontrolü tamamen kendi elline aldı ve bir çok ortakla birlikte (Sony Ericsson, NTT DoCoMo, Texas Instruments, Vodafone, Samsung, ST Ericsson ve AT&T) Symbian vakfını kurup Symbian'ın kontrolünü bu vakfa devretti. Ayrıca tüm dünyada yaygın olarak kullanılan ve avantajları saymakla bitmeyecek Qt yazılım geliştirme iskeletini geliştiren Trolltech isimli yazılım şirketi satın alındı ve kaynak kodu halka açılacağı için baştan yazılıp temizlenecek ve geliştirilecek olan yeni Symbian'ın yazılım stratejisi Qt üzerine kuruldu. Bir yandan da artık iyice çevrimiçi dünyaya bağımlı hale gelen telefonlarda ihtiyaç duyulan servis ağını Ovi markası altında örmeye başladı.
[email protected]
Şimdi 2010 yılındayız ve Nokia'nın 2 yıl önce atmaya başladığı bu adımların artık meyve vermeye başlamak üzere olduğunu görüyoruz. Symbian kaynak kodu halka açıldı, işletim sistemine ait kodlar temizlenerek baştan yazıldı, S60 arayüzü ise epey elden geçirilerek işletim sistemindeki gelişmelere ayak uydurması sağlandı. Yeni nesil Symbian^3 taşıyan cihazlardan ilki olan N8 içerisinde Qt 4.6 yüklü olarak piyasaya sürüldü ve Ovi servisleri artık daha kullanıcı dostu, daha kullanılabilir bir hale ulaştı, olgunlaşmaya başladı. Bir yandan da 7710 üzerinde kullanılan S90 arayüzünün Symbian çekirdeği yerine Linux çekirdeği üzerinde devam ettirilen hali olan Maemo, mobil cihazlar arenasına girmeye gecikmiş ve fazlasıyla istekli olan bir diğer dev olan Intel'in kendi Linux temelli işletim sistemi Moblin ile birleştirilip Linux vakfının sponsorluğu altında MeeGo adı ile piyasaya sürüldü.
[email protected]
Ayrıca yukarıda anlattığım hataları icra eden Olli-Pekka Kallasvuo gönderilerek, yerine Microsoft kökenli olduğundan oldukça yazılım odaklı olan Stephen Elop getirildi, Jorma Ollila ise önümüzdeki sene yönetim kurulundan ayrılacak. Anssi Vanjoki 2006'da CEO seçilmemesinin ardından ikinci kez CEO seçilmediği ve bu nedenle Stephen Elop'la anlaşamayacağı için 5 ay kadar sonra görevini bırakacak. Mobil bilgisayarlar departman şefi Ari Jaaksi ise Palm'dan Peter Skillman ile değiş tokuş edildi. Daha önce S60 birimini yönetmiş ve şimdi Symbian Vakfı'nın başkanı olan Lee Williams ise büyük ihtimalle Stephen Elop'un zorlaması ile (bkz: önemli güncelleme) görevini bıraktı. Bugün (21.10.2010) itibarı ile 1800 kadar çalışanın ise işten atılacağı duyruldu. Yani anlayacağınız Nokia'yı bugünlerine taşıyan kadrosu nerdeyse tamamen değiştirildi ve değiştirilecek.
[email protected]
Peki, önümüzdeki zaman diliminde ne olacak? S40 ve S60 arayüzlerine sahip Nokia cihazları kullanmış olan okuyucularım bilirler, cihazlar bazı özellikler dışında birbirine oldukça benzerdir, hatta deneyimsiz bir kullanıcının yazılımsal olarak tamamen farklı yapıdaki iki cihazın yazılımlarını birbirinden ayırt etmesi zordur. Nokia'nın 2011 yılı ve sonrası için de planı da benzer şekildedir; artık S40'ın yerini alarak orta dilime yerleşecek olan Symbian ve Symbian'ın yerini alarak üst dilime yerleşecek MeeGo olan cihazların yazılımsal görünümleri (Symbian^4'ten itibaren her ikisinde de Qt Quick temelli bir arayüz kullanılacağı için, bkz: önemli güncelleme) aynı olacak fakat asıl yazılımsal farklar altlarında yatan farklı çekirdeklere sahip işletim sistemlerinin sunduklarından ileri gelecek. Birisi için geliştirilen bir uygulama diğerinde de çalışabilecek, böylece kullanıcının yapacağı tercih (diğerine kıyasla) uygun fiyatlı, zayıf donanımlı ve daha hafif Symbian işletim sistemli cihazlar ile yüksek fiyatlı, güçlü donanımlı ve daha ağır MeeGo işletim sistemli cihazlar arasında olacak ve kullanıcıların çoğu cihazların işletim sistemlerinin farklı olduğunu bilmeyecek, anlamayacak.
[email protected]
Ayrıca masa üstünden diz üstüne küçülen bilgisayarların diz üstünden de el üstüne küçüleceğini Nokia gibi açıkça görebilen Intel'in, mevcut PC pazarındaki hakim konumunu gelecekte el üstü bilgisayar satışları şimdiki diz üstü bilgisayar satışları gibi olduğu dönemde Intel'in bu pazarda uyumasından faydalanıp büyüdükçe büyüyen ARM'a kaptırmaya pek niyeti olmadığından MeeGo işletim sistemli Intel işlemcili mobil cihazların sayısı Intel ve Nokia'nın zorlaması ile (şimdiki Android temelli cihaz patlamasına benzer şekilde) aşırı miktarda artacak ve Qt bu büyümenin lokomotifi olacak.
[email protected]
Yazımı buraya kadar okuduğunuz için içtenlikle teşekkür ederim. Yazıyı oldukça geç bir saatte yazdığım için (GeceBekcisi olmak böyle birşey) yanlışlar/eksikler olabilir, şimdiden özür dilerim. Yazımın ardına sizlerden gelecek yorum ve tartışmalarla içeriği geliştirip genişletebilirim, ayrıca talep gelirse faydalandığım kaynakları da ekleyebilirim.
[email protected]
--------------------------------------------------
Önemli Güncelleme:
[email protected]
Nokia bugün yaptığı bir basın duyurusu ile gelecek hakkında çok önemli yeni bilgiler verdi. Bunlardan ilki Symbian için sürüm politikasından vazgeçilerek, yeniliklerin zaman zaman yayınlanacak güncellemeler ile mevcut Symbian^3 kod yapısına adım adım eklenmesi şeklindeydi. Peki bu biz kullanıcılar için ne anlama geliyor?
[email protected]
Bugün alacağınız Symbian^3 taşıyan bir cihaz (donanımı yettiği sürece) güncelliğini yitirmeyecek ve normalde bir sonraki Symbian sürümü için planlanan tüm yeniliklere, çıkartılacak ufak güncelleme paketlerini kurarak sahip olabileceksiniz demek (ki ilk örneğinin Qt 4.7 temelli tarayıcı paketi olacağı epeydir biliniyor).
[email protected]
Evet, yanlış duymadınız, bundan sonra Symbian işletim sistemli cihazlar (iOS temelli cihazlar gibi) her daim en son cihazlarla aynı yazılımsal özellikleri taşıyabilecek. Bu kelimenin tam anlamıyla mükemmel bir gelişme!
[email protected]
Diğer önemli gelişme ise MeeGo Touch framework'ü ile uyumsuz olan Symbian Orbit widget toolkit'inin bırakılarak arayüzün her iki işletim sisteminde de Qt Quick / QML ile tasarlanacak olmasıydı. Bu daha çok uygulama geliştiricilerini ilgilendiriyor gibi gözükse de, Symbian^3 cihazların Symbian^4 için tasarlanan yeni arayüze sahip olabilip (bu esnada AVKON desteği düşürülmeyeceği için) bir yandan da eski S60v5 uygulamalarının yeni arayüzde de çalışabileceği (yani geriye uyumluluğun uzun bir süre kaybedilmeyeceği) anlamına geliyor.
[email protected]
Ayrıca MeeGo ile Symbian arasındaki uyumsuzluk tamamen ortadan kaldırılacağı için "tek kod - çift işletim sistemi" mantığı çok daha iyi oturacak, bu da her iki işletim sistemi için mevcut uygulama sayısının oldukça artması anlamına geliyor.
[email protected]
Ve son olarak, uzun süredir üzerinde çalışılan Orbit projesinin rafa kaldırılmasına istinaden QML temelli yeni arayüzün yazılması için bir süre daha geçeceği ve Symbian^4 ile MeeGo Handset UI olarak bildiğimiz projelerin piyasaya çıkışının geciktiği anlamına geliyor (bunu bugün Stephen Elop MeeGo için doğrulamış durumda, bkz: http://www.engadget.com/2010/10/21/stephen-elop-first-meego-device-is-a-2011-event/).
--------------------------------------------------
[email protected]
Saygılarımla,
GeceBekcisi

 

[meba1905]

Guzel bir tespit olmus. Bu arada ilk yazin hayirli olsun devamini bekleriz.

 

[alabula]

Son derece ilgi çekici ve irdeleyici bir yazı olmuş.
Nokia'ya dair sorulabilecek birçok "Neden?" sorusunun yanıtı aranmış ve hatta net bir şekilde ortaya konmuş.
Qt temelli bir arayüz, dünyanın en çok satan ve akıllı telefonlar alanındaki en deneyimli ismi Nokia ve işlemci devi Intel. Bu üçlünün başarısız olması gibi bir olasılık mobil dünyada taşların yerinden oynaması anlamına gelir.
Ellerine sağlık GeceBekcisi

 

[hüseyin123]

tebrik ediyorum çok güzel olmuş.
BENİM GÖRÜŞÜM: hantal,kaba,cebesığmaz,çoğuzaman tipsiz, modelleri var. keşke birileri çıkıp bir de samsungu alatsa

 

[mr_rain]

Eline sağlık, uzun ama güzel bir yazı olmuş ++

 

[N3CAT1]

Nokia bence Qt 'yi keşfetmsiyle kaderi değişti. MeeGo ve Symbian 'ın gelecekte başarılı olacağını düşünüyorum. Ama kullanıcıları gereksiz güvenlik önlemleriyle kısıtlamadığı sürece.

 

[alabula]

Nokia bence Qt 'yi keşfetmsiyle kaderi değişti. MeeGo ve Symbian 'ın gelecekte başarılı olacağını düşünüyorum. Ama kullanıcıları gereksiz güvenlik önlemleriyle kısıtlamadığı sürece.

Gereksiz güvenlik önlemleri demeyelim bence ona. Hatta Symbian'ın yazılım geliştiriciler tarafından terk edilmesindeki önemli bir gerekçe de kullanıcıları fazla rahat bırakması bile gösterilebilir.

 

[N3CAT1]

O zaman şöyle bir yanılgıya düştüler. İlk çıkan symbian cihazlardan itibaren güvenlik önlemini almalıydılar. Şimdi kullanıcı daha önceki özgür günleri gördüğünden yeni symbian cihazlarda kendini özgür hissetmemekte. Yani bir nevi kullanıcı kendini kısıtlanmış hissediyor.

Ayrıca symbian vakti zamanında aynı AppStore gibi yazılımcılara boy gösterebilecekleri bir alan sağlayabilseydi yazılımcılar terketmezdi symbianı. Evet belki şuan bu imkanları sağladı ama geç kaldı.

AppStore 'de uygulamaların 1-2 dolar gibi cüzi fiyatlarla satılması da bence kullanıcıları korsana yöneltmiyor. İşte Nokia bunu kullanamadı geçmişte. Şimdi Ovi ile uygulamaya çalışıyor ama umarım geç kalmamıştır

 

[mapavrili]

Teşekkürler

 

[GeceBekcisi]

Rica ederim arkadaşlar, yazımı beğendiyseniz ne mutlu bana

N3CAT1 S60 uygulamaları ile iPhone uygulamalarının sayısını karşılaştırırken önemli bir faktörü atlıyorsunuz: iPhone temel işlevler hariç hemen hemen hiç bir ek işlev sunmayan ve eksikleri 3. şahıslar tarafından kapatılmaya muhtaç basit bir platformken (bkz http://forum.shiftdelete.net/iphone-ios/176079-jailbreak-yaptik-ya-sonrasi.html#post1568223 ve üstündeki mesajdaki işlevler), S60 temel işlevlerin yanı sıra içerdiği devasa işlev listesi ile kullanıcısını 3. şahıslara mecbur bırakmayan, mevcut eksiklerini de Nokia'nın kapattığı bir platformdu.

Nokia'nın bu eksikleri kendi kapatma işi öyle bir hal aldı ki, 3. şahısların hazırladığı mevcut uygulamaları bir de kendisi hazırlayıp S60 arayüzüne dahil ederek (örnek olarak Telexy Networks'ün SMB protokolü üzerinden dosya paylaşımına olanak sağlayan SymSMB isimli uygulamasının sunduğu işlevin, Nokia tarafından v3-FP2 ile S60'a dahil edilmesi gösterilebilinir) S60'ın özellikler listesini arttırırken (ki Symbian'ı sevenlerin sevme nedenlerinden en büyüğü de bu oldu, işletim sistemi ihtiyacınız olan hemen hemen herşeyi barındırıyordu), Symbian için (Symbian C++'ın zorluğuna bir de SymbianSigned eklendiği için) zaten epey zahmetli olan uygulama yazma işini uygulama geliştiriciler için ne zaman ellerinde patlayacağı belli olmayan bir uğraşıya çevirdi (ki Symbian'ı sevenmeyenlerin sevmeme nedenlerinden en büyüğü de bu oldu, çok çok fazla 3. party uygulama yoktu) ve 2006'da ortaya çıkarttığı (Apple'în AppStore'unun benzeri olan) "Nokia Content Discoverer/Nokia Download!" ortamını serbest bir pazar haline getirmediğinden (yayınlanacak kısıtlı sayıdaki içeriği Nokia'nın partnerleri arasından seçiyordu ve içeriğinizi orada yayınlatmak epey pahalıydı) uygulama yazarları Symbian platformunu terketti.

Peki şimdi Nokia ne yapacak? Bu şekilde davranmasının iki uçlu sonuçlarını gördü ve Symbian^4 ile arayüzü sıfırdan yazacak olmasının sebebine ulaştı: Eski kullanıcılar işletim sistemine eklenen yeni özelliklerden memnun olsa da, bu yüzden kalabalıklaşan arayüz deneyimsiz kullanıcılara o kadar yabancılık çektiriyor ve uygulama yazarları da yukarıda saydığım sebeplerden dolayı uygulama yazmaktan uzak duruyordu, bu yüzden daha sade ve daha az öğe içeren bir arayüze geçilmeliydi. Bu yüzden Symbian^4 çıktığında (Nokia yine yanlış öngördüğü hedeflere yönelmezse) siz de göreceksiniz ki kullanımı bir iPhone kadar kolay olacak, üstelik Qt ve WRT sayesinde Symbian'a uygulama geliştirmek iPhone'a nazaran çok daha kolay (Qt'un multiplatform desteği sayesinde çok daha kârlı) olduğu için çok daha fazla uygulaması olacak.

Apple'ın iPhone/iOS ile yarattığı değişim, tarihin tekerrürü olan bir ilk dalgaydı. Apple nasıl ki 1970'lerde IBM'in odaları kaplayan bilgisayarlarını küçültüp herkesin kullanabileceği "Personal Computer" kavramını geliştirip, yaygınlaştırıp, IBM'i bile bu dalgaya katılmaya zorladı; iPhone ile geliştirdikleri "yazılım ve servis odaklı donanım" konseptini de Nokia'ya kabul ettirip Intel ile ortaklaşa MeeGo'yu yapmaya zorladılar.

Fakat Apple kendi ticari seçimlerinden ötürü geçmişte olduğu gibi bugün de "niche" marketin markası olmakla sınırlı kalmaya mecbur, biraz da bu yüzden (ikisi de kendi alanında birer dev olan Nokia ve Intel'in ortaklaşa desteğini arkasına alan) MeeGo'nun yeni çağın (yine ikisi de kendi alanında birer dev olan Microsoft ve Intel'in ortaklaşa desteğini arkasına aldığı için şimdiki başarısını yakalayan) Windows'u olacağına ve aynı şekilde yaygınlaşacağına inanıyorum. Ayrıca MeeGo yalnızca cep telefonlarında değil; laptoplarda, netbooklarda, tabletlerde, araç içi eğlence ve bilgi sistemlerinde de kullanılacak, bu yüzden Android'den çok daha geniş bir kitleye ulaşacak.

Peki Bu sırada Google, Android ile armut mu toplayacak? Evet, kısmen öyle olacak çünkü Android ya SonyEricsson/Motorola gibi batmak üzere olan ya da Samsung/LG/HTC gibi kendilerine ait uzun vadeli bir yazılım stratejisi olmayan ve o dönemde ne modaysa ona uyarak güncel kalmaya çalışan donanım üreticilerinin yazılım için Ar&Ge masraflarını kısıp bir an önce kâra geçmek için sarıldıkları (bkz: http://www.asymco.com/2010/08/17/androids-pursuit-of-the-biggest-losers/ ) fakat uzun süre sarılmaya devam etmeyecekleri, rakipleri veya kendi ürünlerini değerlendirecekleri (mesela Apple, Nokia ve RIM sayesinde yazılım stratejisindeki hatanın farkına varıp kendi işletim sistemini geliştirmeye başlayan Samsung, bada'yı ciddi bir işletim sistemi haline getirir getirmez Android'i desteklemeyi yavaş yavaş kesecektir) bir platformdur.

Ayrıca Android bir yandan da madalyonun diğer yüzü olan operatörlerin işin içinde dönen oyunlara uyanıp kullanıcılara sunmak istemedikleri (bkz: http://www.intomobile.com/2010/09/1...ting-on-october-8-to-discuss-making-a-new-os/ ) bir platform. Operatörlerin pazarı şekillenmesindeki gücü hakkında fikir sahibi olmak isterseniz, Symbian'da kalan pil gücünün yüzdeyle değil de çizgilerle gösterilmesinin temel sebebinin kullanıcıların pilin azaldığını gördüğü zaman görüşme yapmama eğilimine sahip olduğu için bunu engellemek isteyen operatörler olduğunu söyleyebilirim.

Bir de, bugün Google'ın başı Android yüzünden çok ciddi davalarla ağrımakla meşgul ve karşısında başını ağrıtanlar pek istediklerini elde etmeden vazgeçecek şirketler değil (Apple, Microsoft ve Oracle). Bu konuda daha fazla detay için buradaki yazımı ve http://www.engadget.com/2010/10/05/google-responds-to-oracles-android-patent-lawsuit-we-break-it/ makaleyi önerebilirim.

Uzun vadede Microsoft'un nasıl şekillendireceğini pek bilmediğimiz Windows Phone platformu hakkındaki şu anlık tek öngörüm ise Android'den epey kullanıcı ve pazar payı kapacağı yönünde.

Açıkcası bu kadar işletim sistemi tek bir pazar için biraz fazla olduğundan şu an segmentasyona gidiliyor. Olası segmentleri incelersek:

- günlük kullanım için yeni çağın featurephone'ları olan mid-range smartphone'larda Symbian, Android ve bada
- internet, eğlence ve kolay kullanım odaklı high-end cihazlarda iOS, Windows Phone ve MeeGo
- el bilgisayarı niyetine performans odaklı kullanımda highest-end cihazlarda MeeGo (ve MS desteklemeye devam ederse belki Windows Mobile)
- iş hayatı odaklı kullanımda Blackberry ve Symbian

verdiğim sıra ile pazar paylarına sahip olur ve diğer işletim sistemleri elenir (örneğin webOS çoktan beyaz bayrağı çekti, şu an sadece can çekişiyor. HP'nin Palm'ı satın almasının sebebi ise webOS değildi, Palm'ın elindeki patentlerdi) diye düşünüyorum. Peki MeeGo ve Symbian'a neden bu kadar inanıyorum? Cevabı basit: Nokia, Intel ve Qt yüzünden.

- Nokia yüzünden, çünkü adamların hacmi inanılmaz boyutlarda ve ellerindeki işletim sistemlerini de facto standart haline getirmek için fazlasıyla istekliler.

- Intel yüzünden, çünkü masaüstünden gittikçe ceplerimize doğru küçülen bilgisayarlarda yine masaüstündeki gibi tekel konumlarını korumaya fazlasıyla istekliler.

- Qt yüzünden, çünkü yazılım ve servis odaklı cihazların çağında Qt gibi multiplatform (Windows, Linux, MacOS, MeeGo, Symbian, Windows Mobile/CE) destekli sağlam bir framework'e sahip olmak sizi tüm rakiplerinizin fersah fersah ilerisine atıyor ve Nokia ile Intel bunun bilincinde olduğu için MeeGo'nun native framework'ü Qt olarak seçti. Ayrıca yine native framework'ü Qt olan Symbian^3 ve ilerisi epey kullanıcıya ulaşacağı için şimdiden çoğu uygulama geliştiricisinin iştahını kabartıyor, onları Qt kullanmaya itiyor.

 

[N3CAT1]

Hımm. Eksiklerimizi öğrenmiş olduk. Ama Qt ile dediklerin çok önemli gerçekten. Qt 'nin çok yarar sağlayacağını düşünüyorum ben de.

 

[GeceBekcisi]

Hımm. Eksiklerimizi öğrenmiş olduk. Ama Qt ile dediklerin çok önemli gerçekten. Qt 'nin çok yarar sağlayacağını düşünüyorum ben de.

Aslında acil bir şekilde Qt (okunuşu İngilizce "cute" kelimesi gibidir, telaffuz için buradaki Pronunciation kısmının altındaki bayraklara tıklayın) öğrenmekte fayda var çünkü şu an kullanıcılar için bir dezavantaj olan uygulama eksikliği, uygulama geliştirebilen insanlar için büyük bir fırsat anlamına geliyor ve her zaman olduğu gibi bir eksiği ilk kapatan pastanın en tatlı dilimini yiyen oluyor.

 

[N3CAT1]

Kesinlikle katılıyorum. Şu kpss sınavını bi atlatayım Qt olayına bakmayı düşünüyorum. Geçenlerde biraz araştırdım Qt 'yi. Sunduğu imkanlar gerçekten çok iyi

 

[efem-35]

ellerine sağlık GeceBekcisi.

 

[alabula]

Nokia'nın yararına yeter ki bir şeyler geliştirmek isteyin. Kaynaklarını size sonuna kadar sermek için pusuda bekler, gelin kullanın ister.

 

[GeceBekcisi]

Bugün çok çok ilginç ve resmen tarihi gelişmeler duyuruldu, bunları yazıma uygun bir şekilde ekleyeceğim. Fakat eklemeden önce ekleyeceğim bilgileri şu şekilde paylaşmak istiyorum:

http://www.nokia.com/press/press-releases/showpressrelease?newsid=1453894

One benefit of this simplified approach is that planned and future improvements in Symbian will be developed in Qt and will be compatible with the existing Symbian^3 platform release. This means that Nokia's continued commitment to develop the Symbian platform will benefit not only future users of Symbian-based products, but will result in updates and upgrades for existing Symbian^3 users. The resulting change to a model of continuous evolution replaces the previous release-based model.

ve

http://conversations.nokia.com/2010/10/21/nokia-focuses-on-qt-to-extend-reach-for-developers-make-mobile-experience-richer-for-users/

Even more importantly, you can buy a Nokia smartphone confident that any improvements introduced later to the Symbian platform, such as the user interface, can be made available to download on your device as well. No need to wait for Symbian^4 — the improvements we were planning for Symbian^4 will be introduced as and when they become available. In fact, we will no longer be talking about Symbian^3 or Symbian^4 at all – it will be one constantly evolving and constantly improving platform.

Bunun teyidi olan mesaj:

http://conversations.nokia.com/2010...le-experience-richer-for-users/#comment-82215

we’re not going to launch anything as Symbian^4, we’ll stop using the version numbers. Instead, we’ll evolve the UI, apps and service experiences in the new Symbian towards the design we had planned for Symbian^4, but in a series of development steps. These updates will also be made available for you as an N8 user, for example.

Ayrıca çok çok farklı bir gelişme daha var:

http://conversations.nokia.com/2010...le-experience-richer-for-users/#comment-82268

as you can tell it’s really not that easy to articulate so hopefully we can just show you the benefits soon. We were already using the QT framework in Symbian^3, along with AVKON and others but for the UI improvements in Symbian^4 we were moving to Orbit – we are now discontinuing the Orbit development and continuing just with Qt and Qt Quick – that’s how we get the continuity. By using the Qt framework we can introduce the UI, app and service improvements into the existing platform without making a break to a new platform release.

Görkem Ercan isimli Nokia'da çalışan bir Türk yazılım mühendisinden -insider insight- diyebileceğimiz türden detaylı bir görüş okumak isteyenler kendisinin buradaki yazısını okuyabilirler.

İngilizceniz yoksa veya konuya hakim değilseniz, tüm bunların ne anlama geldiğini yazımı güncellediğim zaman öğrenebileceksiniz.

 

[__kadıköyRAP__]

Güncelleme kısmındaki haberler sevindirici
Güzel bir yazıydı teşekkürler gecebekcisi

 

[brokenxxl]

s^3 alıp S^4 mü bekleyin diyor benmi yanlış anladım

 

[N3CAT1]

Yeni gelen haberler güzel ve sevindirici

 

[GeceBekcisi]

s^3 alıp S^4 mü bekleyin diyor benmi yanlış anladım

S^4 ü beklemenize gerek yok, S^4 ile gelecek yenilikler S^3 cihazınıza da gelecek demek istiyorlar

 

[pcwolf]

O şekilde olursa android android demeyi keserler işte, ya da ios..
Haber güzel eğer gerçekten öyle birşey olursa..

 

[GeceBekcisi]

O şekilde olursa android android demeyi keserler işte, ya da ios..
Haber güzel eğer gerçekten öyle birşey olursa..

Diyen yine der pcwolf, sonuçta her işletim sisteminin birbirine karşı avantajları da var dezavantajları da ve herkesin öncelikleri ve beklentileri farklı ama Nokia'nın da donanım kalitesi ortada

 

[pcwolf]

Diyen yine der pcwolf, sonuçta her işletim sisteminin birbirine karşı avantajları da var dezavantajları da ve herkesin öncelikleri ve beklentileri farklı ama Nokia'nın da donanım kalitesi ortada

İphone 3gs kullandım tamam 5800dan hızlı donanım bakımından felan ama samsung i8910hdyi de kullandım o da gayet hızlıydı symbian olduğu halde. Şimdi tutturulmuş symbian kullanılmaz diye ama daha symbian 3ü görmemişler, gördükleri şeyin çoğu da telefonun prototip olduğu zamandı bence, dolayısıyla işletim sistemi de düzgün değildi bence..

 

[GeceBekcisi]

İphone 3gs kullandım tamam 5800dan hızlı donanım bakımından felan ama samsung i8910hdyi de kullandım o da gayet hızlıydı symbian olduğu halde. Şimdi tutturulmuş symbian kullanılmaz diye ama daha symbian 3ü görmemişler, gördükleri şeyin çoğu da telefonun prototip olduğu zamandı bence, dolayısıyla işletim sistemi de düzgün değildi bence..

Symbian^3 ile işletim sisteminin kendisi, arayüzün de bir kısmı baştan yazıldığı için ilk Symbian^3 cihazların ilk sürümlerinde yerlerine oturmamış taşlar olacaktır, bu nedenle N8/C7/E7/C6-01 alacaklara önerim PR 2.0 denilen v20 yazılım sürümünü beklemeleri yönünde oluyordu fakat bu yeni sistemle sanırım eskisi gibi kocaman FW paketleri olmayacak, bu durumda neye PR 2.0 diyeceğimizi de bilmiyorum, üstelik şimdi arayüz de QML tabanlı olacağı için o da değiştiğinde oturması için bir süre beklemek gerekecek.

 

[sugar_klavyeci]

Bilgilendirici, okurken kişiyi yormayan ve bazı konular hakkında bizleri düşünmeye davet eden bir yazı olmuş. Teşekkürler GeceBekcisi. Benim de bazı sorularım olacak bu konu hakkında. Tek kod ile uygulamalar her iki işletim sisteminde de çalışacak ama bu nasıl mümkün olacak? Zira Symbian'da programın çalışması için .sis uzantılı olması gerekiyor bildiğim kadarıyla. .sis uzantısı olmazsa nasıl çalışabilir?

AVKON halâ S^3'te olduğu için geriye uyumluluk var fakat S^4'de AVKON olmayacağı(sanırım arabirimin değişmesi tüm sistemin değişmesi anlamına geldiğinden geriye uyumluluk tümüyle gidiyor) için şimdiye kadarki Symbian sürümleri için yazılmış tüm uygulamaların S^4'de çalışmayacağı sonucuna varıyoruz. Bu yüzden S^4'de tüm uygulamalar silbaştan yazılacak demek oluyor. Birde S^3'de sanırım diğer işletim sistemlerdeki gibi bir üst sürüm gencellemesi değil, üst sürümlerdeki özelliklerin güncellemesi olacak sanırım. Yani S^4'e geçilmeyecek ama S^4'deki özellikler S^3'e getirilmiş olacak. OS güncelleme desteği AVKON arabiriminin kaldırıldığı S^4 ile başlayacak galiba. Unutmadan Symbian'da arabirim değişince geriye uyumluluk tümüyle gittiği için ekran çözünürlüğü de değişiyor. Daha önce S60v2'den S60v3'e geçilirken bunun örneğini görmüştük. Belki de S^4'de nHD'den WVGA'ya geçilebilir.

Seni burda da rahatsız edeceğim GeceBekcisi.

 

[GeceBekcisi]

Bilgilendirici, okurken kişiyi yormayan ve bazı konular hakkında bizleri düşünmeye davet eden bir yazı olmuş. Teşekkürler GeceBekcisi. Benim de bazı sorularım olacak bu konu hakkında.

Rica ederim

Tek kod ile uygulamalar her iki işletim sisteminde de çalışacak ama bu nasıl mümkün olacak? Zira Symbian'da programın çalışması için .sis uzantılı olması gerekiyor bildiğim kadarıyla. .sis uzantısı olmazsa nasıl çalışabilir?

Normalde işletim sistemine hiç bir anlam ifade etmeyen uygulamalar kodları, işletim sistemi üzerinde kendi kendine çalıştırılabilir uygulamalara dönüşmeden önce mutlaka "derleme" (compiling) adı verilen bir işlemden geçerler ve bu şekilde işletim sistemine anlam ifade eden bir hale dönüşürler.

Tek kodu birden çok işletim sisteminde çalıştırmanın yolu ise her işletim sistemi için ayrı ayrı derlemekten geçer, yani aynı kod derlendikten sonra Symbian için *.sis formatında bir pakete dönüştürken MeeGo için *.rpm formatında bir pakete dönüştürülür.

AVKON halâ S^3'te olduğu için geriye uyumluluk var fakat S^4'de AVKON olmayacağı(sanırım arabirimin değişmesi tüm sistemin değişmesi anlamına geldiğinden geriye uyumluluk tümüyle gidiyor) için şimdiye kadarki Symbian sürümleri için yazılmış tüm uygulamaların S^4'de çalışmayacağı sonucuna varıyoruz. Bu yüzden S^4'de tüm uygulamalar silbaştan yazılacak demek oluyor. Birde S^3'de sanırım diğer işletim sistemlerdeki gibi bir üst sürüm gencellemesi değil, üst sürümlerdeki özelliklerin güncellemesi olacak sanırım. Yani S^4'e geçilmeyecek ama S^4'deki özellikler S^3'e getirilmiş olacak. OS güncelleme desteği AVKON arabiriminin kaldırıldığı S^4 ile başlayacak galiba.

(Yorumundan okumadığın anlaşılan) dünkü önemli açıklamaya kadar bunlar doğruydu, fakat artık doğru değil.

Eskiden işletim sisteminin bir sürümü olarak planlanan Symbian^4 ile gelecek özellikler artık Symbian^3'ün üzerine yüklenebilir güncelleme paketleri halinde gelecek ve (sanırım) bu paketler belirli kilometre taşı (milestone) niteliğindeki aşamaları geçtikten sonra "Symbian^3 artık Symbian^4 oldu" denecek.

Daha anlaşılabilir bir örnekle açıklamak gerekirse diyelim ki Symbian^3 üretim (production) sürümü için müzik çalar 1.0, browser 7.2 sürümündeyken, bu paketler sırası ile 2.0 ve 8.0 a güncellendiğinde ve bu sürümler "bir arada bulunduklarında" işletim sistemi artık (eski anlayışa göre) Symbian^4 olmuş olacak.

Kısaca yukarıda da ifade ettiğim gibi, artık Symbian sürümleri olmayacak fakat Symbian parçalarının sürümleri olacak. AVKON ise geriye uyumluluk için kaldırılmayacak, QML'in yanında 2. plana itilecek.

Unutmadan Symbian'da arabirim değişince geriye uyumluluk tümüyle gittiği için ekran çözünürlüğü de değişiyor. Daha önce S60v2'den S60v3'e geçilirken bunun örneğini görmüştük. Belki de S^4'de nHD'den WVGA'ya geçilebilir.

Bu inanışının yanlış olduğunu daha önce de açıklamıştım ancak görüyorum ki hala yanlış öğrendiğin şeyi savunuyorsun, bu yüzden daha önce yazdığım şeyi tekrarlayacağım:

S60v2'den S60v3'e geçilirken geriye uyumluluğun bozulmasının sebebi arayüzün değişmesi değildi (ki zaten arayüz değişmedi), arayüzün altındaki işletim sistemi (Symbian 8'den, kod imzalama şartı getiren Symbian 9'a) yükseltildiği için geriye uyumluluk (işletim sistemi çapında, binary olarak) bozuldu (ancak arayüzde bozulma olmadı).

Fakat S60v3'ten S60v5'e geçerken işletim sistemi değişmedi, sadece arayüz ve kontrol mekanizması (tuş/dokunmatik) değişti ve bu yüzden sadece arayüzün geriye uyumluluğu bozuldu (işletim sisteminin bozulmadı, binary olarak)

Hala daha işletim sistemi ile arayüzün birbirinden bağımsız iki farklı şey olduğunu anlayamadığını gördüğüme üzüldüm.

 

[msbmsn]

peki her ikisinede aynı programlar kurulabilecekse, ve her ikisininde arayüzü aynı olacaksa, son kullanıcı için bu iki işletim sistemi arasında ne fark kalacak?

 

[GeceBekcisi]

Öncelikle hoşgeldin msbmsn

peki her ikisinede aynı programlar kurulabilecekse, ve her ikisininde arayüzü aynı olacaksa, son kullanıcı için bu iki işletim sistemi arasında ne fark kalacak?

Yukarıda söylediğim şeye bir daha göz atalım:

Birisi için geliştirilen bir uygulama diğerinde de çalışabilecek, böylece kullanıcının yapacağı tercih (diğerine kıyasla) uygun fiyatlı, zayıf donanımlı ve daha hafif Symbian işletim sistemli cihazlar ile yüksek fiyatlı, güçlü donanımlı ve daha ağır MeeGo işletim sistemli cihazlar arasında olacak.

Yani bu işletim sistemlerinin kullanıldığı cihazların donanımları birbirine göre farkı yaratacak, tıpkı daha önce en iyi kamera için S60 cihazlar almak gerektiği gibi bir yerden sonra en iyi kamera için MeeGo cihazlar almak gerekecek. Bir diğer örnek olarak ise işlemci ve RAM boyutu açısından da MeeGo cihazlar kesinlikle Symbian cihazlardan daha üstün olacak (zaten MeeGo'nun daha yüksek gereksinimleri yüzünden de öyle olmak zorunda).

Ayrıca işletim sistemlerinin desteklediği şeyler de farklı olacak, zira MeeGo telefon özelliği kazandırılmış tam bir bilgisayar işletim sistemi iken Symbian bilgisayar özellikleri kazandırılmış tam bir telefon işletim sistemi.

 

[sugar_klavyeci]

O hâlde bu çok güzel bir gelişme oluyor. Artık diğer sistemlerdeki gibi işletim sistemi yükseltme imkanı doğmuş oluyor.

İşletim sistemi ile arayüzün farklı olduğunu aslında şimdi daha iyi anladım. O yazdığınızı tekrar tekrar okuyunca anlamış oldum.

AVKON arabiriminin yanlış hatırlarmıyorsam bir dezavantajı vardı. Geriye uyumluluğun gitmemesi için bu arabirimin kaldırılmıyor olması bence doğru bir karar değil. Zira uygulamaların Symbian'da tam olarak iyi çalışmamasının sebebi geliştiricilerin programları yazarken bu arabirime tam olarak optimize etmeden yazmış olmalarından kaynaklanıyordu. Ben bu şekilde biliyordum ama yanlış biliyorsam affola. O yüzden bu arabirimin sırf geriye uyumluluk için kaldırılmıyor oluşunu ben doğru bir hareket olarak bulmadım.

Ya da sırf geriye uyumluluk için kaldırılmadıysa ve yeni uygulamlar yazılırken bu arabirime göre yapılmayacaksa AVKON'un bulunmasının bir sakıncası yok.

 

[GeceBekcisi]

O hâlde bu çok güzel bir gelişme oluyor. Artık diğer sistemlerdeki gibi işletim sistemi yükseltme imkanı doğmuş oluyor.

(Nokia'nın açıklamalarını yanlış anlamadıysam) Bu işlem aslında iOS ve Android'deki gibi olmayacak çünkü diğerlerinde kullanıcı işletim sisteminin bir üst sürümünü yüklemeden uygulamalar ve sistem bileşenleri terfi edemiyorken (gerçi Android bu kuralı uygulamalarda kırmak üzere ama hala temel sistem bileşenlerinin bu şekilde terfisi için duyrulan bir planları yok) Symbian'da sistem bileşenlerinin ve uygulamaların kullanıcı tarafından yüklenip terfi edilebilir üst sürümleri olacak ve yenileri çıktıkça sürekli onları yükleyip duracağız, işletim sistemini bu şekilde üst sürümlere güncellemiş olacağız.

Biraz kafa karıştırıcı ama Linux işletim sistemleri de böyle çalıştığı için bilenlere anlaması zor olmayan bir sistem.

İşletim sistemi ile arayüzün farklı olduğunu aslında şimdi daha iyi anladım. O yazdığınızı tekrar tekrar okuyunca anlamış oldum.

Bunu duyduğuma sevindim Başka arkadaşlar için "yazılımsal olarak işletim sistemi bir arabanın kaportasının altındaki motor ve şasi gibi kaba aksamı, arayüz ise kullanıcının gördüğü kaporta ve kabin kısmıdır" dersek iyice anlaşılır hale getiririz sanırım.

AVKON arabiriminin yanlış hatırlarmıyorsam bir dezavantajı vardı. Geriye uyumluluğun gitmemesi için bu arabirimin kaldırılmıyor olması bence doğru bir karar değil. Zira uygulamaların Symbian'da tam olarak iyi çalışmamasının sebebi geliştiricilerin programları yazarken bu arabirime tam olarak optimize etmeden yazmış olmalarından kaynaklanıyordu. Ben bu şekilde biliyordum ama yanlış biliyorsam affola. O yüzden bu arabirimin sırf geriye uyumluluk için kaldırılmıyor oluşunu ben doğru bir hareket olarak bulmadım.

Ya da sırf geriye uyumluluk için kaldırılmadıysa ve yeni uygulamlar yazılırken bu arabirime göre yapılmayacaksa AVKON'un bulunmasının bir sakıncası yok.

İkinci paragrafın doğru. Artık Nokia sistem bileşenlerini ve uygulamaları AVKON'la değil (artık temel yazılım geliştirme platformu olan) Qt kullarak yazacak ve AVKON'la yazılan uygulamaları desteklemeyerek uygulama yazarlarını Qt kullanmaya teşvik edecek.

AVKON ise Qt'a güncellenmeyen eski uygulamaların çalışabilmesi için ikincil platform olarak bir süre daha Symbian'da barındırılacak ve yeterince bir süre geçip AVKON'a ihtiyaç duyan uygulama kalmadığında Symbian'dan çıkartılacak.