İslam tarihinin en büyük köle ayaklanması: zenj isyanı

Bu konuyu okuyanlar

Sardaukar

Müdavim
Katılım
7 Haziran 2019
Mesajlar
2,129
Reaksiyon puanı
903
Puanları
113
Yaş
24
zenci isminin kökenide zenj adından gelmektedir, zenj diyarından gelen insanlara zenji denir, bu sonradan bildiğimiz zenci ismi haline gelmiş bütün siyahileri belirtmek için kullanılmıştır, zanj ismide arapçada siyah anlamına gelir,

araplar,afrikadaki bu bölgeden yoğun köle getirip ticaret yaptıkları için oraya zanj ülkesi demiştir
oraya islamın yayılmasıda oradan ticaret yapan köle getiren araplar sayesinde olmuştur

1582534199522.png





İsyanın çıktığı basra










zanjdan gelenler bantu dili konuşan kölelerdir,zorla afrikadan alınıp , güney ıraktaki tarlalar ve üretim yerlerinde işgücü olarak kullanılmışlardır,

özellikle basranın kuzeyindeki bataklık alanların temizlenip yeniden tarıma açılması için yoğun olarak,çalıştırılmışlardır, diğer köleler ise tuz üretimi gibi alanlarda çalıştırılmıştır


bu kölelerin yaşam şartları oldukça kötüdür,bulundukları bölge oldukça zengin olmasına rağmen köleler insanlık dışı muammele görüp oldukça zor şartlar altında sefalet içinde çalışmışlardır,köle sahipleri ise kölelerine oldukça kötü davranmaktadır, bütün bu şartlar altında köleler küçük çaplı 2 ayrı isyan çıkartmışlardır

ilk isyan.689 ila 690 arası sürmüş, fakat bastırılmıştır

diğer isyan ise 694 yılında başlayıp aynı yıl bitmiş, bu isyanda başarısız olmuştur

en büyük isyan ise MS 869 – MS 883 arasında olmuştur

nihayetinde abbasilerin başkenti olan samarra kentinde,çıkan huzursuzluk yüzünden bir çok bölge isyancıların eline düşmüş, yerel valiler bağımsız yöneticiler gibi davranmaya başlamıştır,bu isyanlar abbasi ekonomisini tahrip etmiş, üretim düşmüş,vergiler ödenemez hale gelmiş,halifenin otoritesi sarsılmıştır

bu huzursuzluk ortamı ayaklanan kölelere karşı asker gönderilmesine engel olmuş, köleler basra olmak üzere ırak bölgesinde bir çok kenti ele geçirip kendi devletlerini bile kurmuşlardır



İsyan nihayetinde 869 yılında khuzestan bölgesinde patlak verdi,zenj köleler abbasilerden daha organize olarak gerilla savaşına başladılar, bir çok kasabayı, ve düşman kamplarını yağmalayıp köleleri özgür bırakıp ordularına kattılar,bu dönemde abbasilerden ele geçirdikleri silahlar,atlar,yiyecekler,kıyafetler ile ordularını donatıp özgür bıraktıkları köleler ile isyana devam ettiler, ilerideki dönemde köleler bizzat kaleler ardından kanallar arasında seyahat etmek için küçük çaplı bir donanma kurdular,ele geçirdikleri yerden verig alıp kendi paralarını bastırarak bağımsızlıklarını ilan ettiler.



arapların sıklıkla kullandığı küçük gemilerden biri







abbasiler çeşitli karşı saldırılar düzenlemiş fakat bir çok kere başarısız olarak geri püskürtülmüşlerdir,bu dönemde basra gibi bir çok şehir yağmalanıp yok olmanın eşiğine gelmiştir, nihayetinde 876 yılında zanj köleler, basranın kuzeyindeki bataklık bölgeleri başarı ile ele geçirerek sınırlarını bağdat ve başkent samarraya doğru yaklaştırmışlardır


879 yılında abbasiler nihayetinde güçlerini toplarlayıp büyük bir güçle karşı saldırıya geçerek, al ahwaz ardından bataklık bölgelerin olduğu yerden isyancıları başarıyla geri püskürtüp,kölelerin güçlerini büyük ölçüde kırmışlardır.


bu arada isyancıların başkenti olan al muktarah 881 yılında abbasiler tarafından kuşatılıp yok edilmiş bir çok isyancı lideri öldürülerek isyan nihayetinde son bulmuştur




sonuçlar


bu çatışmalarda kaç insanın öldüğü oldukça zordur, bir çok kaynak ve kalıntı o dönemde yok edilmiştir, eski dönemdeki tarihçiler 500 bin kişiye kadar bir rakam verirken, bazıları 300 bin, ortaçağ islam tarihçisi bn al-Tiqtaqa 2.500.000 gibi oldukça abartılı bir rakam verirken, en erken kaynaklardan olan 860-veya 941 yılında doğduğu düşünülen al suli 1.500.000 gibi bir rakam vermiştir


bilinen kesin bir şey, isyanla birlikte abbasilerin ekonomik olarak büyük bir hasar aldığı bir çok köy ve kasabanın haritadan silindiği kesindir, bu yağma ve yıkım sonucu ortaya çıkan kıtlık yüzünden, yamyamlığa kadar giden olayların çıktığı kaydedilmiştir

hem isyancılar hem abbasiler karşılıklı olarak yağma ve yıkıma imza atmışlardır, bir çok tarım arazisi küle dönmüştür, iki tarafta savaş esirlerini öldürmüştür,



abbasiler isyanı bastırmak için, imparatorluğun çeşitli yerlerinde muhafızlık yapan askerleri geri çağırdığı için abbasiler bir çok toprağını kaybetmiştir,yada yöneticilere olağan üstü otonomi vermek zorunda kalmıştır, bunun örneği olarak tulunoğullarından, ahmet ibn tulun mısır bölgesinde hakimiyetini ilan etmiştir, saffariler doğu topraklarından bir çok kentte nüfuzlarını yaymıştır
 

Son mesajlar

Üst