Deli halit paşa

[Murataltug]

Halit Karsıalan Deli Halit Paşa
Türk asker ve siyasetçi
(1883 - 14 Şubat 1925)

Deli Halit Paşa TBMM Ardahan Milletvekilidir I. Dünya Savaşı’nda Kafkas Cephesi'nde başarı göstermiştir

Deli Halit Paşa Kurtuluş Savaşı'nın ilk yıllarında doğu cephesine,
komutanlık yapmıştır

Deli Halit Paşa Gümrü Antlaşmasından sonra batı cephesinde komutanlık yapmıştır

Deli Halit Paşa İkinci Büyük Millet Meclisi'ne Ardahan milletvekili olarak katıldı. meclis koridorunda vurularak hayatını kaybetti.

Deli Halit Paşa TBMM'de işlenen ilk cinayetin kurbanıdır.

Deli Halit Paşa 1883 te İstanbul'da dünyaya geldi. Babası Çerkes Ahmet Bey'dir. 1901 de girdiği Kara Harp Okulu'ndan 1903 te teğmen rütbesi ile mezun oldu.

Deli Halit Paşa 1908 de II. Meşrutiyet'in ilanıyla Yemen'de görevlendirildi. Yüzbaşı rütbesine terfi etti. 1910 da Trablusgarp Savaşı'na katıldı.

Deli Halit Paşa Trablusgarp Savaşında 3 ay görev yaptı. aynı cephede görev yaptığı Kel Ali Ali Çetinkaya ile anlaşamadı Mustafa Kemal ve Enver Bey'in kararı ile görev yeri değiştirildi

Deli Halit Paşa Trablusgarp görevinin ardından Balkan Savaşı'na katılmak üzere Çatalca'ya geçti.

Deli Halit Paşa I. Dünya savaşında Kafkasya Cephesi'nde görev aldı.

Deli Halit Paşa I. Dünya savaşında ki Görevi Osmanlı-Rus Savaşında Ruslara bırakılan Kars Ardahan
ve Sarıkamışı geri almaktı.

Deli Halit Paşa I. Dünya savaşında Dokuz günlük bir savaştan sonra 23 Aralık 1915 de Ardahan'a girmeyi başardı. ve binbaşı rütbesine, terfi etti.

Deli Halit Paşa I. Dünya savaşında Çorum müfrezesi ile yaptığı hizmetlerden sonra Kaymakam rütbesine terfi etti.

Deli Halit Paşa 10 Mayıs 1917 tarihinde Garbi Dersim Komutanlığına atandı;

Deli Halit Paşa I. Dünya savaşının en önemli milis güçlerinden birisini kurdu; Dersimli süvari birlikleri ile Erzincan, Mamahatun ve Erzurum'u geri aldı.

Deli Halit Paşa Kafkas İslam Ordusu Komutanı olarak Ahıska'yı kuşattı. Mondros Antlaşması'nın imzalanmasıyla Ardahan, Kars ve Sarıkamış'ı tahliye ederek Tortum'a çekildi;

Deli Halit Paşa İngilizlerin baskısı ile kafkas komutanlığından alındı. Ali Rıza Paşa kabinesi kurulduğunda 9. Kafkas Fırkası Komutanlığı'na atandı. Ermenistana yapılan harekâttaki başarısıyla Miralay rütbesine terfi etti.

Deli Halit Paşa Mondros Ateşkes Anlaşması'ndan sonra Karabekir
Paşa komutasında görev yaptı Kafkas Ordusu'ndan kalan kuvvetlerin savunma haline getirilmesini sağladı.

Deli Halit Paşa Erzurum Kongresi'nde Trabzon delegelerinin Mustafa Kemal'e karşı çıkmalarını, aldığı yıldırma tedbirleriyle önledi.

Deli Halit Paşa 1920 yılının sonlarında Kars ve Sarıkamış'ı, 1921'de de Ardahan'ı düşman işgallerinden kurtardı.

Deli Halit Paşa Soyadı Kanunu çıktıktan sonra ailesi bu nedenle "Karsıalan" soyadını aldı.

Deli Halit Paşa Gümrü Antlaşması'ndan sonra Batı Cephesinde görev verildi. Sakarya Meydan Muharebesi'nde 12. Grup Komutanlığı yaptı.

Deli Halit Paşa .gösterdiği cesaretten ötürü "'Deli" lakabıyla anılmaya başlandı.

Deli Halit Paşa Sakarya Meydan Muharebesi'nde cephenin gerisinde tabancalarını dizlerine koyarak "Geri çekileni vururum" mesajı verir ve kaçan askeri bizzat vururdu

Deli Halit Paşa Büyük Taarruz'da Kocaeli Grubu komutanlığı yaptı ve mezalimi ile ünlü Yunan 11. Tümenini komutanı ile beraber esir aldı. Mirliva rütbesine terfi etti ve Paşa oldu.

Deli Halit Paşa 2. Büyük Millet Meclisi'ne Ardahan milletvekili olarak katıldı. 9 Şubat 1925 de mecliste sırtından vurularak yaralandı ve 14 Şubat 1925 de hayatını kaybetti.

Deli Halit Paşa nın Öldürülmesi, TBMM’de gerçekleşen ilk cinayettir.

Deli Halit Paşa Ali Çetinkaya ile yaşadığı arbede sonrasında bir silahla vuruldu. kimin vurduğu anlaşılamadı.

Deli Halit Paşa Ankara Savcılığı Halit Paşa’yı Ali Çetinkaya’nın vurduğu kanaatine vardı; nefs-i müdafaa kabul edilerek kovuşturma yapılmaması kararı verildi

Deli Halit Paşa Cenazesi, İstanbul'un Eyüp semtinde defnedildi. Mezarı 1988 yılında Ankara'daki Devlet Mezarlığı'na taşındı.